Мөслим районы
Мөслим районы — Рәсәй Федерацияһының Татарстан Республикаһы составында административ-территориаль һәм муниципаль берәмек (муниципаль район). Башҡортостан Республикаһы менән сиктәш.
| |||
Ил | |||
---|---|---|---|
Статус |
муниципаль район | ||
Урынлашҡан урыны | |||
Берләштерә |
19 ауыл биләмәһе | ||
Административ үҙәк |
Мөслим ауылы | ||
Барлыҡҡа килеүе | |||
Муниципаль район башлығы |
Муллин Рәмил Хәмзә улы | ||
Башҡарма комитеты етәксеһе |
Ғәлимов Фирғәт Әсғәт улы | ||
Халҡы (2016) |
↘20 421[1] | ||
Тығыҙлығы |
13.95 кеше/км² | ||
Милли состав | |||
Конфессиональ состав |
мосолмандар, православиелылар | ||
Майҙаны |
1464,3 км² | ||
Диңгеҙ кимәленән бейеклеге • Иң бейек нөктәһе • Иң түбән нөктәһе | |||
| |||
Ваҡыт бүлкәте |
MSK (UTC+3) | ||
Автомобиль номерҙары коды |
16, 116 | ||
Рәсми сайты | |||
Административ үҙәге — Мөслим ауылы.
Тарихы
Райондың күп кенә ауылдары башҡорттарҙың бүләр, ирәкте һәм мең ырыуҙары тарафынан нигеҙләнгән[2].
Башҡортостанда идара итеүҙең кантон системаһы осоронда хәҙерге район биләмәләрендә 11-се башҡорт кантоны ойошторола. 1920 йылға ҡәҙәр район территорияһы Өфө губернаһы Минзәлә өйәҙе составында була, ә 1920 йылдың 20 майында Бөтә Рәсәй Үҙәк башҡарма комитеты (ВЦИК) һәм РСФСР-ҙың Халыҡ комисарҙары советы (СНК РСФСР) декретына ярашлы ойошторолған Татар АССР-ының Минзәлә кантоны составына керә.
Мөслим районы 1930 йылдың 10 авгусында ойошторолған. 1963 йылдың 1 февралендә бөтөрөлә, биләмәләре Минзәлә һәм Сарман райондары составына бирелә. 1965 йылдың 12 ғинуарында тергеҙелә.
Халҡы
Халыҡ иҫәбе | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
2002[3] | 2005[4] | 2006[5] | 2007[6] | 2008[7] | 2009[8] | 2010[9] |
22 911 | ↘22 337 | ↘22 101 | ↘21 874 | ↘21 699 | →21 699 | ↗21 884 |
2011[10] | 2012[11] | 2013[12] | 2014[13] | 2015[14] | 2016[1] | |
↘21 819 | ↘21 516 | ↘21 272 | ↘21 043 | ↘20 716 | ↘20 421 |
Муниципаль-территориаль ҡоролошо
Мөслим районында 19 ауыл берәмеге составында 71 тораҡ пункт бар:
№ | Ауыл биләмәләре | Административ үҙәге | Тораҡ пункттар һаны | Халҡы | Майҙаны, км2 |
---|---|---|---|---|---|
1 | Әмәкәй ауыл биләмәһе | Әмәкәй ауылы | 2 | ↘478[1] | |
2 | Баланлы ауыл биләмәһе | Баланлы ауылы | 3 | ↘627[1] | |
3 | Баек ауыл биләмәһе | Баек ауылы | 4 | ↘629[1] | |
4 | Оло Чаҡмаҡ ауыл биләмәһе | Оло Чаҡмаҡ ауылы | 1 | ↘450[1] | |
5 | Вәрәшбаш ауыл биләмәһе | Вәрәшбаш ауылы | 2 | ↘677[1] | |
