Сәрмәсән

Сәрмәсән
Характеристика
Оҙонлоғо	186 км
Бассейн	3970 км²
Һыу сығымы	10 м³/с
Һыу ағымы
Инеше
· Координаталар	54°13′01″ с. ш. 54°26′15″ в. д.
Тамағы	Ағиҙел
· Координаталар	55°10′26″ с. ш. 55°18′18″ в. д.
Урынлашыуы
Ил	Рәсәй Федерацияһы
Регион	Башҡортостан
РДҺР	10010201512111100025170
	— инеше, — тамағы

Сәрмәсән (рус. Чермасан) — Башҡортостан Республикаһындағы йылға, Ағиҙелдең һул ҡушылдығы.

Ағиҙел бассейны

Тасуирлама

Йылғаның оҙонлоғо — 186 км, уның һыу йыйылыу бассейнының майҙаны — 3970 км²[1]. Йылға ноябрҙә туңа, апрелдә асыла. Сәрмәсән Бөгөлмә-Бәләбәй ҡалҡыулығында башлана. Башлыса ҡар һыуҙарынан тулылана, 79 проценты яҙғы ташҡын тәшкил итә. Йыллыҡ уртаса һыу сығымы — 10 м³/с[2].

Төп ҡушылдыҡтары: Иҙәш, Ҡалмаш, Һарыш, Түреш, Ҡарғалы, Оло Ҡыҙаш, Сәғәҙи, Киәҙе.

Һыу реестрҙары

Рәсәй дәүләт һыу реестры мәғлүмәттәре буйынса, Кама бассейнына ҡарай, йылғаның һыу хужалығы участкаһы — Ағиҙел йылғаһы, Бөрө ҡалаһынан алып тамағына тиклем — Ағиҙел бассейнына ҡарай.

Гидроним

1391 йылғы Ҡондорса буйындағы яу башҡорт фольклорының бер нисә ҡомартҡыһында сағыла. «Һуңғы Һартай» хикәйәтендә һарт ырыуының, Туҡтамыш сиреүендә түгел, ә үҙ алдына тыуған илен ҡурғап, Тимер менән иң һуңғы кешеһе ҡалғанса һуғышыуы, иҫән ҡалған ҡарт ырыу башының тыуған ил ҡазаһы һәм яуҙа үлгән ырыуҙаштары өсөн һаман туҡтамай дошмандан үс алып йөрөүе хаҡында бәйән ителә. Риүәйәт буйынса, һуғышта һәләк булған Ялыҡ бейҙең улдары — ике батыр хөрмәтенә Ҡармасан һәм Сәрмәсән йылғалары аталған[3].

Иҫкәрмәләр

Государственный водный реестр РФ: Чермасан (билдәһеҙ).
[ Чермасан] — Ҙур совет энциклопедияһында мәҡәлә
Хрестоматия по истории Башкортостана. Часть первая. Документы и материалы с древнейших времён до 1917 г. // Учебное пособие / Составитель: Гумеров Ф. Х. — Уфа: Китап, 1996. — С. 71. — 336 с. — ISBN 5-295-01671-74.

Һылтанмалар

Балков В. А. Сәрмәсән // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
Рәсәй Федерацияһы тәбиғәт ресурстары һәм экология министрлығы 2015 йыл 26 май архивланған.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[МПР_России-1] Государственный водный реестр РФ: Чермасан (билдәһеҙ).

[БСЭ-2] [ Чермасан] — Ҙур совет энциклопедияһында мәҡәлә

[3] Хрестоматия по истории Башкортостана. Часть первая. Документы и материалы с древнейших времён до 1917 г. // Учебное пособие / Составитель: Гумеров Ф. Х. — Уфа: Китап, 1996. — С. 71. — 336 с. — ISBN 5-295-01671-74.