Грузавы вагон — адзінка рухомага саставу, прызначаная для перавозкі грузаў. Іншая устояная назва — таварны вагон.
Да вагонаў грузавога парку адносяцца: крытыя вагоны, паўвагоны, вагоны-цыстэрны, думпкары, хоперы, платформы, фітынгавыя платформы, вагоны бункернага тыпу, транспарцёры, аўтамабілявозы, вагоны-кенгуру (для перавозкі аўтамабільных паўпрычэпаў), ізатэрмічныя, вагоны-леднікі, рэфрыжэратарныя, вагоны-тэрмасы.
На раннім этапе развіцця чыгуначнага транспарту большасць грузавых вагонаў былі ўсяго трох асноўных тыпаў: крытыя вагоны, паўвагоны і платформы. З цягам часу з’явіліся спецыялізаваныя вагоны для перавозкі таго ці іншага грузу, так з’явіліся вагоны-цыстэрны і аўтамабілявозы, хоперы для перавозкі сыпкіх грузаў (збожжа, цэмент, мінеральныя ўгнаенні), вагоны-леднікі, а затым і рэфрыжэратарныя вагоны, вагоны для перавозкі жывёлы і птушкі, жывой рыбы.
Першыя вагоны былі двухвоснымі або трохвоснымі і не мелі калясак. На 2010 год большасць вагонаў чатырохвосныя, але таксама даволі шырока распаўсюджаныя шасці — і васьмівосныя. Двухвосевыя вагоны амаль паўсюдна былі канфіскаваныя з эксплуатацыі ў 1950-я гады.
Першыя грузавыя цягнікі мелі максімальную хуткасць каля 30 км/ч, але з увядзеннем аўтаматычнага тормазу і з з’яўленнем магутных лакаматываў хуткасці цягнікоў значна ўзраслі. Сёння ў многіх краінах грузавыя цягнікі маюць максімальна дазволеную хуткасць 120 км/г, хоць у Расіі тэхнічная хуткасць грузавых цягнікоў не перавышае 90 км/г, а сярэдняя хуткасць яшчэ ніжэй.
Сучасныя грузавыя вагоны абсталёўваюцца транспондэрамі, якія дазваляюць вызначаць праходжанне вагонам кантрольных кропак па шляху руху, спрашчаць ўлік на сартавальных станцыях, у канчатковым рахунку паскараючы дастаўку грузаў.
Нягледзячы на разнастайнасць тыпаў і канструкцый вагонаў, асноўная яго канструкцыя практычна аднолькавая. Вагон складаецца з рамы, кузава, калясак, счэпных прылад (аўтасчэпкі таго ці іншага віду або вінтавой збруі, у залежнасці ад краіны), тармазной сістэмы.
Гл. таксама
- Нармальны таварны вагон
- Грузавы цягнік
- Пасажырскі вагон
- Паштовы вагон
Спасылкі
- Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)
- Дислокация вагонов, отчет дислокации подвижного состава . www.zhd-statistika.com. Праверана 1 кастрычніка 2017.