Таштуғай төбәге

"Таштуғай тауҙары" йәки "Һултас тауҙары" төбәге (рус. Урочище "Таштугаевские горы" или "Султашкины горы") — тау теҙмәһе һәм далаларҙан торған комплекслы ботаник тәбиғәт ҡомартҡыһы (2003

Таштуғай төбәге
урыҫ :Урочище "Таштугаевские горы" или "Султашкины горы"
Төп мәғлүмәт
Майҙаны12,0 гектар 
Нигеҙләнгән ваҡыты19 март 2003 йыл 
Идара итеүсе ойошмаБашҡортостан Республикаһы Тәбиғәттән файҙаланыу һәм экология министрлығы 
Урынлашыуы
51°58′05″ с. ш. 58°36′05″ в. д.
Рәсәй
Точка
Таштуғай төбәге
Башҡортостан Республикаһы
Точка
Таштуғай төбәге

Тасуирламаһы

Хәйбулла районы Әҙел һәм Таштуғай[1] ауылдары араһынан көнсығышҡа табан 3 саҡрым алыҫлыҡта Таналыҡ йылғаһының уң яҡтағы, таулы һәм ҡаялы, яры буйындағы төбәк. Башҡортостандың Урал аръяғының көньяҡ-көнсығыш өлөшөнә инә. Төбәк биләмәһенә ингән тауҙарҙың һәр береһененең үҙ атамаһы бар: Райхан, Төлкөбай, Текә тау, Ҡош ояһы һ.б. Дөйөм майҙаны — 12 га, ҡайһы бер мәғлүмәттәр буйынса 80 гектар тәшкил итә[2]. Ландшафы органоген-ҡырсынташлы тупраҡтағы ташлы һәм ҡыуаҡлы (ҡырлы тубылғы, селек) далаларҙан һәм әрәмәләрҙән тора. Төбәктә һирәк осрай торған үҫемлектәрҙең күп төрҙәре табылған. Улар араһында иң мөһиме — эндемиктар, йәғни Уралда ғына үҫкән төрҙәр: эфе́дра (эфедра двуколосковая), бәҫле аҡтамыр (пырей инееватый), Коржинский ҡылғаны, Лессинг ҡылғаны, Залесский ҡылғаны, рус сыбар сәскәһе (рябчик русский), шиңмәҫгөл (цмин песчаный, бессмертник), эйелеүсән тюльпан — ләлә сәскәле үҫемлек (тюльпан поникающий), алтай етен үләне (льнянка алтайская). Бында һирәк осрай торған тал төрө — Виноградов талы үҫә[2]. Улар бөтәһе лә Башҡортостан Республикаһының Ҡыҙыл китабына индерелгән. Ҡыуаҡлыҡтарҙа Башҡортостандың Ҡыҙыл китабына ингән бесәнсе ҡомаҡ (пищуха степная) йәшәй[3].

Тәбиғәт ҡомартҡыһы фәнни, экологик һәм рекреацион әһәмиәткә эйә.

Башҡортостан Республикаһы Министрҙар кабинетының 2003 йылдың 16 июнь 146-сы Ҡарары менән былтырғы үлән яндырыу, мал көтөү, таш һәм ҡырсынташ сығарыу, һунар итеү, төҙөлөш эшмәкәрлеге тыйылған.

Иҫкәрмәләр
  1. элекке исеме «Солтанғужа»,"Һултанғужа" халыҡ телендә «Һултас» Үтәшев Хөрмәтулла Ғаззали улы мәғлүмәте
  2. /«Презентация Памятники природы Хайбуллинского района» Тавлыкаев Р. Р.
  3. Урочище Таштугаевские горы. — «Рәсәйҙең махсус һаҡланыусы тәбиғәт биләмәләре» мәғлүмәт-аналитика сайты мәғлүмәте: (ИАС «ООПТ РФ»)  (рус.).

Һылтанмалар
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.