| Вышневалоцкае вадасховішча | |
|---|---|
 | |
| Краіна | |
| Рэгіён | Цвярская вобласць |
| Вышыня над узроўнем мора | 163,5 м |
| Даўжыня | 12 км |
| Шырыня | 9 км |
| Плошча | 108 км² |
| Аб'ём | 0,32 км³ |
| Упадаюць | Шліна |
| Выцякаюць | Новацверацкі, Цна, Таболка |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Вышневалоцкае вадасховішча — вадасховішча ў Вышневалоцкам раёне Цвярской вобласці, размешчаны на захад ад горада Вышні Валачок. Аб’ём вады — 0,32 км³. Плошча паверхні — 108 км². Вышыня над узроўнем мора — 163,5 м.
Пра вадасховішча
Вадасховішча займае цэнтральную частку раёна. Яно было створана выбітным гідратэхнікам-самавукам М. І. Сердзюковым для падтрымання суднаходнага ўзроўню ў Вышневалоцкай воднай сістэме, які злучыў Балтыйскае мора з Волгай па ідэі імператара Пятра I. Вадасховішча з’яўляецца часткай Вышневалоцкай воднай сістэмы.
З Вышневалоцкага вадасховішча бярэ пачатак рака Цверца. Адсюль яна пачынае свой 188-кіламетровы шлях да Волгі. Рака Цна злучае вадасховішча з Мстой і Волхавам.
Вадасховішча створана ў 1719 годзе ў далінах рэк Шліна і Цна. У 1951 годзе збудаванні вадасховішча, якія ствараюць падпор, былі рэканструяваны[1].
Узровень вадасховішча вагаецца ў межах 3 м. Вадасховішча ажыццяўляе сезоннае рэгуляванне сцёку. Выкарыстоўваецца для водазабеспячэння і воднага транспарту, лесасплаву, энергетыкі і рыбнай гаспадаркі (лешч, судак, шчупак). На вадасховішчы працавала пасажырская лінія «Здзешава-Перарва» працягласцю 6 км. Гэты ўчастак да гэтага часу фармальна лічыцца ў «Пераліку ўнутраных водных шляхоў-2002г».
Сёння вадасховішча з’яўляецца важнай рэзервовым крыніцай для рэк Цверца і канала імя Масквы.
Напор вадасховішча выкарыстоўваецца для выпрацоўкі электраэнергіі на двух малых ГЭС: Нова-Цвярэцкай ГЭС і Нова-Цнінскай ГЭС.
Нова-Цвярэцкая ГЭС
Нова-Цвярэцкая ГЭС размешчана на Нова-Цвярэцким канале ў г. Вышні Валачок Цвярской вобласці. У 1741 годзе М. І. Сердзюкоў надбудаваў плаціну для пашырэння вадасховішча. А ў 1944 годзе ўзровень вадасховішча паднялі яшчэ, для таго, каб запрацавала Нова-Цвярэцкая ГЭС у Новацвярэцкім канале, прарытым на поўдзень ад горада паміж вадасховішчам і р. Цверцай. Год пуску 1947.[2].
ГЭС з закрытым машынным залай, абсталявана двума паваротна-лапаснымі турбінамі (лопасці зафіксаваныя зваркай) ПРК-245ВБ-220, магутнасцю па 1200 кВт. Дыяметр рабочага кола — 2,2 м, разліковы набор — 7,0 м, частата кручэння — 150 аб/мін, расход вады — 20 м3/с. Генератары вертыкальныя, падвесныя, тыпу ВДС-325/29-40. Для мантажу і рамонту агрэгатаў у машыннай зале маецца кран грузападымальнасцю 15 тон[3]. Выпрацоўка электраэнергіі: 8,8 млн кВт·г у год, выдача электраэнергіі ў энергасістэму ажыццяўляецца на напрузе 6,3 кВ.
Нова-Цнінская ГЭС
Нова-Цнінская ГЭС размешчана на р. Цна ў г. Вышні Валачок Цвярской вобласці і прызначана для санітарных папускаў вады.
ГЭС з закрытай машыннай залай, абсталявана адной турбінай прапелернага тыпу магутнасцю 220 кВт, дыяметр рабочага кола — 1,2 м, разліковы напор — 4-16 м, выдатак вады — 4-9 м3/з, частата кручэння — 250 аб/мін Генератар вертыкальны, падвесны тыпу ВДС-213/15-24[4].
Населеныя пункты
На берагах вадасховішча знаходзяцца населеныя пункты:
- горад Вышні Валачок
- пасёлак Краснамайскі
- сяло Кашарова
- вёска Ермакова
- вёска Рвеніца
- вёска Язвіха
- вёска Нікіфаркова
- вёска Перарва
- вёска Горадалюбля
- вёска Востраў Лісіны (на востраве)
Астравы
У акваторыі вадасховішча размешчаны наступныя астравы:
- Алёхіна Рэлка
- Вялікі Вал
- Дзяргуны
- Жарноўка
- Захарын Бор
- Ключына
- Куніна Рэлка
- Лісіны
- Мікаля
- Магільнік
- Папоў
- Самянец
- Сасновы Рог
- Сцержанец
Зноскі
- ↑ Водохранилища и пруды
- ↑ Реализованные проекты | АО "СГЭМ» — «СПЕЦГИДРОЭНЕРГОМОНТАЖ»
- ↑ ФГУП «Канал им. Москвы» Архівавана 16 кастрычніка 2014.
- ↑ ФГУП «Канал им. Москвы» Архівавана 16 кастрычніка 2014.