Палітыка
Рэспубліка Малдова

Артыкул — частка серыі:
Палітычная сістэма
Малдовы

Дзяржаўны лад

Канстытуцыя Малдовы

Прэзідэнт Малдовы

  • Апарат прэзідэнта

Урад

  • Прэм’ер-міністр
  • Міністр замежных спраў
    • Ніку Папеску
  • Міністр абароны
    • Анатоль Насаты
  • Узброеныя сілы

Парламент

  • Дэпутаты ПМ
  • Старшыня ПМ
    • Ігар Гросу

Судовая сістэма

  • Канстытуцыйны суд
  • Вярхоўны суд
  • Вышэйшы арбітражны суд
  • Пракуратура

Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел

Палітычная сістэма

Парламенцкія выбары:

    • 1990 • 1994 • 1998 • 2001 • 2005 • красавік 2009 • ліпень 2009 • 2010 • 2014 • 2019 • 2021
  • Прэзідэнцкія выбары:
    • 1991 • 1996 • 2016 • 2020
  • Унутраная палітыка
  • Знешняя палітыка
  • Знешнеэканамічная палітыка
  • Міжнародныя арганізацыі

Гарады Малдовы — населеныя пункты Малдовы, якія афіцыйна маюць статус горада. Артыкул 110 Канстытуцыі Рэспублікі Малдова вызначае горад як адну з адміністрацыйна-тэрытарыяльных адзінак[1]. У артыкуле 6 Закона Nr. 764 ад 27.12.2001 «Аб адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле Рэспублікі Малдова» сказана, што горад з'яўляецца больш развітай у параўнанні з сялом у эканамічным і сацыяльна-культурным плане адміністрацыйна-тэрытарыяльнай адзінкай, якая аб'ядноўвае гарадское насельніцтва, мае адпаведную інфраструктуру, прамысловыя і гандлёвыя структуры, большая частка насельніцтва якой аб'ядноўвае гарадское насельніцтва, занята ў прамысловай вытворчасці, сферы абслугоўвання насельніцтва, розных абласцях інтэлектуальнай дзейнасці, культурнага і палітычнага жыцця[2].

Закон замацоўвае магчымасць прызнання горада муніцыпіем. Муніцыпій — населены пункт гарадскога тыпу, які адыгрывае асаблівую ролю ў эканамічным, сацыяльна-культурным, навуковым, палітычным і адміністрацыйным жыцці краіны і мае важныя прамысловыя і гандлёвыя структуры, установы адукацыі, аховы здароўя і культуры[2]. Гэты статус пададзены гарадам Кішынёў, Бэлць, Бендэры, Камрат, Ціраспаль.

Частка Малдовы, размешчаная па левым беразе Днястра, дэ-факта з'яўляецца непрызнанай самаабвешчанай дзяржавай — Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспублікай. Уладамі Рэспублікі Малдовы гэта тэрыторыя не кантралюецца, адпаведна, ПМР мае ўласны адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел, які не супадае з адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзелам, усталяваным законам Малдовы. У рэспубліцы вылучаюцца 8 гарадоў: Бендэры, Грыгарыёпаль, Днястроўск, Дубэсар, Каменка, Рыбніца, Слабазія і сталіца — горад Ціраспаль. Населеныя пункты Маяк і Краснае маюць статус пасёлкаў[3], у той час як паводле законаў Малдовы гэтыя паселішчы з'яўляюцца гарадамі[2].

Усяго ў Малдове налічваецца 55 гарадоў (без уліку Прыднястроўя, з ім — 66), у якіх пражываюць 1503,0 тыс. жыхароў ці 42,25 % ад агульнага насельніцтва ў 3557,6 тыс. жыхароў станам на 1 студзеня 2014 года[4] (без уліку Прыднястроўя, з ім — сумарна — каля 1849,6 тыс. гарадскіх жыхароў ці 45,53 % з каля 4062,7 тыс. жыхароў РМ і ПМР на 1 студзеня 2014 года)[4][5]. Пераважаюць гарады з колькасцю насельніцтва менш за 10 тыс. жыхароў — 23 гарады (з ПМР — 28), ад 10 да 20 тыс. жыхароў — 21 горад (з ПМР — 23), ад 20 да 50 тыс. — 9 гарадоў (з ПМР — 11), ад 50 да 100 тыс. — 0 (з ПМР — 1), ад 100 да 200 тыс. — 1 горад (з ПМР — 2), звыш 500 тыс. — 1 горад — гэта найбуйнейшы горад і сталіца Малдовы Кішынёў з 674,5 тыс. жыхароў[4].

