Вёска
Вішчын
± | ||||||||||||||||||||
Ві́шчын[1] (трансліт.: Viščyn, руск.: Вищин) — вёска ў Рагачоўскім раёне Гомельскай вобласці. Уваходзіць у склад Кісцянёўскага сельсавета.
Геаграфія
Размяшчэнне
У 16 км на паўночны ўсход ад раённага цэнтра і чыгуначнай станцыі Рагачоў (на лініі Магілёў — Жлобін), 103 км ад Гомеля.
Гідраграфія
На рацэ Днепр.
Транспартная сетка
Транспартныя сувязі па прасёлкавай, затым аўтамабільнай дарозе Рагачоў — Старое Сяло. Планіроўка складаецца з крывалінейнай доўгай вуліцы, блізкай да мерыдыянальнай арыентацыі (уздоўж поймы Дняпра) і забудаванай двухбакова драўлянымі хатамі сядзібнага тыпу.
Гісторыя
На правым беразе Дняпра археолагамі выяўлена гарадзішча XI — XIII стст., дзе знаходзіўся замак, які ў сярэдзіне XIII стагоддзя разбураны і спалены. Каля вёскі знойдзена свінцовая пячатка Мсціслава Расціславіча Храбрага. Пра даволі актыўныя сувязі Вішчына з іншымі рэгіёнамі сведчыць і знойдзены тут у 1979 годзе скарб канца XII — пачатку XIII стагоддзяў. Паводле пісьмовых крыніц вядома з XIII стагоддзя. У Іпацьеўскім летапісе згадваецца пад 1258 годам. Пазней у Рэчыцкім павеце Менскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага. Паводле дакументаў 1567 года вёска павінна была вылучаць сваіх апалчэнцаў для ўзброеных атрадаў ВКЛ. Згадваецца ў 1756 годзе як вёска ў Рагачоўскім войтаўстве Рагачоўскага староства[2].
Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 год) у складзе Расійскай імперыі. Па рэвізіі 1816 года ў Рагачоўскім павеце Магілёўскай губерні, ва ўладанні Ланеўскіх. У 1881 годзе працаваў хлебазапасны магазін. Паводле перапісу 1897 года дзейнічалі капліца, 2 ветракі, піцейны дом. На пачатку XX стагоддзя дзейнічалі школа і млын, у Кісцянёўскай воласці. У 1909 годзе 1206 дзесяцін зямлі.
У 1930 годзе арганізаваны калгас «Чырвоны маяк», працавалі вятрак і кузня. Падчас Вялікай Айчыннай вайны карнікі ў 1943 годзе спалілі 27 двароў, забілі 2 жыхароў. У баі каля вёскі 20 лютага 1944 года вызначыўся камандзір роты, старшы лейтэнант І. І. Хмель[3] (пасмяротна прысвоена званне Героя Савецкага Саюза), а 21 лютага 1944 года — гарматны разлік на чале з А. І. Громавым і ўзвод пад камандаваннем М. Р. Маладзікова (абодвум прысвоена званне Героя Савецкага Саюза). Вызвалена 24 лютага 1944 года. У баях за вёску і наваколлі загінулі 89 савецкіх салдат. 44 жыхары загінулі на фронце. Паводле перапісу 1959 года ў складзе саўгаса «Кісцяні» (цэнтр — вёска Кісцяні). Да 19 верасня 1963 года вёска ўваходзіла ў склад Старасельскага сельсавета[4].
Насельніцтва
Колькасць
- 2004 год — 55 гаспадарак, 78 жыхароў.
Дынаміка
- 1816 год — 33 двары, 246 жыхароў.
- 1881 год — 75 двароў, 502 жыхары.
- 1897 год — 113 двароў, 832 жыхары (паводле перапісу).
- 1909 год — 858 жыхароў.
- 1925 год — 117 двароў.
- 1959 год — 421 жыхар (паводле перапісу).
- 2004 год — 55 гаспадарак, 78 жыхароў.
Славутасці
- Паселішча перыяду старажытнай Русі (1-е тысячагоддзе н.э.), урочышча Янкаў Рог — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 313В000608
- Гарадзішча перыяду ранняга жалезнага веку (1-е тысячагоддзе да н.э. — 1-е тысячагоддзе н.э.), на паўночна-ўсходнім баку вёскі — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 313В000609
- Брацкая магіла (1944) — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 313Д000610
Зноскі
- ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гомельская вобласць: нарматыўны даведнік / Н. А. Багамольнікава і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2006. — 382 с. ISBN 985-458-131-4 (DJVU).
- ↑ LVIA, f. 525, ap. 8, b. 745, l. 27v.
- ↑ Пра добраўпарадкаванне месцаў пахавання воінаў Савецкай Арміі, партызан і мірнага насельніцтва, загінулых у 1941—1945 гг.
- ↑ Рашэнне выканкома Гомельскага абласнога (сельскага) Савета дэпутатаў працоўных ад 19 верасня 1963 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 34 (1034).
Літаратура
- Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 1, кн. 1. Гомельская вобласць / С. В. Марцэлеў; рэдкал.: Г. П. Пашкоў (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2004. — 632 с.: іл. — 4 000 экз. — ISBN 985-11-0303-9.
Спасылкі
- На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вішчын