6 | Исәнсеф ауыл биләмәһе | Татар Бүләре ауылы | 7 | ↘1139[1] | |
7 | Керәш-Шуран ауыл биләмәһе | Керәш-Шуран ауылы | 5 | ↘496[1] | |
8 | Мәлләтамаҡ ауыл биләмәһе | Мәлләтамаҡ ауылы | 2 | ↘683[1] | |
9 | Метрәй ауыл биләмәһе | Метрәй ауылы | 5 | ↘1096[1] | |
10 | Михайловка ауыл биләмәһе | Михайловка ауылы | 3 | ↘593[1] | |
11 | Мөслим ауыл биләмәһе | Мөслим ауылы | 2 | ↗7663[1] | |
12 | Түбәнге Табын ауыл биләмәһе | Түбәнге Табын ауылы | 6 | ↘1024[1] | |
13 | Яңы Уҫы ауыл биләмәһе | Яңы Уҫы ауылы | 2 | ↘470[1] | |
14 | Октябрь ауыл биләмәһе | Октябрь ауылы | 4 | ↘425[1] | |
15 | Симәк ауыл биләмәһе | Симәк ауылы | 5 | ↘699[1] | |
16 | Иҫке Ҡарамалы ауыл биләмәһе | Иҫке Ҡарамалы ауылы | 6 | ↘1074[1] | |
17 | Туйгилде ауыл биләмәһе | Туйгилде ауылы | 4 | ↘1257[1] | |
18 | Ураҙмәт ауыл биләмәһе | Ураҙмәт ауылы | 4 | ↘427[1] | |
19 | Шуган ауыл биләмәһе | Урыҫ Шуганы ауылы | 4 | ↘514[1] |
Район тораҡ пункттары исемлеге | ||||
---|---|---|---|---|
№ | Тораҡ пункт | Төрө | Халҡы | Муниципаль берәмек |
1 | Әмәкәй | ауыл | Әмәкәй ауыл биләмәһе | |
2 | Әндереш | ауыл | Октябрь ауыл биләмәһе | |
3 | Атлас | ауыл | Туйгилде ауыл биләмәһе | |
4 | Бәкәбез | ауыл | Октябрь ауыл биләмәһе | |
5 | Баланлы | ауыл | Баланлы ауыл биләмәһе | |
6 | Баек | ауыл | Баек ауыл биләмәһе | |
7 | Бикмәч | ауыл | Яңы Уҫы ауыл биләмәһе | |
8 | Оло Чаҡмаҡ | ауыл | ↘450[1] | Оло Чаҡмаҡ ауыл биләмәһе |
9 | Бүләк | ауыл | Ураҙмәт ауыл биләмәһе | |
10 | Вәрәшбаш | ауыл | Вәрәшбаш ауыл биләмәһе | |
11 | Юғары Табын | ауыл | Түбәнге Табын ауыл биләмәһе | |
12 | Горбуновка | ауыл | Баек ауыл биләмәһе | |
13 | Карл Либкнехт исемендәге ауыл | ауыл | Иҫке Ҡарамалы ауыл биләмәһе | |
14 | Дусай | ауыл | Баек ауыл биләмәһе | |
15 | Йылғабаш | ауыл | Симәк ауыл биләмәһе | |
16 | Игенче | ҡасаба | Туйгилде ауыл биләмәһе | |
17 | Исәнсеф | ауыл | Исәнсеф ауыл биләмәһе | |
18 | Ҡайынсаз | ауыл | Керәш-Шуран ауыл биләмәһе | |
19 | Ҡатмыш | ауыл | Мөслим ауыл биләмәһе | |
20 | Ҡыҙылъяр | ҡасаба | Түбәнге Табын ауыл биләмәһе | |
21 | Ҡыҙылъяр | ауыл | Симәк ауыл биләмәһе | |
22 | Керәш-Шуран | ауыл | Керәш-Шуран ауыл биләмәһе | |
23 | Күбәк | ауыл | Иҫке Ҡарамалы ауыл биләмәһе | |
24 | Ҡырынтау | ауыл | Симәк ауыл биләмәһе | |
25 | Мари Бүләр | ауыл | Исәнсеф ауыл биләмәһе | |
26 | Мәлләтамаҡ | ауыл | Мәлләтамаҡ ауыл биләмәһе | |
27 | Метрәй | ауыл | Метрәй ауыл биләмәһе | |
28 | Михайловка | ауыл | Михайловка ауыл биләмәһе | |
29 | Мөслим | ауыл | ↘7348[9] | Мөслим ауыл биләмәһе |
30 | Наратаҫты | ауыл | Мәлләтамаҡ ауыл биләмәһе | |
31 | Түбәнге Табын | ауыл | Түбәнге Табын ауыл биләмәһе | |
32 | Яңы Сәйет | ауыл | Исәнсеф ауыл биләмәһе | |
33 | Яңы Сәфәр | ҡасаба | Баек ауыл биләмәһе | |
34 | Яңы Ҡарамалы | ауыл | Иҫке Ҡарамалы ауыл биләмәһе | |
35 | Яңы Уҫы | ауыл | Яңы Уҫы ауыл биләмәһе | |
36 | Октябрь | ауыл | Октябрь ауыл биләмәһе | |
37 | Ольгино | ауыл | Метрәй ауыл биләмәһе | |
38 | Осиновка | ҡасаба | Исәнсеф ауыл биләмәһе | |
39 | Островка | ауыл | Шуган ауыл биләмәһе | |
40 | Покровка | ауыл | Иҫке Ҡарамалы ауыл биләмәһе | |
41 | Приют-Шуран | ауыл | Керәш-Шуран ауыл биләмәһе | |
42 | Урыҫ Шуганы | ауыл | Шуган ауыл биләмәһе | |
43 | Салауз-Мухан | ауыл | Метрәй ауыл биләмәһе | |
44 | Симәк | ауыл | Симәк ауыл биләмәһе | |
45 | Сикия | ауыл | Ураҙмәт ауыл биләмәһе | |
46 | Иҫке Смыловка | ауыл | Шуган ауыл биләмәһе | |
47 | Иҫке Әлмәт | ауыл | Әмәкәй ауыл биләмәһе | |
48 | Иҫке Сәйет | ауыл | Шуган ауыл биләмәһе | |
49 | Иҫке Ҡарамалы | ауыл | Иҫке Ҡарамалы ауыл биләмәһе | |
50 | Иҫке Вәрәш | ауыл | Вәрәшбаш ауыл биләмәһе | |
51 | Иҫке Чаҡмаҡ | ауыл | Метрәй ауыл биләмәһе | |
52 | Сөйәкәй | ауыл | Октябрь ауыл биләмәһе | |
53 | Тамъян | ауыл | Түбәнге Табын ауыл биләмәһе | |
54 | Татар Смыловкасы | ауыл | Шуган ауыл биләмәһе | |
55 | Татар Шураны | ауыл | Керәш-Шуран ауыл биләмәһе | |
56 | Татар Бүләре | ауыл | Исәнсеф ауыл биләмәһе | |
57 | Ташйылға | ауыл | Керәш-Шуран ауыл биләмәһе | |
58 | Ташлыяр | ауыл | Туйгилде ауыл биләмәһе | |
59 | Тегермәнлек | ауыл | Түбәнге Табын ауыл биләмәһе | |
60 | Туғаш | ауыл | Түбәнге Табын ауыл биләмәһе | |
61 | Туйгилде | ауыл | Туйгилде ауыл биләмәһе | |
62 | Торыш | ауыл | Симәк ауыл биләмәһе | |
63 | Түреш | ауыл | Иҫке Ҡарамалы ауыл биләмәһе | |
64 | Удобновка | ауыл | Михайловка ауыл биләмәһе | |
65 | Ураҙмәт | ауыл | Ураҙмәт ауыл биләмәһе | |
66 | Үрнәк | ауыл | Метрәй ауыл биләмәһе | |
67 | Шишмә | ауыл | Исәнсеф ауыл биләмәһе | |
68 | Шишмә | ауыл | Ураҙмәт ауыл биләмәһе | |
69 | Чиятүбә | ҡасаба | Баланлы ауыл биләмәһе | |
70 | Шуган | ауыл | Баланлы ауыл биләмәһе | |
71 | Элемтә | ауыл | Михайловка ауыл биләмәһе |
Мәғариф
Районда 16 урта, 11 төп, 24 башланғыс дөйөм белем биреү мәктәптәре, 1 профиль лицейы, 1 коррекцион мәктәп-интернаты, 1 урта профессиональ-техник училищеһы бар.
