Вялікая сініца
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Parus major Linnaeus, 1758

Падвіды
Арэал

выява

Ахоўны статус

Сістэматыка
на Віківідах
Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  561864
NCBI  9157
FW  368939

Вялі́кая сіні́ца[1] (Parus major) — птушка сямейства сініцавых атрада вераб’інападобных. Самы буйны і найбольш распаўсюджаны ў Беларусі від сініцавых.

Апісанне

Даўжыня цела 14-16 см, размах крылаў 22-25 см, маса каля 20 г. Апярэнне галавы, горла, валляка і падхвосця чорнае, на галаве з сінім адлівам; чорная бліскучая галава з белымі шчокамі і чорны «гальштук» па сярэдзіне жоўтага споду цела, верхняя частка спіны жаўтавата-зялёная, крылы шаравата-блакітныя са светлай папярочнай паласой, хвост амаль чорны з блакітным напыленнем. 2 азіяцкія групы з белым або белаватым нізам, а таксама з аліўкава-шэрым або аліўкава-зялёным верхам. Еўрапейская група з жоўтым нізам і аліўкава-зялёным нізам. Маладыя з карычневым або бурым апярэннем замест чорнага, шчокі жаўтаватыя.

Голас — звонкае «пінь-пінь-чэржж». Песня громкая, звонкая «пілі-пілі-пілі… ін-ча-ін-ча».

Пашырэнне

Пашырана ў Еўропе, Азіі і Паўночна-Заходняй Афрыцы. Арэал ахоплівае Палеарктыку (акрамя поўначы і Гімалаяў), а таксама Інда-Малайскі рэгіён. На Беларусі звычайны і нават шматлікі аселы і качуючы ўзімку від.

У дзікай прыродзе сустракаецца ў разнастайных лясах, звычайна на адкрытых участках, узлесках, па берагах вадаёмаў. Трымаецца таксама культурных ландшафтаў. Гняздуецца ў гаях, парках, садах, у вербняках уздоўж рэк, у лісцевых і мяшаных лясах, населеных пунктах.

Аселая, частка папуляцыі качуе альбо мігрыруе.

Асаблівасці біялогіі

Корміцца пераважна дробнымі насякомымі, іх лічынкамі і яйцамі, восенню і зімой часткова насеннем, на штучных кармушках ахвотна дзяўбе мяса і сала.

За невялікім выключэннем, размнажаецца з канца студзеня па верасень, робячы 2 кладкі за сезон. Гняздуе ў дуплах і пустэчах дрэў, а таксама ў разнастайных нішах як прыроднага, так і антрапагеннага паходжання. Знешняя частка гнязда з няшчыльна ўкладзенага зялёнага моху з прымессю сухой травы (часам толькі мох). Унутраная частка — з касмыкоў воўны, валосся, шэрсці і пуху (часам з прымессю пёраў), добра пераплеценых паміж сабой. Унутраныя памеры залежаць ад прасторнасці месца, у якім знаходзіцца гняздо, дыяметр звычайна 5-6 см. Будуюць гняздо абедзве птушкі 4-7 дзён.

Яйкі

Яйкі (звычайна 6-11) эліптычныя, часам асіметрычныя, з вострым вузейшым канцом. Белыя, са слабым бляскам і дробнымі светла-чырвонымі плямкамі (часам зусім белыя). Памеры: 18 х 13,5 мм.

Наседжванне працягваецца 13-14 сутак. Птушаняты вылятаюць з гнязда праз 19-21 сут.

Падвіды

Адрозніваецца 31 падвід[2], сярод іх:

  • P. m. major — большая частка еўрапейскага арэала, Малая Азія, Цэнтральная Азія
  • P. m. newtoni — Брытанскія астравы;
  • P. m. excelsus — поўдзень Пірэнейскага п-ва;
  • P. m. corsus — Сардзінія і Корсіка;
  • P. m. aphrodite — поўдзень Грэцыі, Крыт, Кіпр, Балеары;
  • P. m. bokharensis — Забайкалле, Цэнтральная Азія;
  • P. m. wladiwostokensis — Далёкі Усход.

Заўвагі

  1. ↑ Артыкул Сініцавыя ў адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т.14. Мн., 2002, С.400-401
  2. ↑ ptushki.org(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 13 студзеня 2019. Праверана 10 студзеня 2019.

Літаратура

Спасылкі

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.