Станам на чэрвень 1940 года, у Малдаўскай ССР налічвалася ўсяго 14 гарадоў, яшчэ 11 населеных пунктаў мелі статус пасёлка гарадскога тыпу. Праз 50 гадоў колькасць гарадоў і пгт змянілася, адпаведна, да 21 і 49.

У 1994 годзе ўжо ў незалежнай Малдове быў прыняты першы закон, які рэгулюе яе адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел. У адпаведнасці з гэтым законам паняцце «пасёлак гарадскога тыпу» было ліквідавана, амаль усё пгт атрымалі статус горада, аднак некалькі пгт былі пераведзены ў разрад сёлаў.

У прыведзеным спісе ў алфавітным парадку прадстаўлены ўсе гарады Рэспублікі Малдова. Спіс змяшчае інфармацыю пра колькасць насельніцтва, плошчу, дату заснавання населенага пункта, геаграфічныя каардынаты.

Умоўныя абазначэнні і скарачэнні

     Гарады, якія знаходзяцца пад кантролем непрызнанага дзяржаўнага ўтварэння Прыднястроўская Малдаўская Рэспубліка і не падпарадкоўваюцца малдаўскім уладам АТУ — Аўтаномнае тэрытарыяльнае ўтварэнне
АТАЛД — Адміністрацыйна-тэрытарыяльныя адзінкі левабярэжжа Днястра
ПМР — Прыднястроўская Малдаўская Рэспубліка
5,13 — Плошча забудаванай часткі горада

