Добрич

Добрич (болг. Добрич) — Болгарияла ҡала, Добрич өлкәһенең административ үҙәге.

Добрич
болг. Добрич
ФлагГерб
Рәсем
Рәсми атамаһы Добрич
Кем хөрмәтенә аталған Добротица[d]
Дәүләт  Болгария
Административ үҙәге Добрич, Добричская область[d] һәм Добричка[d]
Административ-территориаль берәмек Добрич һәм Добричская область[d][1]
Сәғәт бүлкәте UTC+2:00[d] һәм UTC+3:00[d]
Хөкүмәт башлығы Yordan Toshkov Yordanov[d][2][3]
Халыҡ һаны 104 530 кеше (15 июнь 2020)[4],
92 432 кеше (15 июнь 2020)[4],
112 644 кеше (15 декабрь 1998)[5],
129 151 кеше (15 декабрь 1998)[5],
111 333 кеше (15 декабрь 1999)[6],
128 944 кеше (15 декабрь 1999)[6],
110 744 кеше (15 декабрь 2000)[7],
124 615 кеше (15 декабрь 2000)[7],
109 835 кеше (15 декабрь 2001)[8],
119 814 кеше (15 декабрь 2001)[8],
108 833 кеше (15 декабрь 2002)[9],
118 313 кеше (15 декабрь 2002)[9],
107 100 кеше (15 декабрь 2003)[10],
117 080 кеше (15 декабрь 2003)[10],
106 082 кеше (15 декабрь 2004)[11],
116 214 кеше (15 декабрь 2004)[11],
105 398 кеше (15 декабрь 2005)[12],
115 641 кеше (15 декабрь 2005)[12],
104 751 кеше (15 декабрь 2006)[13],
115 104 кеше (15 декабрь 2006)[13],
103 597 кеше (15 декабрь 2007)[14],
114 494 кеше (15 декабрь 2007)[14],
103 096 кеше (15 декабрь 2008)[15],
113 767 кеше (15 декабрь 2008)[15],
101 902 кеше (15 декабрь 2009)[16],
113 024 кеше (15 декабрь 2009)[16],
99 815 кеше (15 декабрь 2010)[17],
112 015 кеше (15 декабрь 2010)[17],
98 678 кеше (15 декабрь 2011)[18],
111 142 кеше (15 декабрь 2011)[18],
97 804 кеше (15 декабрь 2012)[19],
110 397 кеше (15 декабрь 2012)[19],
97 064 кеше (15 декабрь 2013)[20],
109 615 кеше (15 декабрь 2013)[20],
96 218 кеше (15 декабрь 2014)[21],
108 853 кеше (15 декабрь 2014)[21],
95 085 кеше (15 декабрь 2015)[22],
108 112 кеше (15 декабрь 2015)[22],
94 760 кеше (15 декабрь 2016)[23],
107 507 кеше (15 декабрь 2016)[23],
94 242 кеше (15 декабрь 2017)[24],
106 616 кеше (15 декабрь 2017)[24],
94 006 кеше (15 декабрь 2018)[25],
105 766 кеше (15 декабрь 2018)[25],
93 177 кеше (15 декабрь 2019)[26],
104 873 кеше (15 декабрь 2019)[26],
91 749 кеше (31 декабрь 2020)[27],
103 631 кеше (31 декабрь 2020)[27],
91 625 кеше (15 март 2021)[28],
103 453 кеше (15 март 2021)[28],
91 159 кеше (15 июнь 2021)[29],
102 958 кеше (15 июнь 2021)[29],
90 941 кеше (15 сентябрь 2021)[30],
102 774 кеше (15 сентябрь 2021)[30],
90 419 кеше (15 декабрь 2021)[31],
102 300 кеше (15 декабрь 2021)[31],
90 121 кеше (15 март 2022)[32],
101 894 кеше (15 март 2022)[32],
89 889 кеше (15 июнь 2022)[33],
101 623 кеше (15 июнь 2022)[33],
89 701 кеше (15 сентябрь 2022)[34],
101 495 кеше (15 сентябрь 2022)[34],
87 765 кеше (15 декабрь 2023)[35],
100 282 кеше (15 декабрь 2023)[35],
89 386 кеше (15 декабрь 2022)[36],
101 266 кеше (15 декабрь 2022)[36],
88 809 кеше (15 март 2023)[37],
100 995 кеше (15 март 2023)[37],
88 077 кеше (15 июнь 2023)[38],
100 682 кеше (15 июнь 2023)[38],
87 963 кеше (15 сентябрь 2023)[39],
100 541 кеше (15 сентябрь 2023)[39],
87 540 кеше (15 март 2024)[40],
99 951 кеше (15 март 2024)[40]
Диңгеҙ кимәленән бейеклек 225 метр
Туғандаш ҡала Кавадарци[d], Шаффхаузен[d], Залаэгерсег, Феррара[d], Констанца, Измаил, Голмуд[d], Кропивницкий һәм Түбәнге Новгород
Майҙан 109,018 км²
Почта индексы 9300
Рәсми сайт dobrich.bg
Урындағы телефон коды 058
Номер тамғаһы коды ТХ[41]
Элементтың күренеше өсөн категория Category:Views of Dobrich[d]
 Добрич Викимилектә

