Чыгуначны вузел — пункт перасячэння або прымыкання некалькіх чыгуначных ліній (мінімум трох[1]), шэраг звязаных злучальнымі хадамі станцый, якія працуюць па адзінай тэхналогіі (ва ўзаемадзеянні).
Мяжой вузла служаць ўваходныя сігналы прадвузлавых раздзельных пунктаў. Чыгуначны вузел у буйных населеных пунктах з'яўляецца часткай транспартнага вузла, які прадстаўляе сабой комплекс транспартных прылад у раёне стыку розных відаў транспарту, сумесна выконваюць аперацыі па абслугоўванні транзітных, мясцовых і гарадскіх перавозак. У транспартны вузел акрамя чыгунак могуць уваходзіць марскі, рачны парты, аўтамабільныя дарогі, сетка прамысловага транспарту, аэрапорты, сеткі трубаправоднага транспарту і гарадскі транспарт.
У транспартным вузле адбываецца масавая перасадка пасажыраў і перадача грузаў з аднаго віду транспарту на іншы. У агульнатранспартных вузлах доля тавараў, што ўвозяцца і вывозяцца грузаў чыгункай з'яўляецца дамінуючай. Структура вагона - і пасажырапатоку ў транспартным вузле залежыць ад сацыяльна-эканамічных умоў раёна.
Чыгуначны вузел дзеліцца на:
- вузлы з перавагай транзітнага вагонапатока;
- вузлы з вялікім аб'ёмам транзітнай і мясцовай работы;
- вузлы з пераважным аб'ёмам мясцовай работы.
У тарыфных кіраўніцтвах па перавозцы пасажыраў і грузаў на сеткі чыгунак чыгуначныя вузлы называюцца як транзітныя пункты, скарочанае пазначэнне: ТП.
Класіфікацыя
Чыгуначны вузлы класіфікуюцца:
- пазакласныя вузлы;
- буйныя вузлы;
- вузлы з сярэднім аб'ёмам працы;
- вузлы з малым аб'ёмам працы.
Межы паміж градацыяй класіфікацыі чыгуначных вузлоў строга не ўстаноўлена. Чыгуначны вузел павінен мець разнастайнае тэхнічнае абсталяванне.
Паводле тыпа чыгуначныя вузлы гэтак жа можна падраздзяліць на:
- Вузел з адной станцыяй, то ёсць вузел пры скрыжаванні дзвюх чыгуначных ліній з не вельмі вялікім груза-(пасажыра-)патокам на адной або абодвух чыгуначных лініях. Прыкладам такога вузла служыць Паворынскій чыгуначны вузел.
- Вузел крыжападобна тыпу, то ёсць вузел, размешчаны на скрыжаванні двух ліній крыж на крыж, як правіла такі вузел размешчаны на скрыжаванні чыгуначных магістраляў з буйным груза - і пасажырапатокам. Прыкладам дадзенага вузла выступае Пензенскі чыгуначны вузел.
- Вузел камбінаванага тыпу, то ёсць вузел размешчаны паблізу буйнога прамысловага цэнтра, прыкладам такога вузла выступае Ялецкі чыгуначны вузел.
- Вузел кольцападобнага тыпу, то ёсць вузел, размешчаны паблізу буйнога порта, прыкладам такога вузла служыць Растоўскі чыгуначны вузел.
- Вузел змешанага тыпу, то ёсць вузел, у якім ужытыя некалькі тэхналогій, звычайна такі вузел размешчаны паблізу буйнога порта і прамысловага цэнтра. Прыкладам такога вузла служыць Валгаградскі чыгуначны вузел.
- Вузел тупіковага тыпу, то ёсць вузел, у якім некалькі тупіковых станцый звязаны паміж сабой злучальнымі галінкамі. Прыкладам такога вузла служыць Маскоўскі вузел.
- Вузел радыяльнага тыпу.
Асноўныя збудаванні
Асноўныя характэрныя для чыгуначнага вузла збудаванні ўключаюць:
- сартавальныя, грузавыя і/або пасажырскія станцыі;
- злучэння паміж асобнымі станцыямі;
- абыходныя пуці;
- станцыйныя збудаванні для пасажыраў;
- лакаматыўныя і вагонныя дэпо;
- тэхнічныя станцыі для рамонту і экіпіроўкі складаў.
Зноскі
- ↑ Большая Российская энциклопедия: В 30 т. / Председатель науч.-ред. совета Ю. С. Осипов. Отв. ред С. Л. Кравец. Т. 9. Динамика атмосферы — железнодорожный узел. — М.: Большая Российская энциклопедия, 2007. — 767 с.: ил.: карт. (статья Железнодорожная станция)