Plasma

An plasma (gikan sa Suanoy na Griyego: πλάσμα​ 'namomoldeng substansya'[1]) iyo saro sa apat na pundamental na istado nin materya, asin enot na pigtawan deskripsyon kan kimikong si Irving Langmuir[2] kaidtong 1920s.[2] Pigbibilog ini nin gas kan mga ion – mga atomo na an nagkapira nindang orbitang elektron iyo hinale – sagkod an mga talingkas na elektron. An mga plasma iyo pupuwedeng mahimo nin artipisyal sa paagi nin pag-init sa sarong neutral na gas o pagdara kaini sa makusog na elektromagnetikong kahiwasan sa punto na an mga na-ionize na gas iyo nagin mas elektonikong konduktibo. An nagresulta na mga ion na igwang kargo sagkod an mga elektron iyo naimpluwensyahan kan halabang-rango na elektomagnetikong kahiwasan, na minagibo sa dinamikang plasma na mas sensitibo sa mga kahiwasang ini imbes sa neutral na gas.[3]

Plasma
Ibabaw: An kitkilat sagkod an neon lights iyo bistadong parahimo nin plasma Ibabang wala: Sarong halimbawa nin plasma globe Ibabang tuo: Sarong linya nin plasma hale sa space shuttle na "Atlantis" sa paglaog liwat kaini sa atmospera kan Kinaban, na iyo nahiling gikan sa International Space Station.

An mga plasma sagkod an ionized gases may karakter sagkod pag-uugali na lain sa ibang istado, asin an transisyon sa sainda iyo harus dapit sa nomenklatura[4] sagkod dapat tatawan ngona nin interpretasyon.[4] Base sa temperatura asin densidad nin kalibotan na igwang plasma, partidang ionized o bilog na na-ionized sa mga porma nin plasma an puwedeng mahimo. An mga senyas na Neon sagkod an kitkilat iyo mga halimbawa nin partidang na-ionize na plasma.[5] An iyonospera kan Kinaban iyo sarong plasma sagkod an magnetospera igwang plasma na nakapalibot digdi. An interyor kan Saldang iyo sarong halimbawa nin purong ionized na plasma,[6] kaiba an solar corona[7] sagkod an mga bitoon.[8]

An positibong kargo sa mga ion iyo naguguno sa pagtanggal nin elektron sa nag-iikot na atomikong nuklei, kun sain an kabilugang bilang nin elektron na natanggal iyo may relasyon sa naglalangkaw na temperatura o sa lokal na densidad nin ibang ionized na materya. Ini man puwedeng ibanan nin disosasyon kan molekular na takod,[9] maski ngani an prosesong ini iyo risang iba sa mga prosesong kimial nin interaksyon kan mga likido o sa pag-uugali kan pigtaong ion sa mga metal. An simbag kan plasma sa elektromagnetikong kahiwasan iyo piggagamit sa nagkapirang mga modernong teknolohikal na bagay, arug kan plasma televisions o plasma etching.[10]

An plasma pigtutubudan man na pinakaabundanteng porma nin ordinaryong materya sa uniberso,[9] maski ngani an hypothesis na ini sa presente iyo tentatibo base sa eksistensya sagkod sa mga dae-aram na karakter kan madiklom na materya. An mga plasma iyo harus naii-asosyar sa mga bitoon, na minalakop sa bihirang intraklaster na medya sagkod an posibilidad sa intergalaktik na mga rehiyon.[11]

Hilingon man

Toltolan
  1. πλάσμα Archived 18 June 2013 at the Wayback Machine., Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek English Lexicon, on Perseus
  2. Morozov, A.I. (2012). Introduction to Plasma Dynamics. CRC Press. p. 17. ISBN 978-1-4398-8132-3.
  3. Morozov, A.I. (2012). Introduction to Plasma Dynamics. CRC Press. p. 30. ISBN 978-1-4398-8132-3.
  4. Morozov, A.I. (2012). Introduction to Plasma Dynamics. CRC Press. p. 4−5. ISBN 978-1-4398-8132-3.
  5. "How Lightning Works". HowStuffWorks. April 2000. Archived from the original on 7 April 2014. Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  6. Phillips, K. J. H. (1995). Guide to the Sun. Cambridge University Press. p. 295. ISBN 978-0-521-39788-9. Archived from the original on 15 January 2018. Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  7. Aschwanden, M. J. (2004). Physics of the Solar Corona. An Introduction. Praxis Publishing. ISBN 978-3-540-22321-4.
  8. Piel, A. (2010). Plasma Physics: An Introduction to Laboratory, Space, and Fusion Plasmas. Springer. pp. 4–5. ISBN 978-3-642-10491-6. Archived from the original on 5 January 2016. Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  9. Chu, P.K.; Lu, XinPel (2013). Low Temperature Plasma Technology: Methods and Applications. CRC Press. p. 3. ISBN 978-1-4665-0990-0.
  10. Chu, P.K.; Lu, XinPel (2013). Low Temperature Plasma Technology: Methods and Applications. CRC Press. ISBN 978-1-4665-0990-0.
  11. Chiuderi, C.; Velli, M. (2015). Basics of Plasma Astrophysics. Springer. p. 17. ISBN 978-88-470-5280-2.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.