Yunan dili

Yunan dili (yun. Ελληνικά — Elliniká) — Yunanıstan və Kiprin rəsmi dili. Yunanıstanda ölkə əhalisinin 99,9%-i, Cənubi Kiprdə isə 82%-i bu dildə danışır. 4000 illik tarixi vardır. Hind-Avropa dil ailəsinin Qreko-Qrabar qoluna aiddir. Müasir dünyada 13 milyondan çox insan yunan dilində danışır.

Yunan dili
Orijinal adı Ελληνικά [e̞ˌliniˈka]
Ölkələr Yunanıstan, Kipr
icmalar: Abxaziya, Azərbaycan, Avstraliya, Albaniya, Ermənistan, Böyük Britaniya, Almaniya, Gürcüstan, Misir, İsrail, İtaliya, Qazaxıstan, Kanada, Rumıniya, Rusiya, ABŞ, Türkiyə, Ukrayna, İsveç
Rəsmi status Yunanıstan, Kipr, Aİ
milli azlıqların dili: İtaliya, Albaniya
Danışanların ümumi sayı 13 milyondan çox[1]
Reytinq 68[2]
Təsnifatı
Kateqoriya Avrasiya dilləri

Hind-Avropa dilləri

Paleobalkan dilləri
Yunan-frigiya-erməni dilləri
Yunan dilləri
Yazı yunan əlifbası
Dil kodları
QOST 7.75–97 гре 157
ISO 639-1 el
ISO 639-2 gre (B); ell (T)
ISO 639-3 ell
ISO 639-5 grk
ABS ASCL 2201, 22
IETF grk
Glottolog gree1276
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Başlıca ləhcələri

Dimotiki / (Δημοτική)

Müasir yunancadır. Kilsə yazışmaları xaric, müasir dövrdə xalqın istifadə etdiyi ləhcədir.

Kathareuousa / (Καθαρεύουσα)

1821-ci ildə müstəqilliyini qazandığı dövrdən 1976-cı ilə kimi dövlətin rəsmi dili bu ləhcədə olmuşdur. 19-cu əsrdə Adamantios Koraisin təşəbbüsü ilə bu ləhcə yaradılıb. Yaradılmasında məqsəd müasir yunancanın qədim yunancaya uyğunlaşdırılması və türkcə sözlərdən dili təmizləmək idi. 1976-cı ildə rəsmi dil kimi bu ləhcənin istifadəsi aradan qaldırılır.

Tsakonika / (Τσακώνικα)

Yunancanın Dor ləhcəsinin davamıdır. Yunanıstanın Mora yarımadasında 3000-dən çox insanın ana dilidir.

Pontus ləhcəsi / (Pομέικα; Romika, Ποντιακά; Pondiaka)

Romeika ləhcəsi də deyilir. 19-cu əsrdən bu ləhcə "Qara Dənizə məxsus" ləhcə olaraq "Pontiaka" adlandırılır. 1923-cü il köçündən sonra Türkiyədən Yunanıstana köçürülənlər, əsasən Şimali Yunanıstanda yaşayanlar, Qara dəniz bölgəsində Trabzon, Rizə və s. illərdə yaşayan rumlar bu ləhcədə danışır.

Kalabriya ləhcəsi / (Κατωιταλικά; Kato italika)

İtaliyanın Yunanıstana yaxın Apuliya və Kalabriya bölgələrində danışılır. Qədim dövrlərdə buralarda koloniyalar qurmuş yunanlar tərəfindən danışılır.

Yəhudi yunancası

Yevanik (ivritcə: Yevan-Yunan) uzun illər yəhudi yunanlar tərəfindən istifadə olunub. Yazıda ivrit əlifbası ndan istifadə olunub. İndi demək olar ki, bu ləhcədən istifadə edənlər assimilyasiya olunublar. Çox az sayda insan istifadə edir. 1987-ci ildə aparılan araşdırmalara görə 35-i İsraildə olmaqla, dünyada 50 nəfər bu dili bilir.

Həmçinin bax

İstinadlar
  1. "Ethnologue report for language code: ell". 2010-05-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-01-28.
  2. "Languages by number of speakers" (ingilis). SIL International. 2009. 2011-08-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-05-08.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.