Ҡариҙел (ауыл)
Ҡариҙел (рус. Караидель; боронғо атамаһы Бағаҙытамаҡ; рус. Усть-Багазы) — Башҡортостан Республикаһының Ҡариҙел районындағы ауыл, ошо исемдәге район һәм ауыл Советы үҙәге. 2010 йылдың 14 октябренә халыҡ һаны 5980 кеше булған[3].
| Ҡариҙел | |
| Ҡариҙел | |
| Рәсми атамаһы | Ҡариҙел |
|---|---|
| Рәсми тел | башҡортса һәм урыҫ теле |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
| Административ үҙәге | Ҡариҙел ауыл Советы (Ҡариҙел районы)[1] һәм Ҡариҙел районы |
| Административ-территориаль берәмек | Ҡариҙел ауыл Советы (Ҡариҙел районы) |
| Сәғәт бүлкәте | UTC+05:00[d] |
| Халыҡ һаны | 5980 кеше (2010)[2] |
| Почта индексы | 452360 |
| Иң тәүге яҙма ваҡыты | 1932 |
| Урындағы телефон коды | 34744 |
Почта индексы — 452360, ОКАТО коды — 80 234 832 001.
Халыҡ һаны
Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
| Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар | Ир-егеттәр өлөшө (%) | Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%) |
| 1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар) | |||||
| 1920 йыл 26 август | |||||
| 1926 йыл 17 декабрь | |||||
| 1939 йыл 17 ғинуар | 1795 | 835 | 960 | 46,5 | 53,5 |
| 1959 йыл 15 ғинуар | 2725 | 1247 | 1478 | 45,8 | 54,2 |
| 1970 йыл 15 ғинуар | 3105 | 1452 | 1653 | 46,8 | 53,2 |
| 1979 йыл 17 ғинуар | 4186 | 2210 | 1976 | 52,8 | 47,2 |
| 1989 йыл 12 ғинуар | 4119 | 1915 | 2204 | 46,5 | 53,5 |
| 2002 йыл 9 октябрь | 5174 | 2417 | 2757 | 46,7 | 53,3 |
| 2010 йыл 14 октябрь | 5980 | 2801 | 3179 | 46,8 | 53,2 |
Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
- 1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
- 1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
- 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
- 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.
Билдәле шәхестәре
- Кулагин Валерий Фёдорович (7.12.1939), хеҙмәт ветераны, ғалим-вирусолог. 1969—2011 йылдарҙа хәҙерге «Иммунопрепарат» предприятиеһының яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1988—2009 йылдарҙа директорҙың фәнни эштәр буйынса урынбаҫары. Медицина фәндәре докторы (1996). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы (1994)[4].
- Риянов Рәйес Мәсәлим улы (Рәйес Риян) (14.03.1934—30.03.2015), журналист, яҙыусы, шағир. 2002 йылдан Башҡортостан Яҙыусылар союзы ағзаһы[5].
Иҫкәрмәләр
- ОКТМО (урыҫ)
- http://www.webcitation.org/6Rxi3K6iw
- Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Башҡорт энциклопедияһы — Кулагин Валерий Фёдорович 2016 йыл 21 апрель архивланған. (Тикшерелеү көнө: 30 ноябрь 2019)
- РИЯНОВ РАИС МАСАЛИМОВИЧ 2021 йыл 2 июнь архивланған. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 25 март 2019)
Әҙәбиәт
- Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
- Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий — Уфа: Китап, 2009. — 744 б. — ISBN 978-5-295-04683-4.
Һылтанмалар
- Ҡариҙел (ауыл) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 25 март 2019)
.png.webp)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.