Горад
Вац
Vác
Герб Сцяг
Герб Сцяг
Краіна
Рэгіён
Цэнтральная Венгрыя
Медзье
Пешт
Каардынаты
47°46′31″ пн. ш. 19°07′52″ у. д.
Плошча
61,63 км²
Вышыня НУМ
146 ± 1 м
Насельніцтва
33 323 чалавек (2004)
Часавы пояс
Тэлефонны код
(+36)27
Паштовы індэкс
2600
Афіцыйны сайт
vac.hu (венг.)
Вац на карце Венгрыі
Вац (Венгрыя)
Вац
Сабор
Вострая вежа
Трыўмфальная арка

Вац (венг.: Vác [ˈvaːts], ням.: Waitzen, славацк.: Vacov) — горад у паўночнай частцы Венгрыі, у медзье Пешт. Насельніцтва — 33 323 чалавек (2004).

Геаграфія і транспарт

Горад размешчаны на левым беразе Дуная ў 20 кіламетрах на поўнач ад цэнтра Будапешта побач з месцам, дзе рака змяняе кірунак цячэння з заходняга на паўднёвае. Горад ляжыць ля падножжа гор Насай, аднаго з адгор'яў Карпат. Праз горад праходзіць аўтамагістраль E77, якая вядзе ад Будапешта на поўнач у бок славацкіх гарадоў Зволен і Банска Бістрыца, а таксама чыгунка, якая ідзе па левым беразе Дуная ад Будапешта праз Вац і Соб у славацкі Штурава і далей у Браціславу. Час у дарозе на цягніку ад Будапешта — каля 20 хвілін.

Гісторыя

Від на Вац з Дуная

Самыя раннія згадкі пра горад адносяцца да XI стагоддзя. У часы Іштвана Святога тут было заснавана біскупства. У 1241 годзе горад быў цалкам знішчаны мангольскімі ордамі, пасля чаго быў адбудаваны нанова. У XIV—XV стст. перыяд уздыму горада, Вац атрымаў статус вольнага каралеўскага горада.

Горад быў заваяваны туркамі ў 1541 годзе. Паколькі па мяжы Дуная ў гэтым раёне турэцкі наступ быў спынены аўстрыйцамі, Вац стаў стратэгічна важным горадам на лініі супрацьстаяння, вакол якога рэгулярна вяліся баявыя дзеянні. Паміж 1541 і 1686 гадамі Вац больш чым 40 раз пераходзіў з рук у рукі. У 1597 і 1684 гадах пад Вацам аўстрыйцамі былі здабыты важныя перамогі. Пасля канчатковага вызвалення ад туркаў у 1686 годзе горад цалкам ляжаў у руінах і зусім спусцеў. У XVIII стагоддзі ішло павольнае аднаўленне горада, яшчэ раз перапыненае ў 1731 годзе моцным пажарам. Бурны ўздым горада пачаўся толькі ў другой палове XVIII стагоддзя пры кіраванні біскупа Крыстафа Мігаці. У гэты перыяд у горадзе былі пабудаваны многія архітэктурныя помнікі, якія дайшлі да нашых дзён.

У XIX стагоддзі горад працягваў развівацца, індустрыялізацыя Ваца прывяла да з'яўлення вялікай колькасці фабрыкаў, у 1846 годзе чыгунка звязала горад з Будапештам.

Падчас Другой сусветнай вайны горад моцна пацярпеў. Падчас Будапешцкай аперацыі было разбурана мноства гістарычных будынкаў, загінула вялікая колькасць жыхароў. Аднаўленчыя працы працягваліся некалькі дзесяцігоддзяў.

Наступствы эканамічнага спаду 90-х гадоў XX стагоддзі былі пераадолены з пачаткам XXI стагоддзя. Сучасны Вац — дынамічны горад з дадатным прыростам насельніцтва і сучаснай інфраструктурай, буйны камерцыйны цэнтр. Вялікую ролю ў апошні час набывае турызм.

Славутасці

  • Гарадскі сабор. Пабудаваны ў 1770 годзе ў стылі неакласіцызм на месцы старажытнай раманскай царквы, дзе быў пахаваны кароль Геза I. Унутраны інтэр'ер упрыгожаны фрэскамі і багатым скульптурным дэкорам.
  • Ратуша. Знаходзіцца на цэнтральнай плошчы горада — плошчы 15 Сакавіка, забудаванай па перыметры цудоўнымі барочнымі будынкамі. Ратуша пабудавана ў 1764 годзе. На фасадзе будынка — скульптура багіні правасуддзя.
  • Капліца сясцёр міласэрнасці. Пабудавана на плошчы 15 Сакавіка ў пачатку XVIII стагоддзя.
  • Грэчаская царква. Пабудавана ў 1795 годзе. У наш час — выставачная зала.
  • Касцёл дамініканцаў. Размешчана на паўднёвым боку цэнтральнай плошчы. Яе будаўніцтва расцягнулася на 50 гадоў і было скончана ў 1755 годзе. Цяпер — выстаўка «Memento mori».
  • Палац біскупа. Найстарэйшы будынак Ваца, перабудаваны пад біскупскую рэзідэнцыю пасля выгнання туркаў. У наш час — музей гісторыі горада.
  • Трыўмфальная арка. Нехарактэрнае для Венгрыі збудаванне ўзведзена біскупам Мігаці ў 1764 годзе ў гонар наведвання горада імператрыцай Марыяй-Тэрэзіяй.
  • Гатычная Вострая вежа і рэшткі крапасной сцяны. Захаваныя фрагменты гарадскіх умацаванняў, убудаваныя ў жылы дом.
  • Кляштар піяраў. Пабудаваны ў 1745 годзе ордэнам піяраў. На плошчы перад кляштаром — калона Св. Тройцы.
  • Кляштар францысканцаў. Пабудаваны францысканцамі ў XVIII стагоддзі на месцы крэпасці, разбуранай падчас войнаў з туркамі.

Насельніцтва

Пераважную большасць насельніцтва горада складаюць венгры — 94,9 %. Найбольш шматлікая меншасць — цыгане (1,3 %). Таксама ў горадзе пражываюць немцы, славакі, украінцы, румыны (усе меней 1 %).

Каталікі складаюць большасць вернікаў — 59,4 % рымакатолікі, 0,7 % грэкакатолікі. Кальвіністаў у Вацы — 9,3 %, лютэран — 3,1 %. 14,4 % жыхароў Ваца заявілі пра сваю нерелігійнасць

Гарады-пабрацімы

Спасылкі

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.