Густаў I Васа\Густаў I Эрыксан
Gustav I Vasa\Gustaf I Eriksson
Сцяг кароль Швецыі, Готаў і Вендаў
6 чэрвеня 1523 — 29 верасня 1560
Каранацыя 12 студзеня 1528
Папярэднік Крысціян II
Пераемнік Эрык XIV
Нараджэнне 12 мая 1496
Смерць 29 верасня 1560(1560-09-29)[1][2][…] (64 гады)
Месца пахавання
Род Ваза
Бацька Эрык Юхансан Ваза[d][1]
Маці Сесілія Мансдотэр[d][1]
Жонка Кацярына Саксэн-Лаўэнбургская[1][4], Маргарыта Леёнхувуд[1][5][…] і Катарына Стэнбок[1][4]
Дзеці Эрык XIV, Юхан III, Катарына Шведская, Сесілія Шведская, Magnus, Duke of Östergötland[d], Ганна Шведская (1545—1610), Princess Sophia of Sweden[d], Princess Elizabeth of Sweden[d] і Карл IX[5]
Веравызнанне лютэранства
Адукацыя
Дзейнасць манарх, палітык
Аўтограф Выява аўтографа
Бітвы
Узнагароды
Knight of the Order of Saint-Michel
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Густаў Ваза, або Густаў I (шведск.: Gustav Vasa, больш дакладна Густаў Васан; 1496—1560) — рэгент шведскага каралеўства з 23 жніўня 1521 (Густаў Эрыксан Васан), кароль Швецыі з 6 чэрвеня 1523 года. Да ўступлення на пасад — Густаў Эрыксан (швед. Gustav Eriksson). Падняў паўстанне супраць дацкага панавання і стаўшы каралём, стварыў у Швецыі моцную цэнтралізаваную дзяржаву з лютэранскай кіруючай элітай.

На чале дзяржавы

З 6 чэрвеня 1523 — Med Guds Nåde, Sveriges, Götes och Vendes Konung (Божай міласцю Кароль Швецыі, Готаў і Вендаў)

У пачатку праўлення быў вымушаны пайсці на значныя ўступкі арыстакратыі, вяртаючы дваранам казённыя землі. Правёў шэраг рэформ (дзяржаўнага кіравання, судовага ладу, ваенную). Спрыяў развіццю прамысловасці, асабліва горна-металургічнай. Стварыў магутную пастаянную армію, упершыню ў Еўропе увёў палкавую артылерыю. Вёў войны з Даніяй, Расіяй, Польшчай, захапіўшы вялікія тэрыторыі, удзельнічаў з 1630 у Трыццацігадовай вайне (1618—48) на баку антыгабсбургскай кааліцыі. Загінуў у бітве пры Лютцэне.

Зноскі

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Gustav I — 1917.
  2. ↑ GUSTAVE Ier VASA // Encyclopædia Universalis — Encyclopædia Britannica. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ Nordisk familjebok, 2nd edition — Т. 10 (Gossler - Harris). — С. Column 656.
  4. 1 2 (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
  5. 1 2 Kindred Britain

Літаратура

  • Густаў I Ваза // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 5. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 5).
  • Lagerqvist L.-O. Gustav Eriksson (Vasa) i Dalarna 1520—1521. Minnen, myter och monument. — Stockholm, 1993.
  • Lagerqvist L.-O. Gustav Vasa — landsfader eller tyrann? — Stockholm, 2002.
  • Svalenius I. Gustav Vasa. — Stockholm, 1950.

Гл. таксама


Спасылкі

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.