Салихтар
Салих (ғәр. صالح — тәҡүә, игелекле — хаҡ диндар, тәҡүә мосолман, донъя малына ҙур әһәмиәт биреп бармаған кеше. Бындай кеше Аллаһы тәғәләнең һөйөүенә һәм ризалығына лайыҡ булырға тырыша[1]. Салихтың хаҡ тормошо башҡаларға өлгө булып тора[2].
| Иман шарттары |
| Исламдың биш нигеҙе |
| Шәхестәр |
Иерархия
Мосолмандарҙың дини иерархияһында салих мөслимдән (мосолман), мөхсиндән (изге эштәр башҡарыусы) һәм мөьминдән (иман килтергән кешенән) юғарыраҡ тора. Тәҡүә кеше изге эшен башҡаларға күрһәтер өсөн түгел, ә Аллаһ ризалығы өсөн иман, тыйнаҡлыҡ һәм башҡа яҡшы сифаттар нигеҙендә башҡара[3].
Хәҙистәрҙе өйрәнеү ғилеме
Хәҙистәрҙе өйрәнеү ғилем терминологияһында салих тип хәҙистәрҙе ышаныслы тапшырыусылар тип атала, улар «ялғансы» һәм «фальсификатор»ҙарҙан айырмалы рәүештә хәҙистәргә буталсыҡ индермәй. Салихҡа яҡын эквивалент — садук («хаҡ»)[4].
Ҡөрьәндәге салихтар
Ҡөрьәндә салих исеменә лайыҡ ир-ат һәм ҡатын-ҡыҙ исемдәре телгә алына. Ҡайһы бер тәҡүә кешеләрҙең статусы (мәҫәлән,Зөлҡәрнәй (персонаж) , Лоҡман) мосолман дин белгестәре араһында бәхәс предметы булған. Ҡайһы берәүҙәр уларҙы — пәйғәмбәр, икенселәре салихтар тип һанаған.
| Ҡөрьәндәге салихтар | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| № | Исем | Ғәрәпсә яҙылыш | Библиялағы аналог | Ҡөрьәндә телгә алыу | Иҫкәрмә |
| 1 | Һауа | Ева | 1 | Әҙәмдең ҡатыны | |
| 2 | Зөлҡәрнәй | ذو القرنين | — | 3 тапҡыр | бөйөк батша, халыҡты Йәжүж менән Мәжүждән һаҡлаусы диуар төҙөгән. |
| 3 | Асия | آسية | Бисиах | 2 | Фирғәүен ҡатыны |
| 4 | Мариам | Мириам | 6 | Һарун менән Мусаның һеңлеһе | |
| 5 | Талут | طالوت | Саул | 2 | яугирҙәре менән Ялутҡа (Голиаф) ҡаршы сыға. |
| 6 | Ғөзәйер | عزير | Ездра | 1 | йәһүдтәр Аллаһтың улы тип иғлан иткән рухани |
| 7 | Лоҡман | لقمان | Валаам | 1 | боронғо аҡыл эйәһе |
| 8 | Ғимран | عمران | св. Иоаким | 3 | Мәрйәм Инәнең атаһы, Ғайса пәйғәмбәрҙең олатаһы |
| 9 | Мәрйәм Инә | مريم بنت عمران | Дева Мария | 7 | Ғайса пәйғәмбәрҙең әсәһе, Ғимрандың ҡыҙы |
Иҫкәрмәләр
- Али-заде, 2007
- Салих. Умма. Дата обращения: 17 февраль 2014. Архивировано из оригинала 21 февраль 2014 года. 2014 йыл 21 февраль архивланған.
- Кулагина, Анна Муфтий Украины о будущем ислама. Фонд исламского просвещения «WASAT» (8 август 2011). Дата обращения: 17 февраль 2014. Архивировано 22 октябрь 2014 года. 2014 йыл 22 октябрь архивланған.
- Encyclopaedia of Islam, 1960—2005
Әҙәбиәт
- Али-заде, А. А. [691 Салих (праведник)] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8 (рус.).
- Ṣāliḥ / Juynboll, G.H.A. // Encyclopaedia of Islam. 2 ed. — Leiden : E. J. Brill, 1960—2005. (түләүле)