Атамаһы

Тарихи атамалары: төрөксә — Pazarcık Hacıoğlu (Хаджиоглу-Пазарджик), румын — Bazargic (Базаржик йәки Базарджик), 1949 йылдан алып 1990 йылдың 19 сентябренә тиклем — Толбухин.

Тарихы

Ҡала Беренсе Болгар батшалығы осоронда барлыҡҡа килгән һәм XI быуаттарҙа бәшнәктәр тарафынан юҡ ителгән[42].

XVI быуатта боронғо ултыраҡ урынында Курускеля ауылы барлыҡҡа килгән («ҡоро пристань»), артабан ул Хаджиоглу-Пазарджик ҡалаһына әүерелә[42].

XVII—XIX быуаттарҙа ҡала яйлап тире эшкәртеү буйынса һөнәрселек һәм сауҙа үҙәге булараҡ үҫешә (был ваҡытта тауарҙарҙың төп өлөшөн туҡыма, ҡулдан һуғылған кейем, йөн, бойҙай, етен орлоғо, сыр һәм баҡыр әйберҙәр тәшкил итә)[42].

1877 йылдың 25 декабрендә рус-төрөк һуғышы барышында генерал И. В. Гурко отряды Шәкир-пашаның армияһын эҙәрлекләп Пазарджикҡа һөжүм итә һәм 1878 йылдың 1 ғинуарында беренсе кавалерия частәре төньяҡтан һәм төньяҡ-көнбайыштан ҡалаға сыға[43]. 1878 йылдың 21 ғинуарында ҡала төрөк ғәскәрҙәренең азат ителә[42] . һәм 1883 йылда воевода хөрмәтенә Добрич тип атала[44].

Икенсе Балҡан һуғышы тамамланғандан һуң 1913 йылдың 10 авгусында ҡул ҡуйылған Бухарест тыныслыҡ килешеүенә ярашлы көньяҡ Добруджа (шул иҫәптән, Добрич ҡалаһы) Румыния составына индерелә[42].

1916 йылдың авгусында Румыния Беренсе донъя һуғышына инә, унан һуң болгар ғәскәрҙәре көньяҡ Добруджала һөжүмгә күсә һәм 1916 йылдың 5-7 сентябрендә ҡаланан румын ғәскәрҙәрен ҡыуып сығара, әммә 1918 йылдың 29 сентябрендә Болгария хөкүмәте Антанта илдәре менән ваҡытлы килешеү төҙөй, бынан һуң ғәскәрҙәрен сығара башлай. Нёйис килешеүенә ярашлы Добрич Румыния составында ҡала[42].

