Азербайджанскія музыканты. Злева направа: тар, дэф, кяманча

Азербайджанская музыка (азерб.: Azərbaycan musiqisi) — дасягненне музычнай культуры азербайджанскага народа — вынік шматвяковага гістарычнага працэсу фарміравання і развіцця своеасаблівых, глыбока рэалістычных традыцый. Гэтыя традыцыі аж да пачатку XX стагоддзя насілі вусны характар, з аднаго боку, ідучы каранямі ў народную бытавую творчасць, а з другога, набываючы рысы прафесійнага мастацтва, асабліва выразныя ў мугамате і творчасці ашуга.

Народная музыка

Азербайджанскія народныя музычныя інструменты. Экспанат у краязнаўчым музеі, р. Шэкі

Значную частку народнай музыкі складаюць сямейна-бытавыя песні — вясельныя і жалобна-пахавальныя (йуг, ага, марсія). Народная музыка Азербайджана адрозніваецца разнастайнасцю жанраў — гэта песня, танец, творчасць ашуга, мугам. І ў песнях, і ў танцах знайшлі сваё адлюстраванне тып тэмпераменту іх стваральнікаў. Жаночыя танцы — стрыманыя, пластычныя, лірычныя (Вагзалы, Узундэрэ), мужчынскія — жывыя, поўныя адвагі, сілы (Газахі, Гайтагы, Ханчобаны). Асноўная частка народных танцаў — сольныя, але сустракаюцца таксама парныя і групавыя (халай, ялы, ёрду- ёрду, джанго).

У азербайджанскай народнай музыцы ёсць 7 асноўных ладоў: Раст, Шура, Сегях (асабліва распаўсюджаныя), Шуштэр, Баяты-Шыраз, Чаргях і Хумаюн, кожны з якіх адрозніваецца асаблівым вобразна-эмацыйным характарам і характэрнымі папеўкамі[1]. Семантыка ладу Раст мае важнае значэнне для мужных і гераічных танцаў. У жаночых танцах часцей прымяняюцца Сегях, Шура.

Адной з асаблівасцяў ладоў-інтанацыйнага сістэмы азербайджанскай музыкі — наяўнасць мікратонавай музыкі (у актаве 17 прыступак).

Згодна з Энцыклапедыі Іраніка, прыкметны ўплыў на развіццё азербайджанскіх музычных традыцый і тэрміналогіі аказалі іранскія музычныя элементы, у сваю чаргу азербайджанскія музычныя элементы сустракаюцца ў іранскай музыкі, асабліва ў танцавальных рытмах. Азербайджанская музыка спаўняецца і ў іншых рэгіёнах Каўказа, галоўным чынам сярод армян, перанялі мугамную сістэму і такія музычныя інструменты, як кяманча і тар[2]. У танцах і музыцы лакцы і лезгін таксама прыкметныя ўплыву азербайджанскай музычнай культуры[3].

Паводле гісторыка XIX стагоддзя Мікалая Дубровіна, на армянскіх вяселлях гучалі таксама азербайджанскія песні[4][5].

Адзначаецца, што лезгінскія і табасаранскія спевакі-імправізатары, у прыватнасці, складалі песні і сюжэты, запазычаныя ў ашуга Азербайджана, і карысталіся іх формай вершаскладання[6].

Зноскі

  1. ↑ АЗЕРБАЙДЖАНСКАЯ МУЗЫКА, Музыкальный энциклопедический словарь (руск.)
  2. ↑ Encycclopaedia Iranica Архівавана 3 лютага 2011. (англ.)
  3. ↑ А.
  4. ↑ У Дубровіна татарскія
  5. ↑ Н.
  6. ↑ История Дагестана. — М.: Наука, 1967. — Т. 1. — С. 279. (руск.)

Спасылкі

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.