Вольга Такарчук
польск.: Olga Nawoja Tokarczuk
Асабістыя звесткі
Псеўданімы Natasza Borodin[1]
Дата нараджэння 29 студзеня 1962(1962-01-29)[2][3][…] (62 гады)
Месца нараджэння
Грамадзянства
Муж Roman Fingas[d] і Grzegorz Zygadło[d]
Дзеці Zbigniew Fingas[d]
Альма-матар
Месца працы
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці раманіст, пісьменніца, псіхолаг, паэтка, лібрэтыст, выдавец, фундатар, сцэнарыст
Гады творчасці 1979 — цяп. час
Жанр паэзія, эсэ, раман і гістарычны раман[d]
Мова твораў польская
Грамадская дзейнасць
Партыя
Член у
Прэміі
Узнагароды
Подпіс Выява аўтографа
tokarczuk.wydawnictwoliterackie.pl (польск.)
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Лагатып Вікіцытатніка Цытаты ў Вікіцытатніку

Вольга Навоя Такарчук (польск.: Olga Nawoja Tokarczuk[7]; нар. 29 студзеня 1962, Сулехаў) — польская пісьменніца, эсэістка, аўтарка сцэнарыяў, паэтэса. Адна з самых чытаных польскіх пісьменніц. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры (2018) «за апавядальнае ўяўленне, якое з энцыклапедычным запалам паказвае перасячэнне мяжы як форму жыцця»[8].

Біяграфія

Навучалася ў Варшаўскім універсітэце (псіхалогія). Падчас навучання працавала валанцёрам з псіхічна хворымі падлеткамі. Пасля заканчэння ўніверсітэта ў 1985 годзе пераехала ва Уроцлаў, а потым у Валбжых, дзе працавала псіхатэрапеўтам. Вольга Такарчук лічыць сябе паслядоўніцай Карла Густава Юнга і называе яго псіхалогію адной з крыніц сваёй творчасці.

У студзені 1998 года адна з падпісантаў Беларускай дэкларацыі свабоды. Сябра польскай партыі «зялёных».

Жыве ва Уроцлаве. Мае невялікі вясковы дом у Новай Рудзе пад Уроцлавам, купіла яго, каб быць бліжэй да сваіх любімых мясцін — гор. У Новай Рудзе ладзіць штогадовы фестываль «Горы літаратуры».

Творчасць

У друку дэбютавала ў 1979 годзе апавяданнем пад псеўданімам Наташа Баровін (Natasza Borowin). А ў 1989 годзе пабачыла свет яе першая кніга — зборнік вершаў «Гарады ў люстэрках» (Miasta w lustrach). Дэбютная кніга прозы — раман «Шлях людзей Кнігі» (Podróż ludzi Księgi) — выйшла ў 1993 годзе, за яе Такарчук атрымала ўзнагароду Польскага таварыства кнігавыдаўцоў.

Аўтар некалькіх раманаў і зборнікаў ападяданняў. Стварыла перапляценне рэальнай гісторыі і нацыятворчага міфу. Кніга «Правек і іншыя часы» (Prawiek i inne czasy, 1996) стала ўвасабленнем гісторыі Польшчы і адначасова ўвасабленнем гісторыі аднаго чалавека. Цераз прызму аднаго чалавека, аднаго роду, адной вёсачкі ёй атрымалася перадаць гісторыю ўсяго польскага народа і ўсёй Еўропы[9].

Польская назва кнігі Bieguni (2007) азначае старавераў, «бегуноў» або «бежанцаў», якія верылі, што свет прасякнуты злом і што адзінай магчымасцю ўцячы ад гэтага зла — быць у пастаянным руху. Галоўная тэма раману — экзістэнцыяльная сітуацыя чалавека, які падарожнічае. Bieguni — гэта метафара сучасных вандроўнікаў. Над кнігаю аўтарка працавала тры гады і пісала яе пераважна ў дарозе[10].

Раман «Вядзі свой плуг праз косткі мёртвых» (Prowadź swój pług przez kości umarłych, 2009) — дэтэктыў без традыцыйнага следства. Галоўная гераіня — інжынерка на пенсіі, настаўніца англійскай мовы, экзальтаваная абаронца жывёльнага свету — ад самага пачатку ўпэўненая, што ведае, чаму ў акрузе адбываюцца забойствы мужчын, якія захапляюцца паляваннем. Але ёй ніхто не верыць: ні суседзі, ні паліцыя, ні будучыя ахвяры.

Некаторыя творы пісьменніцы экранізаваныя. У прыватнасці, рэжысёрка Агнешка Холанд зняла фільм «Pokot» паводле рамана Такарчук «Вядзі свой плуг праз косткі мёртвых», прэм’ера адбылася на Берлінскім кінафестывалі ў 2017 годзе[11].

Творы

  • Miasto w lustrach (1989 — зборнік вершаў)
  • Podróż ludzi Księgi (1993)
  • E. E. (1995)
  • Prawiek i inne czasy (1996)
  • Szafa (1997)
  • Dom dzienny, dom nocny (1998)
  • Opowieści wigilijne (разам з Ежы Пільхам і Анджэем Стасюком) (2000)
  • Lalka i perła (2000)
  • Gra na wielu bębenkach (2001)
  • Ostatnie historie (2004)
  • Anna In w grobowcach świata (2006)
  • Bieguni (2007)
  • Prowadź swój pług przez kości umarłych (2009)
  • Moment niedźwiedzia (2012)
  • Księgi Jakubowe (2014)
  • Opowiadania bizarne (2018)
  • Profesor Andrews w Warszawie. Wyspa (2018)

Беларускія пераклады

Раманы

Апавяданні

  • Прачынайся ты забіты (пер. Ганна Пазюк) // 20 польскіх апавяданняў, Мінск, 2007, выдавецтва Логвінава
  • Прафесар Эндрус у Варшаве (пер. Марына Шода) // 20 польскіх апавяданняў, Мінск, 2007, выдавецтва Логвінава
  • Самая брыдкая жанчына ў свеце (пер. Андрэй Хадановіч) // 20 польскіх апавяданняў, Мінск, 2007, выдавецтва Логвінава
  • CHE GUEVARA (пер. Юльян Гайдук) // часопіс ПАМІЖ, № 6-2007

Узнагароды

  • Прэмія Польскага таварыства кнігавыдаўцоў, 1993
  • Прэмія Фонду імя Касцельскіх, 1997
  • Літаратурная ўзнагарода «Ніке», 2008, 2015
  • Міжнародны Букер і Нобелеўская прэмія па літаратуры, 2018

Зноскі

  1. ↑ Czech National Authority Database Праверана 30 жніўня 2020.
  2. ↑ Olga Tokarczuk // Internet Speculative Fiction Database — 1995. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. ↑ Olga Tokarczuk // filmportal.de — 2005. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  4. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 12 снежня 2014.
  5. ↑ https://www.facebook.com/partiazieloni/posts/10155770271222695 Праверана 9 снежня 2019.
  6. ↑ http://www.batory.org.pl/en/about_the_foundation/council_and_board Праверана 30 кастрычніка 2019.
  7. ↑ https://rejestr.io/krs/243763/stowarzyszenie-kulturalne-gory-babel
  8. ↑ nashaniva.by
  9. ↑ nashaniva.by
  10. ↑ svaboda.org
  11. ↑ https://iwroclaw.com/ru/eternal-polyachka-s-ukrainskimi-kornyami-olga-tokarchuk-ee-luchshie-knigi-i-literaturnye-premii

Спасылкі

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.