Ханты-Манси автономиялы округы — Югра

Ханты-Манси автономиялы округы — Югра (рус. Ханты-Мансийский автономный округ — Югра) — Рәсәй субъекты[2]. Төмән өлкәһенең уставына ярашлы Төмән өлкәһенә инә, ләкин Рәсәйҙең тулы хоҡуҡлы регионы булып ҡала[3]. 1930 йылдың 10 декабрендә нигеҙләнгән. Округ регион-донор булып иҫәпләнә. Юграла илдең 60 % нефте сығарыла[4].

Рәсәй Федерацияһы субъекты

Ханты-Манси
автономиялы округы — Югра

Үҙәк

 Ханты-Мансийск

Майҙаны

 9

- Барлығы
- һыу өҫтө %

534 80 км²
0,9

Халҡы

28

- Барлығы
- Тығыҙлыҡ

 1 584 063 (2013)

2.96/км²

ТТП

2

- Барлығы (ағым. хаҡ.)
- Йән башына

 15 976,22 млрд. һум (2010)

1 270 мең һум

Федераль округ

 Урал федераль округы

Иҡтисади район

 Көнсығыш-Себер

Дәүләт теле

 урыҫ

Губернатор

 Наталья Владимировна Комарова

1-се вице-губернатор

 Илья Сергеевич Петров

РФ субъекты коды

 86

ISO 3166-2 коды

 RU-KHM

Сәғәт бүлкәте

 YEKT һәм Азия/Екатеринбург[d][1]
Сургут янында нефть ятҡылыҡтары

Админстратив үҙәге — Ханты-Мансийск ҡалаһы. Эре ҡалалары — Сургут (324 000 кеше.), Түбәнге Варта (263 800 кеше), Нефтеюганск (138 000 кеше). Ямал-Ненец автономиялы округы, Красноярск крайы, Томск, Төмән, Свердловск өлкәләре һәм Коми Республикаһы менән сиктәш.

География

Ханты-Манси автономиялы округы — Югра  — Рәсәйҙең үҙәк өлөшөндә , Көнсығыш-Себер тигеҙлегенең үҙәгендә ята.

Климаты

Белоярск һәм Березёвск райондары Алыҫ Төньяҡта урынлашҡан.[5]

Округтың башҡа биләмәләре лә Алыҫ Төньяҡ райондарға тиңләштерелгән.

Округта уртаса-континенталь климат.

Иҡтисады

Төбәк иҡтисадында байтаҡ нефть һәм газ ойошмалары күрһәтелгән:

  • Газпром. Округта бер-нисә нефтегаз ятҡылыҡтары үҙләштерелә. Газды Газпром трансгаз Югорск аша транспортлай.
  • Лукойл. Ойошма округта урынлашҡан Лангепас, Урай, Когалым НГДУ нигеҙҙәрендә барлыҡҡа килде. Был ҡалаларҙағы иң эре ойошма.
  • Cургутнефтегаз. Сургуттағы иң эре ойошма.
  • Роснефть
  • Башнефть. Округта ятҡан Кирское, Коттынское, Люкпайское, Пермяковское и Печеринское нефть-газ ятҡылыҡтарын эшкәртә[6].
  • ТНК-BP
  • Транснефть

Милли состав
Халыҡ193919591970197919892002 (* 2012 йыл 26 ғинуар архивланған.)2010 йыл[7]
Урыҫтар67 616 (72,5%)89 813 (72,5%)208 500 (76,9%)423 792 (74,3%)850 297 (66,3%)946 590 (66,1%)973 978 (68,1 %)
Татарҙар2 227 (2,4 %)2 938 (2,4 %)14 046 (5,2 %)36 898 (6,5 %)97 689 (7,6 %)107 637 (7,5 %)108 899 (7,1 %)
Украиндар1 111 (1,2 %)4 363 (3,5 %)9 986 (3,7 %)45 484 (8,0 %)148 317 (11,6 %)123 238 (8,6 %)91 323 (6,0 %)
Башҡорттар9 (0,0 %)91 (0,1 %)1 244 (0,5 %)7 522 (1,3 %)31 151 (2,4 %)35 807 (2,5 %)35 428 (2,3 %)
Әзербайжандар — (0,0 %) — (0,0 %)136 (0,0 %)1 263 (0,2 %)12 846 (1,0 %)25 088 (1,8 %)26 037 (1,7 %)
Ханты12 238 (13,1 %)11 435 (9,2 %)12 222 (4,5 %)11 219 (2,0 %)11 892 (0,9 %)17 128 (1,2 %)19 068 (1,2 %)
Белорустар141 (0,2 %)1 281 (1,0 %)3 362 (1,2 %)7 555 (1,3 %)27 775 (2,2 %)20 518 (1,4 %)14 703 (1,0 %)
Кумыктар — (0,0 %) — (0,0 %)5 (0,0 %)89 (0,0 %)…9 554 (0,7 %)13 849 (0,9 %)
Сыуаштар45 (0,0 %)289 (0,2 %)1 929 (0,7 %)4 739 (0,8 %)…15 261 (1,1 %)13 596 (0,9 %)
Лезгиндар — (0,0 %) — (0,0 %)44 (0,0 %)216 (0,0 %)…8 580 (0,6 %)13 335 (0,9 %)
Манси5 768 (6,2 %)5 644 (4,6 %)6 684 (2,5 %)6 156 (1,1 %)6 562 (0,5 %)9 894 (0,7 %)10 977 (0,7 %)
Узбәктәр2 (0,0 %) — (0,0 %)57 (0,0 %)216 (0,0 %)…5 182 (0,4 %)9 970 (0,7 %)
Таджиктар — (0,0 %) — (0,0 %)23 (0,0 %)94 (0,0 %)…5 651 (0,4 %)9 793 (0,6 %)
Молдавандар — (0,0 %)564 (0,5 %)579 (0,2 %)1 735 (0,3 %)…10 861 (0,8 %)9 476 (0,6 %)
Марийҙар34 (0,0 %)54 (0,0 %)712 (0,3 %)1 791 (0,3 %)…7 309 (0,5 %)7 289 (0,5 %)
Чечендар5 (0,0 %) — (0,0 %)68 (0,0 %)269 (0,0 %)…6 943 (0,5 %)6 889 (0,5 %)
Немецтар177 (0,2 %)2 059 (1,7 %)2 069 (0,8 %)3 499 (0,6 %)…8 292 (0,6 %)6 828 (0,5 %)
Әрмәндәр5 (0,0 %) — (0,0 %)147 (0,0 %)893 (0,2 %)…6 471 (0,5 %)6 343 (0,4 %)
Ногайҙар……4 (0,0 %)55 (0,0 %)…2 502 (0,2 %)5 323 (0,4 %)
Ҡырғыҙҙар……2 (0,0 %)20 (0,0 %)…2 033 (0,1 %)5 012 (0,4 %)
Мордвалар64 (0,1 %)125 (0,1 %)1 162 (0,4 %)3 155 (0,6 %)…6 386 (0,5 %)4 936 (0,3 %)
Ҡаҙаҡтар89 (0,1 %)103 (0,1 %)179 (0,1 %)563 (0,1 %)…4 258 (0,3 %)4 382 (0,3 %)
Удмурттар36 (0,0 %)71 (0,1 %)1 304 (0,5 %)2 029 (0,4 %)…3 670 (0,3 %)3 094 (0,2 %)
Даргиндар — (0,0 %) — (0,0 %)8 (0,0 %)31 (0,0 %)…1 956 (0,2 %)2 735 (0,2 %)
Аварҙар — (0,0 %) — (0,0 %)10 (0,0 %)74 (0,0 %)…1 910 (0,2 %)2 577 (0,2 %)
Коми2 436 (2,6 %)2 803 (2,3 %)3 150 (1,2 %)3 105 (0,5 %)…3 081 (0,2 %)2 364 (0,2 %)
Коми-пермяктар — (0,0 %)18 (0,0 %)466 (0,2 %)1 335 (0,3 %)…2 704 (0,2 %)2 134 (0,2 %)
Гагауздар — (0,0 %) — (0,0 %)6 (0,0 %)70 (0,0 %)…1 566 (0,2 %)1 568 (0,1 %)
Ненецтар852 (1,0 %)815 (0,7 %)940 (0,4 %)1 003 (0,2 %)…1 290 (0,1 %)1 438 (0,1 %)
Болгарҙар — (0,0 %) — (0,0 %)35 (0,0 %)345 (0,1 %)…1 783 (0,2 %)1 430 (0,1 %)
Поляктар61 (0,1 %)158 (0,2 %)326 (0,2 %)720 (0,2 %)…1 884 (0,2 %)1 336 (0,1 %)
Лакцы — (0,0 %) — (0,0 %)10 (0,0 %)45 (0,0 %)…959 (0,1 %)1 268 (0,1 %)
Мииләте күрһәтмәнеләр16 (0,0 %)4 (0,0 %)5 (0,0 %)4 (0,0 %)…13 210 (0,9 %)102 138 (6,7 %)
1000 күбәрәк булһан халыҡтар күрһәтелғән

