Теләүембәт

Теләүембәт (рус. Тляумбетово) — Башҡортостандың Күгәрсен районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 384 кеше[2]. Почта индексы — 453334, ОКАТО коды — 80238875001.

Теләүембәт
Теләүембәт
Рәсми атамаһы Теләүембәт
Дәүләт  Рәсәй
Административ-территориаль берәмек Теләүембәт ауыл Советы (Күгәрсен районы)
Халыҡ һаны 384 кеше (2010)[1]
Почта индексы 453334

Халыҡ һаны
Милли составы

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса башҡорттар 88 % тәшкил итә[3].

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө Бөтә халыҡ Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Ир-егеттәр өлөшө (%) Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1900 йыл305
1920 йыл 26 август520
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар399
1959 йыл 15 ғинуар406
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар420
2002 йыл 9 октябрь460
2010 йыл 14 октябрь38417421045,354,7

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Географик урыны
  • Район үҙәгенә тиклем (Мораҡ): 42 км
  • Яҡындағы тимер юл станцияһы (Мәләүез): 68 км

Урамдары
  • Тау урамы (рус. улица Горная)
  • Ерекле урамы (рус. улица Зирекля)
  • Йәштәр урамы (рус. улица Молодёжная)
  • Наҡаҫ урамы (рус. улица Накас)
  • Үҙәк урам (рус. улица Центральная)[4]


Тарихы

Теләүембәт ауылы 18-се быуаттың икенсе яртыһынан алып билдәле Теләүембәт олоҫо старшинаһы Теләүембәт Яуғастин исемен йөрөтә. Быуат аҙағында ауылда 117 кеше менән 20 йорт булған. X ревизия йорттарҙың (70) һәм халыҡ (176 ир-егет һәм 169 ҡатын-ҡыҙ) иҫәбенең артыуын күрһәтә.

1842 йылда 202 кешегә 12 бот ужым һәм 944 бот яҙғы иген сәселгән.[5]

Башҡорт халҡының азатлығы өсөн көрәшеүселәр — Сәфәр һәм уның улдары Ғабдлла менән Хөрмәтулла Иҙелбаевтар. Башҡарҙы: Иҙелбаева Рузилә Хәлил ҡыҙы. Етәксеһе: Иҙелбаева Резеда Дамир ҡыҙы[6].

Топонимдары

Мирхәт Әхмәҙулла улы Хәсәновтың «Бала саҡ тураһында хәтирәләр» китабында Теләүембәт ауылы тарихы[7].

Мәктәп тарихы
  • Исполнитель: Идельбаева Рузиля Халиловна. Руководитель: Идельбаева Резеда Дамировна. История школы деревни Тляумбетово[8].
  • Теләүембәт мәктәбе

Видеофильмдар
  • Күгәрсен районының Теләүембәт ауылынан Айназ Мөфтәхетдинов. Башҡорт халыҡ йыры «Ете ҡыҙ». Етәксеһе Харрасов Замир Дамир улы.[9]
  • Ауылда «Әсә көнө»[10]

Билдәле шәхестәре

Иҫкәрмәләр
  1. https://www.webcitation.org/6Rxi3K6iw?url=http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/2f055a804e303140ba45fe3bf8d20d64/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%B0%D1%81
  2. Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
  3. Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — приложение в формате Excel 2016 йыл 4 март архивланған..
  4. Межрайонная инспекция Федеральной налоговой службы № 25 по Республике Башкортостан
  5. Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Уфа, Китап, 2009. — 744 с. Страница 149. 2022 йыл 9 апрель архивланған.
  6. Тыуған яҡ: топонимдар һәм һөйләү теле. Диалектология һәм ономастика буйынса һәләтле уҡыусыларҙың IV Республика ғилми-ғәмәли конференция материалдары 16 апрель 2018 йыл 4-се йыйынтыҡ. 44 — 52-се биттәр
  7. Тыуған яҡ: топонимдар һәм һөйләү теле. Диалектология һәм ономастика буйынса һәләтле уҡыусыларҙың IV Республика ғилми-ғәмәли конференция материалдары 16 апрель 2018 йыл 4-се йыйынтыҡ. 26 — 27-се биттәр
  8. Тыуған яҡ: топонимдар һәм һөйләү теле. Диалектология һәм ономастика буйынса һәләтле уҡыусыларҙың IV Республика ғилми-ғәмәли конференция материалдары 16 апрель 2018 йыл 4-се йыйынтыҡ. 122 — 126-сы биттәр
  9. YouTube сайтында Видео
  10. YouTube сайтында Видео
  11. Отдел культуры МР Ишимбайский район. Официальный сайт. Сайранова Сарвар Файзрахмановна 2020 йыл 6 апрель архивланған. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 15 ғинуар 2018)

Әҙәбиәт

Һылтанмалар
  1. Тыуған яҡ: топонимдар һәм һөйләү теле. Диалектология һәм ономастика буйынса һәләтле уҡыусыларҙың IV Республика ғилми-ғәмәли конференция материалдары 16 апрель 2018 йыл 4-се йыйынтыҡ. 22 — 26-сы биттәр
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.