Спіс гарадоў

№ Беларуская назва Малдаўская назва Адміністрацыйная адзінка Насельніцтва
(2014)[4][6]		 Плошч.
(км²)[7]		 Год Каардынаты
1 Аненій-Ной Anenii Noi Аненій-Нойскі раён 11,9 н/з 1731 46°52′39″ пн. ш. 29°13′53″ у. д.
2 Архей Orhei Архейскі раён 33,6 20,47 XV стагоддзе 47°22′59″ пн. ш. 28°49′23″ у. д.
3 Атач Otaci Окніцкі раён 1,4 3,6 1419 48°25′48″ пн. ш. 27°47′38″ у. д.
4 Басарабяска Basarabeasca Басарабяскі раён 12,5 27,54 1856 46°19′48″ пн. ш. 28°57′53″ у. д.
5 Бендэр Bender Муніцыпій Бендэры (у Малдове); горад рэспубліканскага падпарадкавання (у ПМР) 91,9 н/з 1408 46°49′29″ пн. ш. 29°28′43″ у. д.
6 Біруінца Biruinţa Сынджэрэйскі раён 3,9 2,37 1963 47°48′58″ пн. ш. 28°04′07″ у. д.
7 Брычэнь Briceni Брычэнскі раён 9,9 5,13 1562 48°21′44″ пн. ш. 27°04′50″ у. д.
8 Букавэц Bucovăţ Стрэшэнскі раён 1,8 7,89 1420 47°11′20″ пн. ш. 28°28′03″ у. д.
9 Бэлць Bălţi Муніцыпій Бэлць 144,9 41,43 1421 47°45′32″ пн. ш. 27°55′09″ у. д.
10 Вадул-луй-Водэ Vadul lui Vodă сектар Чакана,
муніцыпій Кішынёў		 5,7 2,43 1432 47°05′36″ пн. ш. 29°04′17″ у. д.
11 Ватра Vatra сектар Буюкань,
муніцыпій Кішынёў		 3,5 0,53 1927 47°04′28″ пн. ш. 28°44′11″ у. д.
12 Вулкэнешць Vulcăneşti АТУ Гагаузія 17,0 7,63 1605 45°41′03″ пн. ш. 28°24′10″ у. д.
13 Гіндэшць Ghindeşti Фларэшцкі раён 2,1 43,51 1956 47°51′28″ пн. ш. 28°22′58″ у. д.
14 Гладэнь Glodeni Гладэнскі раён 11,8 4,42 1673 47°46′30″ пн. ш. 27°30′59″ у. д.
15 Грыгарыёпаль Grigoriopol У складзе АТАЛД (у Малдове); адміністрацыйны цэнтр Грыгарыёпальскага раёна (у ПМР) 9,4 н/з 1792 47°08′43″ пн. ш. 29°17′58″ у. д.
16 Дандушэнь Donduşeni Дандушэнскі раён 10,6 34,25 1893 48°14′38″ пн. ш. 27°36′24″ у. д.
17 Днястроўск Dnestrovsc У складзе АТАЛД (у Малдове); горад рэспубліканскага падпарадкавання (у ПМР) 10,4 н/з 1963 46°37′03″ пн. ш. 29°54′58″ у. д.
18 Дрокія Drochia Дрокійскі раён 20,5 18,3 1889 48°06′51″ пн. ш. 27°48′30″ у. д.
19 Дубэсар Dubăsari У складзе АТАЛД (у Малдове); адміністрацыйны цэнтр Дубасарскага раёна (у ПМР) 25,1 н/з 1523 47°15′58″ пн. ш. 29°09′21″ у. д.
20 Дурлешць Durleşti сектар Буюкань,
муніцыпій Кішынёў		 19,8 3,0 1656 47°01′05″ пн. ш. 28°45′53″ у. д.
21 Едынец Édineţ Едынецкі раён 20,2 7,61 1431 48°10′10″ пн. ш. 27°17′48″ у. д.
22 Каменка Camenca У складзе АТАЛД (у Малдове); адміністрацыйны цэнтр Каменскага раёна (у ПМР) 8,9 н/з 1608 48°01′56″ пн. ш. 28°41′16″ у. д.
23 Камрат Comrat муніцыпій Камрат, сталіца АТУ Гагаузія 26,0 н/з 1789 46°17′48″ пн. ш. 28°39′20″ у. д.
24 Кантэмір Cantemir Кантэмірскі раён 5,8 н/з 1973 46°16′41″ пн. ш. 28°12′03″ у. д.
25 Карнешць Corneşti Унгенскі раён 3,3 6,24 1867 47°21′24″ пн. ш. 28°00′25″ у. д.
26 Кастэшць Costeşti Рышканскі раён 4,4 н/з 1499 47°51′27″ пн. ш. 27°15′32″ у. д.
27 Кахул Cahul Кахульскі раён 40,9 33,91 1502 45°54′27″ пн. ш. 28°11′45″ у. д.
28 Кішынёў Chişinău муніцыпій Кішынёў 674,5 120,0 1436 47°01′07″ пн. ш. 28°50′29″ у. д.
29 Кодру Codru сектар Цэнтр,
муніцыпій Кішынёў		 11,7 2,46 1945 46°58′31″ пн. ш. 28°49′10″ у. д.
Конгаз[8] Kongaz АТУ Гагаузія 13,4 13 1811 46°06′16″ пн. ш. 28°35′49″ у. д.
30 Краснае[9] Crasnoe У складзе АТАЛД (у Малдове); у складзе Слабадзейскага раёна (у ПМР) 3,6 н/з 1957 46°38′34″ пн. ш. 29°49′42″ у. д.
31 Крыкава Cricova сектар Рышкань,
муніцыпій Кішынёў		 8,7 1,43 1431 47°08′10″ пн. ш. 28°51′47″ у. д.
