Валерый Дзмітрыевіч Маракоў
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	27 сакавіка 1909(1909-03-27)
Месца нараджэння	Мінск, Мінскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	29 кастрычніка 1937(1937-10-29) (28 гадоў)
Месца смерці	Менск, БССР, СССР
Грамадзянства	Беларусь
Альма-матар	Менскі беларускі педагагічны тэхнікум Беларускі дзяржаўны вышэйшы педагагічны інстытут (1934)
Месца працы	Раніца Савецкая Беларусь Чырвоная Беларусь (1930) Літаратура і мастацтва
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	перакладчык, паэт
Мова твораў	беларуская
Грамадская дзейнасць
Член у	Саюз беларускіх пісьменнікаў Маладняк Таварыства аматараў выпіць і закусіць
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы
Цытаты ў Вікіцытатніку

Валерый Дзмітрыевіч Маракоў (14 (27) сакавіка 1909, мяст. Козырава Мінскага пав., цяпер у межах Мінска — 29 кастрычніка 1937, Мінск, НКУС; Псеўданімы: В.Армак (разам з А. Мардвілкам); В.Армар (з А. Мардвілкам); В. Бор; Крыптанімы: С. Ш., В. М. (з С. П. Шушкевічам)) — беларускі паэт, перакладчык.

Біяграфія

Старэйшы сын Дзмітрыя Маракова, брат Л. і У. Мараковых. Падчас Першай сусветнай вайны ў бежанстве ў Мцэнску (Расія) і Ромнах (Украіна). У 1924 скончыў 4-ю Мінскую сямігодку і да канца 1925 працаваў мулярам разам з бацькам. У снежні 1925 па пастанове ЦБ юных піянераў і пры спрыянні А. Якімовіча прызначаны сакратаром рэдакцыі часопіса «Піянер Беларусі». Належаў да «другога прызыву» (1926) маладнякоўцаў, да якіх яго прывёў І. Барашка. У канцы 1926 пэўны час (па запрашэнні А. Звонака) жыў у Полацку, друкаваўся ў газеце «Чырвоная Полаччына». У 1927 паступіў у МБПТ, але пасля двух курсаў адкліканы з вучобы і прызначаны загадчыкам літаратурнага аддзела газеты «Савецкая Беларусь», дзе працаваў з перапынкам да канца 1930. У 1931 паступіў на літаратурна-лінгвістычнае аддзяленне ў Беларускім дзяржаўным вышэйшым педагагічным інстытуце (скончыў у 1934). Адначасова працаваў у часопісе «Чырвоная Беларусь» (1930—1934). Пасля заканчэння педінстытута перайшоў на работу ў штотыднёвіку «Літаратура і мастацтва», у якім працаваў да студзеня 1935.

Член СП БССР (з 1934). У пачатку 1935 быў выключаны з Саюза пісьменнікаў на 6 месяцаў за надрукаваны верш «Песня перамог». Спрабуючы пазбегнуць арышту, паехаў у в. Чэрнеўка Барысаўскага раёна, але вярнуўся дадому.

21 сакавіка 1935 арыштаваны як «член контрреволюционной нацдемовской организации», у маі 1935 арыштаваны таксама бацька паэта, стараста Козыраўскай царквы Дзмітрый Маракоў. 7 ліпеня 1935 справа В. Маракова была спынена, паэт быў выпушчаны з турмы НКУС.

Паўторна арыштаваны 6 лістапада 1936. Асуджаны выязной Ваеннай калегіяй Вярхоўнага суда СССР 28 кастрычніка 1937 да ВМП з канфіскацыяй маёмасці. Расстраляны 29 кастрычніка 1937 разам з 22 іншымі беларускімі літаратарамі.

Рэабілітаваны ваеннай калегіяй Вярхоўнага суда СССР 23.4.1957. Асабовая справа М. № 10234-с захоўваецца ў архіве КДБ Беларусі.

Творчасць

Дэбютаваў вершамі ў чэрвені 1925 (газеты «Чырвоная змена», «Малады араты» і інш.). Аўтар зборнікаў паэзіі «Пялёсткі» (1926), «На залатым пакосе» (1927), «Вяршыні жаданняў» (1930), «Права на зброю» (1933), «Лірыка» (1959), «Вяршыні жаданняў» (вершы і паэмы, 1989). Пераклаў на беларускую мову асобныя творы М. Галоднага, А. Новікава-Прыбоя, П. Тычыны.

У 1930-я М. Гарэцкі пісаў пра В. Маракова: «Маракоў вызначаецца лірычнасцю, эмацыйнай напружанасцю, гучальнасцю сваіх вершаў. У яго шмат пачуцця, ён любіць яскравыя фарбы і гучанне».

Бібліяграфія

• На залатым пакосе: Вершы. Мн., 1927;
• Вяршыні жаданняў. Паэзія. Мн., 1930;
• Права на зброю: Вершы. Мн., 1933;
• Лірыка. Мн., 1959;
• Вяршыні жаданняў: Вершы, паэмы. Мн., 1989;
• Рабінавая ноч: Выбранае. Вершы, паэмы, проза, публіцыстыка, крытыка, пераклады. Мн., 2003.

• 
  «Пялёсткі». 1926
• 
  «На залатым пакосе». 1927
• 
  «Вяршыні жаданьняў». 1930
• 
  «Права на зброю». 1933

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — С. 103. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).
• Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 2 / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Смаленск, 2003.
• Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 3. Кніга 2 / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Мн., 2005.
  • Рагойша В. Сердце, согретое грустью // Вопросы литературы. 1990. № 6;
  • Пруднікаў П. Паэт эмоцый // Маладосць. 1998. № 3;
  • Грахоўскі С. Растоптаныя пялёсткі // Голас Радзімы. 1998. 7 мая;
  • Звонак А. З успамінаў аб В. Маракове // Першацвет. 1998. № 10-11;
  • Маракоў Л. Валеры Маракоў: Лёс, хроніка, кантэкст. Мн., 1999.
• Маракоў Валер // Беларускія пісьменнікі (1917—1990): Даведнік / Склад. А. К. Гардзіцкі. Нав. рэд. А. Л. Верабей. — Мн.: Мастацкая літаратура, 1994. — 653 с.: іл. — 22 000 экз. — ISBN 5-340-00709-X.
• Маракоў Валерый // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1992—1995.

Спасылкі

• Валеры Маракоў — улюбёны паэт Купалы, застрэлены ў менскай турме НКВД // сайт «Радыё Свабода», 27 сакавіка 2018
• Жизненный и творческий путь Валерия Морякова: к 110-летию со дня рождения (1909—1937) Архівавана 20 чэрвеня 2019. // сайт Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі