Ваенная дактрына Рэспублікі Беларусь — сістэма афіцыйна прынятых у Беларусі поглядаў на забеспячэнне ваеннай бяспекі. Прававую аснову дакумента складаюць канстытуцыя і канцэпцыя нацыянальнай бяспекі. Палажэнні ваеннай дактрыны грунтуюцца на сістэмным аналізе ваенна-палітычнага становішча і прагнозе яе развіцця з улікам патрэбаў і рэальных магчымасцяў па забеспячэнні ваеннай бяспекі краіны, а таксама наяўнага вопыту ваеннага будаўніцтва і арганізацыі ўзброенай абароны дзяржавы.

Дактрына 1992 года

З набыццём незалежнасці перад кіраўніцтвам краіны паўстала задача распрацоўкі палажэнняў нацыянальнай ваеннай палітыкі. У якасці асноўнага ваенна-палітычнага дакумента была вызначана ваенная дактрына, якая была прынята Вярхоўным Саветам (пастанова № 2049-XII ад 16 снежня 1992 года). Яна адпавядала ваенна-палітычнай абстаноўцы пачатку 90-х гадоў XX стагоддзя, якая характарызавалася заканчэннем Халоднай вайны. Дакумент меў выключна абарончы характар і быў накіравана не на падрыхтоўку да вайны, а на ўмацаванне як дзяржаўнай, так і міжнароднай бяспекі. У аснову стварэння дактрыны была пакладзена канцэпцыя ўзброенага нейтралітэту.

Ваенная дактрына 1992 года вылучыла ў ваеннай палітыцы ваенна-палітычны і ваенна-тэхнічны напрамкі. Першы прадстаўлены канцэпцыямі «прадухілення вайны» і «спынення агрэсіі», якія ўтрымлівалі спосабы ліквідацыі перадумоў да ўзнікнення вайны, на абарону і спыненне агрэсіі спалучэннем палітычных, эканамічных, дыпламатычных, уласна ваенных і іншых мер. Другі грунтаваўся на канцэпцыях «стрымлівання» і «актыўнай абароны». Яны адлюстроўвалі сістэму поглядаў на характар магчымай вайны, спосабы яе вядзення і склад узброеных сіл.

Дактрына 2002 года

3 студзеня 2002 года прэзідэнт Аляксандр Лукашэнка падпісаў закон «Аб зацвярджэнні Ваеннай дактрыны Рэспублікі Беларусь». Новы варыянт дакумента дэталізаваў палажэнні сістэмы забеспячэння бяспекі ў ваеннай сферы, выкладзены ў канцэпцыі нацыянальнай бяспекі 2001 года, якая канкрэтызавала асноўныя напрамкі ваеннай палітыкі Беларусі.

Адрозненнем дактрыны 2002 года ад 1992-га стала павелічэнне значэння аналізу і ваенна-палітычнага прагназавання. Дадзенае становішча стала адным з асноўных метадалагічных падстаў фарміравання ваеннай бяспекі. Таксама пераасэнсавана паняцце ваеннай дактрыны. У тэрмін звужаны сродкі дасягнення ваеннай бяспекі толькі палітычнымі і ваеннымі мерамі. Кіраўніцтва краіны надало сур’ёзнае значэнне эканамічным, інфармацыйна-псіхалагічным, маральным і іншым мерам.

Новая дактрына больш выразна структуравана. Акрамя палітычнага і тэхнічнага, дакумент уключаў у сябе трэці бок — эканамічны.

Таксама як і першая, другая дактрына насіла выключна абарончы характар. У тэксце выкладзена пазіцыя Рэспублікі Беларусь у тым, што ні адна з дзяржаў у цяперашні час не з’яўляецца для яе патэнцыйным праціўнікам.

Дактрына 2016 года

Трэцяя дактрына ўступіла ў сілу 20 ліпеня 2016 года.

У дакуменце вызначаны ваенная арганізацыя дзяржавы і асновы яе прымяненні, ваенна-эканамічныя аспекты (тычыцца ВПК), меры па забеспячэнні ваеннай бяспекі, у тым ліку, упершыню ў Беларусі распрацаваны план дзеянняў супраць гібрыднай вайны і каляровай рэвалюцыі. Пры распрацоўцы дактрыны ўлічваўся досвед Украіны ў Данбаскім і Расіі ў Сірыйскім канфліктах[1][2][3].

Асноўнымі мэтамі ваеннай палітыкі Рэспублікі Беларусь сталі падтрыманне міжнароднага міру і бяспекі, прадухіленне пагрозы развязвання вайны і забеспячэнне гарантыі нацыянальнай бяспекі дзяржавы ад магчымых ваенных пагроз. Яна фармавалася згодна з палажэннямі Статута ААН, Хельсінскім пагадненням 1975 і 1992 гадоў, Парыжскай хартыі 1990 года, Стамбульскай хартыі 1999 года і іншым міжнародным дагаворам, пагадненням і дамоўленасцям. На падставе гэтага былі закладзены прынцыпы, па якіх краіна[4]:

  • не вылучае ніякіх тэрытарыяльных прэтэнзій да іншых дзяржаў і не прызнае такіх прэтэнзій з боку іншых дзяржаў;
  • паважае палітычную незалежнасць і дзяржаўны суверэнітэт іншых краін і прызнае іх права вырашаць пытанні гарантавання нацыянальнай бяспекі ў адпаведнасці са сваімі інтарэсамі без нанясення шкоды бяспецы іншых дзяржаў;
  • выступае за рашэнне ўсіх міждзяржаўных супярэчнасцяў выключна шляхам перамоў на ўзаемапрымальнай аснове;
  • садзейнічае збалансаванаму скарачэнню ўзбраення на еўрапейскім кантыненце ў рамках абавязацельстваў, вызначаных міжнароднымі дамовамі і дамовамі;
  • выключае аднабаковае скарачэнне ўзбраення ў шкоду ваеннай бяспекі дзяржавы, дапушчаючы яго толькі з улікам сваіх эканамічных магчымасцяў і аб’ектыўнай мэтазгоднасці для забеспячэння неабходнага ўзроўню абараназдольнасці.

Прыярытэтнымі напрамкамі ў кааліцыйнай палітыцы названы Саюзная дзяржава з Расіяй, АДКБ і СНД. Адносіны з Еўрасаюзам у дактрыне характарызуюцца як «добрасуседскія і ўзаемавыгадныя», а з НАТА — «партнёрскія»[5].

Гл. таксама

Зноскі

Літаратура

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.