32 Крыўлень Criuleni Крыўленскі раён 9,8 31,17 1607 47°12′35″ пн. ш. 29°09′27″ у. д.
33 Купчынь Cupcini Едынецкі раён 9,3 12,0 1431 48°06′48″ пн. ш. 27°23′05″ у. д.
34 Кэйнар Căinari Кэўшэнскі раён 4,8 42,94 1525 46°40′44″ пн. ш. 29°02′46″ у. д.
35 Кэлэраш Călăraşi Кэлэрашскі раён 16,7 42,33 1433 47°15′15″ пн. ш. 28°19′04″ у. д.
36 Кэўшань Căuşeni Кэўшэнскі раён 19,9 н/з 1535 46°38′16″ пн. ш. 29°24′19″ у. д.
37 Леова Leova Леоўскі раён 10,9 5,63 1489 46°28′43″ пн. ш. 28°15′19″ у. д.
38 Ліпкань Lipcani Брычэнскі раён 5,5 11,88 1699 48°15′55″ пн. ш. 26°48′14″ у. д.
39 Маяк[9] Maiac У складзе АТАЛД (у Малдове); у складзе Грыгарыёпальскага раёна (у ПМР) 1,1 н/з 1978 47°14′15″ пн. ш. 29°23′09″ у. д.
40 Мэркулешць Mărculeşti Фларэшцкі раён 2,1 0,75 1837 47°53′01″ пн. ш. 28°14′52″ у. д.
41 Ніспарэнь Nisporeni Ніспарэнскі раён 14,4 14,0 1618 47°04′53″ пн. ш. 28°10′42″ у. д.
42 Окніца Ocniţa Окніцкі раён 9,5 4,2 1897 48°24′37″ пн. ш. 27°28′49″ у. д.
43 Рыбніца Rîbniţa У складзе АТАЛД (у Малдове); адміністрацыйны цэнтр Рыбніцкага раёна (у ПМР) 47,9 н/з 1657 47°45′52″ пн. ш. 29°00′45″ у. д.
44 Рышкань Rîşcani Рышканскі раён 14,5 5,83 1602 47°57′26″ пн. ш. 27°33′14″ у. д.
45 Рэзіна Rezina Рэзінскі раён 15,2 4,83 1495 47°44′50″ пн. ш. 28°58′00″ у. д.
46 Сарока Soroca Сарокскі раён 37,5 10,79 1499 48°09′38″ пн. ш. 28°18′05″ у. д.
47 Слабадзея Slobozia У складзе АТАЛД (у Малдове); адміністрацыйны цэнтр Слабадзейскага раёна (у ПМР) 14,6 н/з 1769 46°43′31″ пн. ш. 29°42′28″ у. д.
48 Стрэшэнь Străşeni Стрэшэнскі раён 21,4 60,82 1545 47°08′48″ пн. ш. 28°36′50″ у. д.
49 Сынджэра Sîngera сектар Батаніка,
муніцыпій Кішынёў		 12,9 3,66 1485 46°54′47″ пн. ш. 28°58′39″ у. д.
50 Сынджэрэй Sîngerei Сынджэрэйскі раён 15,5 83,37 1586 47°38′07″ пн. ш. 28°08′30″ у. д.
51 Тараклія Taraclia Тараклійскі раён 15,0 85,08 1813 45°54′00″ пн. ш. 28°40′08″ у. д.
52 Твардыца Tvardiţa Тараклійскі раён 5,8 н/з 1830 46°09′17″ пн. ш. 28°57′56″ у. д.
53 Тэленешць Teleneşti Тэленешцкі раён 9,9 3,97 1611 47°29′59″ пн. ш. 28°21′56″ у. д.
54 Унгень Ungheni Унгенскі раён 38,4 16,4 1462 47°12′30″ пн. ш. 27°47′51″ у. д.
55 Фларэшць Floreşti Фларэшцкі раён 15,5 н/з XVI стагоддзе 47°53′36″ пн. ш. 28°18′05″ у. д.
56 Фрунзэ Frunză Окніцкі раён 8,4 2,61 1925 48°24′27″ пн. ш. 27°35′55″ у. д.
57 Фэлешць Făleşti Фэлешцкі раён 18,2 5,16 1429 47°34′27″ пн. ш. 27°43′01″ у. д.
58 Хынчэшць Hînceşti Хынчэшцкі раён 17,4 н/з 1522 46°49′48″ пн. ш. 28°35′19″ у. д.
59 Ціраспалул-Ноу Tiraspolul Nou У складзе АТАЛД (у Малдове); у складзе горада Ціраспаля (у ПМР) н/з[10] н/з XX стагоддзе 46°49′51″ пн. ш. 29°34′01″ у. д.
60 Ціраспаль Tiraspol Муніцыпій Ціраспаль у складзе АТАЛД (у Малдове); сталіца ПМР, горад рэспубліканскага падпарадкавання (у ПМР) 133,8 н/з 1792 46°50′28″ пн. ш. 29°37′55″ у. д.
61 Чадыр-Лунга Ceadîr Lunga АТУ Гагаузія 22,8 96,1 1789 46°03′28″ пн. ш. 28°49′57″ у. д.
62 Чымішлія Cimişlia Чымішлійскі раён 16,3 н/з 1620 46°31′29″ пн. ш. 28°46′49″ у. д.
63 Шалдэнешць Şoldăneşti Шалдэнешцкі раён 7,5 н/з 1610 47°48′55″ пн. ш. 28°47′48″ у. д.
64 Штэфан-Водэ Ştefan Vodă Штэфан-Водскі раён 8,6 22,77 1909 46°30′42″ пн. ш. 29°39′41″ у. д.
65 Ялавень Ialoveni Ялавенскі раён 16,2 31,65 1436 46°56′57″ пн. ш. 28°46′50″ у. д.
66 Яргара Iargara Леоўскі раён 4,8 27,04 1772 46°25′44″ пн. ш. 28°25′52″ у. д.

