Мулдаҡай (Учалы районы)

Мулдаҡай
	Ауыл
	Мулдаҡай; рус. Мулдакаево
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Учалы районы
Ауыл советы	Илсеғол
Координаталар	54°45′49″ с. ш. 59°49′14″ в. д.
Милли состав	башҡорттар
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 253 820 003
ОКТМО коды	80 653 420 121
	Мулдаҡай

Мулдаҡай (Учалы районы)

Мулдаҡай — Башҡортостандың Учалы районындағы ауыл, Илсеғол ауыл Советына ҡарай. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны — 253 кеше[1]. Почта индексы — 453710, ОКАТО коды — 80253820003.

Тарихы

Мулдаҡай ауылына Себер даруғаһы Ҡаратабын улусы башҡорттары үҙҙәренең аҫаба ерҙәрендә нигеҙ һалған, ауыл 1765 йылдан билдәле. 1850 йылға тиклем Илсеғол тигән икенсе исеме булған. Әммә XVIII быуат аҙағында ундай исемле ауылдар булмай. Мулдаҡай ауылы XIX быуат башында барлыҡҡа килә, тәүге төпләнеүсенең исемен ала. Рәүиз материалы Мулдаҡайҙың һәм Илсеғолдоң улдарын, ейәндәрен (Ғайса Мулдаҡаев) телгә ала. 1834 йылда ауылда 284 кеше йәшәй, 25 йылдан һуң — шул уҡ. 1920 йылда 101 йортта 509 кеше иҫәпләнә. 391 кешенең 350 аты, 60 һыйыры, 200 һарығы һәм 25 кәзәһе булған[2].

1866 йылда 32 хужалыҡта 272 кеше йәшәгән. Малсылыҡ, игенселек менән шөғөлләнгәндәр. Алтын приискыларында эшләгәндәр. Мәсет булған. 1900 йылда шулай уҡ мәктәп, һыу тирмәне теркәлгән[3].

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август	509
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	460
1959 йыл 15 ғинуар	347
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	183
2002 йыл 9 октябрь	243
2010 йыл 14 октябрь	253	126	127	49,8	50,2

Милли составы

2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәтенә ярашлы, күпселек милләт — башҡорттар (100 %)[4].

1900 йылда 398 кеше йәшәгән. Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

Мулдаҡай ауылы Мейәс йылғаһы буйында урынлашҡан

Район үҙәгенә тиклем (Учалы): 74 км
Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Илсеғол): 1 км
Яҡындағы тимер юл станцияһы (Алтынташ): 15 км[5][6].

Урамдары

Дуҫлыҡ урамы (рус. улица Дружбы)
Ҡайын урамы (рус. Березовая улица)
Йәштәр урамы (рус. Молодёжная улица)
Тыныслыҡ урамы (рус. улица Мира)
Тамъян урамы (рус. улица Тамъян)[7]

Билдәле кешеләре

Яруллин Вилдан Халидар улы (17. 04. 1968)- йырсы, «Башҡортостан» дәүләт концерт залы директоры

Ҡыҙыҡлы мәғлүмәт

Илсеғол, Мулдаҡай, Орловка ауылдары бер-береһенә яҡын булыуы сәбәпле, бер тораҡ пунктҡа оҡшаған.

Фоторәсемдәр

Башҡорттар Мулдаҡай ауылы янында көн уртаһы намаҙын ҡыла. Максим Дмитриевтың 1890-сы йылдарҙағы фотоһы

Иҫкәрмәләр

Башҡортостан Республикаһының райондары буйынса белешмә китабы 2016 йыл 4 март архивланған.
Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 16. — ISBN 978-5-295-04683-4.
Мулдаҡай (Учалы районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — Excel форматында ҡушымта(недоступная ссылка) (рус.)
Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник / Сост. Р. Ф. Хабиров. — Уфа: Белая Река, 2007. — 416 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-87691-038-7.
Мулдаҡай (Учалы районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
Госсправка сайтында урамдар исеме

Сығанаҡтар

Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан. — Справочник. Уфа: ГУП РБ "Издательство «Белая Река», 2007. −416 с. :илл. ISBN 978-5-87691-038-7

Һылтанмалар

Мулдаҡай (Учалы районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 16. — ISBN 978-5-295-04683-4.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[белешмә_китабы-1] Башҡортостан Республикаһының райондары буйынса белешмә китабы 2016 йыл 4 март архивланған.

[2] Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 16. — ISBN 978-5-295-04683-4.

[3] Мулдаҡай (Учалы районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.

[справочник-4] Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — Excel форматында ҡушымта(недоступная ссылка) (рус.)

[ATU-5] Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник / Сост. Р. Ф. Хабиров. — Уфа: Белая Река, 2007. — 416 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-87691-038-7.

[6] Мулдаҡай (Учалы районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.

[7] Госсправка сайтында урамдар исеме