Пермь
Пермь (рус. Пермь) — Пермь крайының үҙәге. Халыҡ һаны буйынса илдә 13-сө урынды биләй (Мәскәү, Санкт-Петербург, Новосибирск, Екатеринбург, Түбәнге Новгород, Ҡазан, Силәбе, Омск, Һамар, Дондағы Ростов, Өфө, Красноярск ҡалаларынан һуң).
| Ҡала | |||||
| Пермь | |||||
 | |||||
| |||||
| Ил | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Регион | |||||
| Координаталар |
58°00′50″ с. ш. 56°14′56″ в. д. | ||||
| Эске бүленеш |
7 район | ||||
| Башлыҡ |
ҡала башлығы
| ||||
| Нигеҙләнгән | |||||
| Беренсе мәртәбә телгә алынған |
1647 | ||||
| Элекке исеме |
1723 йылға тиклем — Егошихинский починок, Брюхановский починок | ||||
| Ҡала с | |||||
| Майҙаны | |||||
| Бейеклеге |
171 м | ||||
| Климат тибы |
умеренно-континентальный | ||||
| Халҡы |
1 048 005 кеше (2017) | ||||
| Тығыҙлығы |
2765 кеше/км² | ||||
| Агломерация |
1 180 000 | ||||
| Милли состав |
урыҫтар, татарлар, башҡорттар | ||||
| Этнохороним |
пермяксы | ||||
| Сәғәт бүлкәте |
UTC+5 | ||||
| Телефон коды | 342 | ||||
| Почта индексы |
614xxx | ||||
| Һанлы танытмалар | |||||
| Автомобиль коды |
59, 159 | ||||
| ОКАТО |
57401 | ||||
| Рәсми сайт |
gorodperm.ru | ||||
| бүләктәр |
| ||||
|
| |||||
.svg.png.webp)
Географияһы
Кама йылғаһы ярында урынлашҡан.
Билдәле шәхестәре
- Виссарионова Антонина Яковлевна (7.03.1911—15.01.1977), ғалим-тау инженеры. Геология минералогия фәндәре докторы (1959), профессор (1965). РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1969), СССР-ҙың нефть сығарыу сәнәғәте отличнигы (1969). 1934 йылдан «Башнефть» берекмәһенең үҙәк ғилми-тикшеренеү лабораторияһы етәксеһе; 1947—1960 һәм 1965—1973 йылдарҙа Башҡортостан нефть ғилми-тикшеренеү һәм проект институтының лаборатория, артабан бүлек етәксеһе, 1960 йылдан — директор урынбаҫары, 1973 йылдан — өлкән ғилми хеҙмәткәр. Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1948) һәм ике «Почёт Билдәһе» (1952, 1959) ордендары кавалеры[3].
- Ежов Борис Дмитриевич (31.01.1908—14.11.1978), рәссам, 1937 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған рәссамы (1976).
- Осоргин (Ильин) Михаил Андреевич (7.10.1878—27.11.1942), журналист, яҙыусы, эмигрант. Өфө дворяндары Ильиндар нәҫеленән[4].
Уҡыу йорттары
- Пермь дәүләт университеты
- Пермь дәүләт ауыл хужалығы университеты
- Пермь дәүләт медицина университеты
- Пермь дәүләт педагогия университеты
- Пермь дәүләт фармацевтика академияһы
Ябылған уҡыу йорттары
Климаты
| Ҡала климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрһәткес | Ғин | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Йыл |
| Абсолют максимум, °C | 4,3 | 6 | 15 | 27,3 | 34,6 | 35,4 | 36,6 | 37,2 | 30,7 | 22,5 | 11,9 | 4,5 | 37,2 |
| Уртаса максимум, °C | −9,3 | −7,6 | 0,1 | 8,7 | 16,9 | 22,5 | 24,2 | 20,5 | 13,9 | 5,9 | −3,1 | −8 | 7,1 |
| Уртаса температура, °C | −12,8 | −11,6 | −4,2 | 3,5 | 10,8 | 16,5 | 18,6 | 15,3 | 9,6 | 3 | −5,8 | −11,1 | 2,7 |
| Уртаса минимум, °C | −16,2 | −15,1 | −8,1 | −0,9 | 5,4 | 11,1 | 13,3 | 11 | 6,2 | 0,5 | −8,4 | −14,2 | −1,3 |
| Абсолют минимум, °C | −44,9 | −40,8 | −34,8 | −23,5 | −13 | −3,4 | 1,7 | −1,9 | −7,8 | −25,2 | −38,5 | −47,1 | −47,1 |
| Яуым-төшөм нормаһы, мм | 44 | 30 | 28 | 36 | 59 | 79 | 69 | 76 | 72 | 64 | 55 | 45 | 657 |
| Сығанаҡ: Погода и климат Норма за период 1882 - 2014 гг. | |||||||||||||
Транспорты
Пермь — илдең эре транспорт-логистик үҙәге.
- Прокудин-Горский Сергей Михайлович фотографиялары, 1909 йыл
.jpg.webp)
Пермь. Дөйөм күренеш..jpg.webp)
Пермь. Тауҙарҙан күренеш..jpg.webp)
Ҡала сите.
Мария Магдалина сиркәүе.
Пермь. Биржа йәй кәндәрендә.
Иҫке Себер заставаһы.
Кама аша тимер юл күпере.
Урал тимер юлы идараһы.
Иҫкәрмәләр
- Раздел "Глава администрации Перми" на официальном сайте города
- Росстат. БД ПМО Пермского края
- Башҡорт энциклопедияһы — Виссарионова Антонина Яковлевна (Тикшерелеү көнө: 6 март 2021)
- Башҡорт энциклопедияһы — Осоргин (Ильин) Михаил Андреевич (Тикшерелеү көнө: 6 март 2021)
Һылтанмалар
Башҡорттар һаны буйынса Рәсәй тораҡ пункттары | |
|---|---|
| >100 мең кеше | |
| >50 мең кеше | |
| >25 мең кеше | |
| >10 мең кеше |  Баймаҡ • Учалы • Ишембай • Мәләүез • Күмертау • Белорет • Яңауыл• Октябрьский •  Магнитогорск •  Екатеринбург |
| >5 мең кеше | Асҡар • Аҡъяр • Дәүләкән • Иҫке Балтас • Борай • Үрге Йәркәй• Бәләбәй • Бөрө • Туймазы •  •Ырымбур  Түбәнге Варта • Сорғот •  Пермь • Златоуст •  Мәскәү • |
Төркөм эсендә тораҡ пункты урыны башҡорттар күләмә буйынса бирелде. Мәҫәлән: Баймаҡта башҡорттар 71,6% (беренсе), Учалыла – 53%(икенсе), Ишембайҙа -29,7%. | |
Ҡалып:Пермь крайы
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.