Yeni Avropa (mehmanxana)

Altı mərtəbəli mehmanxananın binası 1913-cü ildə Art Nouveau üslubunda memar İosif Ploşko tərəfindən Bakının neftçisi Musa Nağıyevin hesabına inşa edilmişdir. Bina Qorçakovski küçəsi, 13 ünvanında, Nəzarət döngəsinin küncündə yerləşirdi. Yeni Avropa Bakıdakı bir neçə mehmanxanadan biri idi və şəhərin nadir binası liftlərlə təchiz olunmuşdu. İlk Sovet illərində Yeni Avropada adətən, Azərbaycanın digər şəhər və rayonlarından gələn ziyarətçilər yaşayırdı.

Günümüzdə hotelin binası

O vaxtlar hoteldə Sergey Yesenin (1925, № 59), Rurik İvnev (№ 81), Vasili Kaçalov (1925-ci il iyun), Yakov Blumkin bu hoteldə yaşayıb.

1950-ci ildə şəhərə işləmək üçün gələn Heydər Əliyev, sonra Azərbaycan SSR Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin birinci katibi mehmanxana otağından birində yerləşdirilib.

1999-cu il 3 oktyabrda Rusiyanın "Lukoyl" neft şirkətinin yeni ofisinin açılışı keçmiş mehmanxananın təmir edilmiş binasında keçirilib. Tədbirdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyev çıxış etdi.

Mehmanxana dörd ədəd lift, sanitar-texniki avadanlıqlar, buxarlı qızdırıcılar, qapalı elektrik naqilləri ilə təchiz olunmuşdur. Binanın daşıyıcı konstruksiyası qismində dəmir-betondan (dayaqlar, örtüklər və s.) geniş istifadə olunmuşdur.

Lift və pilləkənli xoll küncdəki geniş vestibülə açılır. Yastı damın üzərində açıq səhnəli yay restoranı yerləşirdi. Birinci mərtəbədə içərisində xidməti otaqlar olan restoranın geniş zalı, ikinci mərtəbədə nömrələr (otaqlar) koridorun hər iki tərəfində yerləşmişdir. Kəsişmə mərkəzində lift və mərtəbələrdə kiçik xoll var idi. İki otaqlı nömrələr küçəyə, bir yerliklər isə quyu üslublu həyətə baxırdı.

Həcmin uğurlu memarlıq həlli eyvanların plastikliyi və köndələn erkerlərin ritmi sayəsində mümkün olmuşdur. Üçüncü mərtəbədəki yarımdairə yastı taxçalar və yonulmamış daşla hörülmüş kürəkciklər müəllifin order sisteminə olan maraq və meylindən xəbər verir.

Burada memarlığa yanaşma tamamilə fərqlidir, daha səmərəli konstruktiv həll yollan axtanlır. Mehmanxana binasım kəskin modernə aid etmək olmaz. Bu bir növ şəhərin intibah üslublu tikililərinin fonunda xüsusi ifadəlilikdən məhrum olmayan gələcək konstruktivizmin əks-sədasıdır. Mehmanxana inqilabaqədərki memarlığın parlaq nümayəndəsi İ.Ploşkonun yaradıcılığında xüsusi yerə malikdir. Onun hər bir əsəri ayn-aynlıqda memarlıq abidəsi və milli irsin aynlmaz hissəsi sayılır.

• Səadət Sarayı
• İsmailiyyə Sarayı
• Kərbəlayi İsrafil Hacıyevin evi

• Şamil Fətullayev. Bakı memarları XIX əsrin sonu - XX əsrin əvvəlində (PDF). Bakı: Şərq-Qərb nəşriyyatı. 2013. səh. 262-263. ISBN 978-9952-32-020-6.
• Azərbaycan Respublikası ərazisində dövlət mühafizəsinə götürülmüş daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin əhəmiyyət dərəcələrinə görə bölgüsünün təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı
• Градостроительство Баку XIX—начала XX веков
• Речь Президента Азербайджанской Республики Гейдара Алиева на церемонии торжественного открытия нового офиса российской нефтяной компании "ЛУКойл" в Баку — 3 октября 1999 года
• Новые тетради дневников