İudeya

İudeya (ivr. ‏יְהוּדָה‏‎ [Yehuda]; yun. Ἰουδαία, [İoudaya]; lat. Iūdaea), həmçinin Yəhud,[1] Yəhuda[2] (ərəb. يهودا‎) və ya Yəhudiyyə[3] — İsrail torpağında, müasir Fələstin və İsrail dövlətləri ərazisində tarixi vilayət. Şimaldan Samariya, qərbdən Aralıq dənizi, cənubdan Negev, şərqdən Ölü dəniz və qismən də İordan çayı ilə həmsərhəddir. Regionun tarixinin müxtəlif dövrlərində İudeyanın sərhədləri fərqli şəkildə müəyyən edilmişdir.[4]

İudeya
Xəritədə yeri
İudeya
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İudeya çarlığının mərkəzi olan region kral İrodun hakimiyyəti dövründə Romanın vassal dövlətinə çevrilmişdir.[5] B.e. 6-cı ilindən etibarən burada Roma imperiyasına bağlı İudeya vilayəti qurulmuşdur. 44-cü ildən Qalileya da onun bir hissəsi idi.[6] Milli və dini xarakter daşıyan üsyanlar amansız repressiyalara və 70-ci ildə Yerusəlimin yağmalanmasına səbəb olmuşdur. Bu, yəhudi əhalisinin köçünü sürətləndirmişdi.[5] İudeya vilayəti 135-ci ildə Suriya vilayətinə birləşdirilmişdir.[6] Region Bizans, sonra isə ərəb xilafətinin bir parçası olmuşdur. İudeyada çoxlu sayda müqəddəs şəhərlər var: Yerusəlim, Betlehəm və Hevron.[5]