Ҡоролош

ҡалалар:

Муниципаль райондар:

  • Белоярский районы
  • Берёзовский районы
  • Кондинский районы
  • Нефтеюганский районы
  • Нижневартовский районы
  • Октябрьский районы
  • Совет районы (Ханты-Манси автономиялы округы — Югра)
  • Сургутский районы
  • Ханты-Мансийский районы

Тораҡ пункттар
10 меңдән ашыу халыҡ менән тораҡ пункттар
(1.1.2013 көнғә)[8]
Сургут ▲325,5 Югорск ▲35,3
Нижневартовск ▲263,2 Советский ▲27,6
Нефтеюганск ▲125,9 Пойковский ▲26,0
Ханты-Мансийск ▲91,0 Фёдоровский ▲22,8
Когалым ▲60,0 Белоярский ▬20,2
Нягань ▲55,6 Излучинск ▲18,3
Мегион ▼48,5 Покачи ▲17,3
Радужный ▬43,6 Белый Яр ▲16,5
Лангепас ▲42,7 Нижнесортымский ▲11,9
Пыть-Ях ▼40,8 Междуреченский ▲11,3
Лянтор ▲39,9 Новоаганск ▼10,1
Урай ▲39,6

Шулай уҡ ҡарағыҙ

Иҫкәрмәләр
  1. https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe
  2. Конституция Российской Федерации. Часть 3. Федеративное устройство. Дата обращения: 15 март 2011. Архивировано 23 август 2011 года.
  3. Устав Тюменской области 2015 йыл 23 сентябрь архивланған.
  4. В Ханты-Мансийском автономном округе добыта 10-миллиардная тонна нефти
  5. Постановлением Правительства РФ от 03.03.2012 N 170 «Об отнесении Берёзовского и Белоярского районов Ханты-Мансийского автономного округа — Югры к районам Крайнего Севера» 2013 йыл 23 октябрь архивланған. Берёзовский и Белоярский районы Ханты-Мансийского автономного округа — Югры с 01.01.2013 г. отнесены к районам Крайнего Севера.
  6. <http://www.bashneft.ru/production/production/brownfields/ 2014 йыл 16 август архивланған. Зрелые месторождения >
  7. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 йыла 2012 йыл 1 июнь архивланған.
  8. Федеральная служба государственной статистики РФ. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года 2015 йыл 23 сентябрь архивланған.

Һылтанмалар
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.