Әнйәк

Анзяк
	Ауыл
	Анзяк; башҡ. Әнйәк
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Дыуан районы
Ауыл биләмәһе	Рухтин ауыл Советы
Координаталар	55°26′26″ с. ш. 58°17′26″ в. д.
Халҡы	↗382[1] кеше (2010)
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 223 831 002
ОКТМО коды	80 623 431 106
ГКГН номеры	0520707
	Анзяк

Әнйәк (рус. Анзяк) — Башҡортостандың Дыуан районындағы ауыл. Рухтин ауыл Советы составына инә. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 382 кеше[2]. Почта индексы — 452521, ОКАТО коды — 80223831002.

Географик урыны

Район үҙәгенә тиклем (Мәсәғүт): 13 км
Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Рухтин): 3 км
Яҡындағы тимер юл станцияһы (Һилейә): 80 км

Әнйәк ауылы Әй йылғаһы ҡушылдығы Әнйәк йылғаһы буйында, район үҙәге Мәсәғүт ауылынан көньяҡҡа табан 13 километр һәм Һилейә (Силәбе өлкәһе) тимер юл станцияһынан төньяҡ-көнбайышҡа табан 80 километр алыҫлыҡта урынлашҡан[3].

Тарих

Себер даруғаһы Тырнаҡлы улусының аҫаба башҡорттары менән Мәсәғүт улусы урыҫ крәҫтиәндәре араһында 1798 йылда төҙөлгән керҙәшлек килешеүе буйынса Әнйәк ауылы барлыҡҡа килгән[4].

Әнйәк ауылының XIX быуатта артабанғы үҫеше

1859 йылда Әнйәк ауылында 326 кеше йәшәгән. Игенселек, малсылыҡ менән шөғөлләнгәндәр.

Ауылдың XX быуаттағы һәм хәҙерге үҫеше

1902 йылда Әнйәктә — 817 кеше йәшәй, 1906 йылда земство мәктәбе, 2 бакалея кибете теркәлгән.

1914 йылда Әнйәк ауылына Көнбайыш Украина крәҫтиндәре күсенеп килгән. 1920 йылда — 1152 кеше булған. Халыҡ ауыл хужалығы менән шөғөлләнгән. Тиреҫ менән ашланған системаһыҙ сәсеү әйләнеше таралған. 38 һуҡҡыс һәм елгәргес, шулай уҡ 4 тирмән, 2 тимерлек булған.

50 хужалыҡта йәшәүсе керҙәштәр башҡорттарҙан йылына 150 һум менән 1 мең дисәтинә сабынлыҡ һәм һөрөнтө ерҙәрҙе ҡуртымға алған.[5]

Әлеге ваҡытта Әнйәк ауылында балалар баҡсаһы, фельдшер-акушерлыҡ пункты бар[6].

Халыҡ һаны

Әнйәк ауылында урыҫтар йәшәй (2002).

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август	1152
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	581
1959 йыл 15 ғинуар	484
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	355
2002 йыл 9 октябрь	371
2010 йыл 14 октябрь	382	190	192	49,7	50,3

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Билдәле кешеләре

Гордеев Александр Семёнович (10 декабрь 1903 йыл — 16 октябрь 1975 йыл) — Бөйөк Ватан һуғышы яугире, танкыға ҡаршы ҡорал тоҫҡаусы ярҙамсыһы, гвардия старшинаһы. Еңеү парадында ҡатнашыусы. СССР-ҙың 2‑се саҡырылыш Юғары Советы депутаты. Советтар Союзы Геройы (1944).

Урамдары

Йәшлек урамы (рус. Молодёжная (улица)
Үҙәк урамы (рус. Центральная (улица)[7]

Тирә-яҡ мөхит

Ер-һыу атамалары

Тауҙар:

Йылғалар:

Әй, Әнйәк

Шишмәләр:

Ялан-бесәнлектәр:

Таусыҡтар, түбәләр:

Башҡа урын-ер атамалары:

Шулай уҡ ҡарағыҙ

Тырнаҡлы

Һылтанмалар

Әнйәк // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4. 503-505 б. Рухтин һәм Әнйәк ауылдары
Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана. Кн. 9. Уфа: Китап, 2001, 120—121 с. — 304 с. — ISBN 5—295—02843—7 (рус.)

Иҫкәрмәләр

Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан (билдәһеҙ). Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
Әнйәк // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4. 503-505 б.
Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4.
Әнйәк // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
Карта д. Анзяк. Улица

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[2010F-1] Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан (билдәһеҙ). Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.

[2] Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)

[3] Әнйәк // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.

[4] Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4. 503-505 б.

[5] Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4.

[6] Әнйәк // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.

[7] Карта д. Анзяк. Улица