Билдәле шәхестәре
Категориялар ағасы (граф):
Шәхестәр:Мөслим районы |
- Днепров Пётр Алексеевич (16.01.1919—23.07.1974), Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан яугир, танк батальоны командиры урынбаҫары, гвардия майоры. Советтар Союзы Геройы (1945). Әрме хеҙмәтенә Өфө районы хәрби комиссариаты тарафынан саҡырыла[15][16].
- Вәзетдинов Ғимазетдин Вәзетдин улы — Советтар Союзы Геройы.
- Мәннәнов Илдар Мәннән улы — Советтар Союзы Геройы.
- Сәлихов Бадыҡ Мөхәмәт улы — Советтар Союзы Геройы.
- Кашапов Зәкәриә Кашап улы — Социалистик Хеҙмәт Геройы.
- Мусин Лотфулла Ноғман улы — Социалистик Хеҙмәт Геройы.
- Саҙриев Фоат Миңлеәхмәт улы — Татарстан Республикаһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре.
Иҫкәрмәләр
- Численность населения муниципальных образований Республики Татарстан на начало 2016 года . Дата обращения: 11 апрель 2016. Архивировано 11 апрель 2016 года.
- Асфандияров А. З. Аулы мензелинских башкир. — Уфа: Китап, 2009. — С. 498—560. — 600 с. — ISBN 978-5-295-04952-1.
- Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более . Архивировано 3 февраль 2012 года.
- Административно-территориальное деление (АТД) за 2005 год . Дата обращения: 29 март 2015. Архивировано 29 март 2015 года.
- Административно-территориальное деление (АТД) за 2006 год . Дата обращения: 29 март 2015. Архивировано 29 март 2015 года.
- Административно-территориальное деление (АТД) за 2007 год . Дата обращения: 29 март 2015. Архивировано 29 март 2015 года.
- Республика Татарстан. База данных показателей муниципальных образований на 1 января 2008-2014 годов
- Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года . Дата обращения: 2 ғинуар 2014. Архивировано 2 ғинуар 2014 года.
- Численность и размещение населения республики Татарстан. Итоги всероссийской переписи населения 2010 года
- Оценка численности постоянного населения Республики Татарстан на 1 января 2011 года . Дата обращения: 4 апрель 2015. Архивировано 4 апрель 2015 года.
- Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года . Дата обращения: 31 май 2014. Архивировано 31 май 2014 года.
- Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов) . Дата обращения: 16 ноябрь 2013. Архивировано 16 ноябрь 2013 года.
- Численность населения муниципальных образований Республики Татарстан на начало 2014 года. Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Татарстан. Казань, 2014 . Дата обращения: 12 апрель 2014. Архивировано 12 апрель 2014 года.
- Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года . Дата обращения: 6 август 2015. Архивировано 6 август 2015 года.
- Сайт «Герои страны» (рус.) (Тикшерелеү көнө: 8 ғинуар 2019)
- Герои Советского Союза
Һылтанмалар
- Рәсми сайт 2009 йыл 5 сентябрь архивланған.
- Район сайты