Карта

Гарады Малдовы (Малдова)
Басарабяска
Басарабяска
Гарады Малдовы
Гарады Малдовы
Гарады Малдовы
Гарады Малдовы
Гарады Малдовы
Гарады Малдовы
Гладэнь
Гладэнь
Дандушэнь
Дандушэнь
Гарады Малдовы
Едынец
Едынец
Гарады Малдовы
Гарады Малдовы
Кэўшань
Кэўшань
Гарады Малдовы
Гарады Малдовы
Гарады Малдовы
Гарады Малдовы
Гарады Малдовы
Крыўлень
Крыўлень
Гарады Малдовы
Гарады Малдовы
Гарады Малдовы
Гарады Малдовы
Ніспарэнь
Ніспарэнь
Гарады Малдовы
Аненій-Ной
Аненій-Ной
Гарады Малдовы
Рышкань
Рышкань
Стрэшэнь
Стрэшэнь
Гарады Малдовы
Тараклія
Тараклія
Гарады Малдовы
Тэленешць
Тэленешць
Гарады Малдовы
Гарады Малдовы
Шалдэнешць
Шалдэнешць
Штэфан-Водэ
Штэфан-Водэ
Ялавень
Ялавень
Гарады Малдовы
Гарады Малдовы
 — Муніцыпій,  — Горад-рэзідэнцыя (раённы цэнтр),  — Гарады на левабярэжжы Днястра

Гл. таксама

Зноскі

  1. ↑ Канстытуцыя Рэспублікі Малдова. Афіцыйны сайт Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Малдова.
  2. 1 2 3 Закон Nr. 764 ад 27.12.2001 «Аб адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле Рэспублікі Малдова». Афіцыйны сайт Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Малдова.
  3. ↑ Закон N 155-З-III ад 17.07.2002 «Аб адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспублікі»(недаступная спасылка). Афіцыйны сайт Міністэрства юстыцыі Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспублікі. Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016. Праверана 12 лютага 2016.
  4. 1 2 3 4 Колькасць пастаяннага насельніцтва Рэспублікі Малдова на 1 студзеня 2014 года ў тэрытарыяльным разрэзе. Нацыянальнае Бюро Статыстыкі Рэспублікі Малдова.
  5. ↑ Дзяржслужба ПМР Архівавана 9 ліпеня 2014.: Сацыяльна-эканамічнае развіццё ПМР за 2013 год (канчатковыя даныя) Архівавана 19 красавіка 2014.
  6. ↑ Даныя пра колькасць насельніцтва прыведзены: у гарадах Бендэры, Маяк, Рыбніца, Ціраспаль, Грыгарыёпаль, Днестроўск, Дубэсар, Краснае, Слабазія станам на 1 студзеня 2014 года (гл.: Дзяржслужба ПМР Архівавана 9 ліпеня 2014.: Сацыяльна-эканамічнае развіццё ПМР за 2013 год (канчатковыя даныя) Архівавана 19 красавіка 2014.)
  7. ↑ Главная страница. Мы — молдаване!.
  8. ↑ статус горада не вызначаны ў рамках АТП Малдовы
  9. 1 2 Населены пункт паводле законаў Малдовы мае статус горада, паводле законаў Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспублікі — статус пасёлка
  10. ↑ Улік не вядзецца, таму што населены пункт уваходзіць у склад горада Ціраспаля

Спасылкі

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.