1928 йылда драма театры төҙөлә[42].

1940 йылдың 7 сентябрендә Крайов килешеүенә ярашлы Румыния Болгарияға көньяҡ Добруджаны кире ҡайтара[42].

1943—1944 йылдарҙа бында яғыулыҡ склады төҙөлә[45].

1953 йылда ҡалала революцион-тарихи музей асыла, 1963 йылда — «Дора Габе» ҡурсаҡ театры, 1967 йылда сәнғәт галереяһы эш башлай[42].

1973 йылда бында поликлиника һәм автовокзал төҙөлә[46].

1970—1980 йылдарҙа ҡала транспорт, сауҙа һәм сәнәғәт үҙәге булараҡ билдәле була (бында машиналар эшләү, күн-аяҡ кейеме, аҙыҡ-түлек, текстиль сәнәғәте предприятиелары эшләгән)[47][48].

1980 йылда Йордан Йовковтың мемориаль йорто асыла (архитекторы А. Стоянов)[49].

2003 йылда зоопарк асыла.

2007 йыл башына ҡарата ҡала сауҙа-сәнәғәт үҙәге була, бында машиналар эшләү, еңел (теген һәм аяҡ кейеме) һәм аҙыҡ-түлек сәнәғәте (он, һөт, май, шарап етештереү) предприятиелары эшләгән[42].

Халҡы
Йыл Халҡы
1893 11 мең[44]
1974 80 мең[47]
1987 110 мең[48]
1992 494 104
2000 100 136
2007 92,5 мең[42]
2012 90,4 меңе

Сәйәси хәле

Добрич общинаһының кметы (мэры) — Детелина Кирилова Николова.

Ҡомартҡылары һәм иҫтәлекле урындары

Архитектура ҡомартҡыһы булып Изге Георгий (1843) һәм Изге Архангел Михаил (1921 й.) сиркәүҙәре тора, шулай уҡ бер нисә иҫке төҙөлөштәге йорт-ҡомартҡылар һанала[42].

Туғандаш ҡалалар

Билдәле кешеләре
  • Адриана Будевская (1878—1955) — болгар актрисаһы, Болгария Халыҡ республикаһының халыҡ артисы
  • Дора Габе (1886—1983) — болгар шағирәһе, прозаик, тәржемәсе, тәнҡитсе, Болгар ПЕН-клубы рәйесе. Балалар өсөн күпләп әҙәби баҫмалар ойоштороусы. «Ҡаланың почетлы гражданы».
  • Димитр Списаревский — болгар лётчик-истребителе, Икенсе донъя һуғышы геройы.
  • Борис Николов (1929) — боксер, Олимпия уйындары призеры
  • Преслава (1984) — поп-фолк стилендәге болгар йырсыһы .
  • Галин (йырсы) (1991 р-ны) – поп-фолк стилендәге болгар йырсыһы һәм рэперы
  • Мирослав Костадинов – болгар поп-йырсыһы һәм Евровидение 2010 конкурсында Болгария вәкиле
  • Димана (1984) — поп-фолк стилендәге болгар йырсыһы
  • Ҡәҙриә Нурмәмбәт (1933—2023) — Румыния ҡырым татарҙары халыҡ йырҙарын башҡарыусы һәм фольклорсы.
  • Әхмәт III (1673—1736) — 1648—1687 йылдарҙа хакимлыҡ иткән Ғосман империяһы солтаны.

Иҫкәрмәләр
  1. GEOnet Names Server — 2018.
  2. http://www.dobrich.org/bg/info_pages/1789-%d0%ba%d0%bc%d0%b5%d1%82%d1%81%d0%ba%d0%b8-%d0%b5%d0%ba%d0%b8%d0%bf
  3. https://dariknews.bg/regioni/dobrich/jordan-jordanov-e-noviqt-kmet-na-dobrich-sochi-paralelno-prebroqvane-1524941
  4. https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-06-2020_2.txt
  5. https://www.grao.bg/tna/tadr-1998.txt
  6. https://www.grao.bg/tna/tadr-1999.txt
  7. https://www.grao.bg/tna/tadr-2000.txt
  8. https://www.grao.bg/tna/tadr-2001.txt
  9. https://www.grao.bg/tna/tadr-2002.txt
  10. https://www.grao.bg/tna/tadr-2003.txt
  11. https://www.grao.bg/tna/tadr-2004.txt
  12. https://www.grao.bg/tna/tadr-2005.txt
  13. https://www.grao.bg/tna/tadr-2006.txt
  14. https://www.grao.bg/tna/tadr-2007.txt
  15. https://www.grao.bg/tna/tadr-2008.txt
  16. https://www.grao.bg/tna/tadr-2009.txt
  17. https://www.grao.bg/tna/tadr-2010.txt
  18. https://www.grao.bg/tna/tadr-2011.txt
  19. https://www.grao.bg/tna/tadr-2012.txt
  20. https://www.grao.bg/tna/tadr-2013.txt
  21. https://www.grao.bg/tna/tadr-2014.txt
  22. https://www.grao.bg/tna/tadr-2015.txt
  23. https://www.grao.bg/tna/tadr-2016.txt
  24. https://www.grao.bg/tna/tadr-2017.txt
  25. https://www.grao.bg/tna/tadr-2018.txt
  26. https://www.grao.bg/tna/tadr-2019.txt
  27. https://www.grao.bg/tna/tadr2020.txt
  28. https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-03-2021_2.txt
  29. https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-06-2021_2.txt
  30. https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-09-2021_2.txt
  31. https://www.grao.bg/tna/t41nm-15.12.2021_2.txt
  32. https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-03-2022_2.txt
  33. https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-06-2022_2.txt
  34. https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-09-2022_2.txt
  35. https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-12-2023_2.txt
  36. https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-12-2022_2.txt
  37. https://grao.bg/tna/t41nm-15-03-2023_2.txt
  38. https://grao.bg/tna/isnt41nm-15-06-2023-2.txt
  39. https://grao.bg/tna/isnt41nm-15-09-2023-2.txt
  40. https://www.grao.bg/tna/t41nm-15-03-2024_2.txt
  41. https://bg.wikipedia.org/wiki/Добрич
  42. Добрич // Ҙур Рәсәй Энциклопедияһы / редколл., осипов с гл. ред. Ю. 9 шул. М., фәнни нәшриәте «Ҙур Рәсәй Энциклопедияһы», 2007. 153 стр.
  43. Базарджик, Хаджи-Оглу // Военная энциклопедия : в 18 т. / под ред. В. Ф. Новицкого и др.. — СПб. : Товарищество И. Д. Сытина, 1911—1915.
  44. Добрич // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
  45. В. Н. Кратък һ. б. күҙәтеү һәм състав Крапчански бойния н, организациять, 1878 й. тиклем һәм 1944 софия мобилизацият попълването българскат армияға алына, хәрби Държавно издателство, 1961. 224 стр (болг.)
  46. Болгария // ҙур совет Энциклопедияһы Ежегодник, 1974 (в. 18). М., «советская энциклопедия», 1986. 225 стр-227
  47. Толбухин // Ҙур Совет Энциклопедияһы. / под ред. а. м. Прохоров. 3-изд. 26 шул. М., «советская энциклопедия», 1977. 45 стр.
  48. Толбухин // большой энциклопедический словарь (2-ттары йылдар). / редколл., гл. ред. а. м. Прохоров. 2 том. М., «советская энциклопедия», 1991. 480 стр.
  49. Болгария // ҙур совет Энциклопедияһы Ежегодник, 1981 (в. 25). М., «советская энциклопедия», 1981. 214 стр-217
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.