Xosrov Dövlət Təbiət Qoruğu

Tarixi mənbələrə əsasən "Xosrov meşəsi"nin adı IV əsrdə yaşamış II Xosrovun adı ilə bağlıdır. Ehtimal olunur ki, Xosrov bu ərazidə çoxlu miqdarda ağac əkərək ərazini meşə sahəsinə çevirmişdir. Qoruq ərazisində bir çox tarixi və təbii abidələr mövcuddur. Ərazidə mağaralar, şəlalələr, qədim və orta əsrə aid monastırlar, kilsələr var. Xosrov qoruğu İrəvan şəhərindən 60 km cənub-qərbdə yerləşir. Şəhərdən yarım saatlıq yolda yerləşən qoruğun cənubunda Gərni məbədi yerləşir.

Qoruq ərazisində 1850 bitki növü mövcuddur. Bu Ermənistan florasının 50%-ni təşkil edir. 156 bitki növü nadir hesab olunur. Ermənistanın Qırmızı kitabına daxil edilən heyvanların 70%-i qoruq ərazisində məskunlaşıb. Ərazidə həmçinin 192 quş, balıq və sürünən növü var.[1]

Xosrov dövlət təbiət qoruğunda armud, alma, gavalı, gilas, quşarmudu, yemişan, badam, eləcədə seyrək məşəlik ərazilərdə ardıc və palıd yayılmış. Yüksək dağlıq ərazilərdə dağ kserofit, dağ-çöl və ətəklərdə yarımsəhra bitki növləri üstünlük təşkil edir.

Heyavanat aləmindən aşağıdakılar üstünlük təşkil edir:

• Hörümçəkkimilər — tarantul, gənələrin bir neçə növü, əqrəblər, xaçlı hörümçək;
• Xərçəngkimilər — subirəsi;
• Cücülər — düzqanadlıların, sərtqanadlıların və bərabərqanadlıların bir çox nümayəndələri və kəpənəklər;
• Suda-quruda yaşayanların və balıqların 5 növü;
• Sürünənlərin 33 növü;
• 142 növ quş;
• Məməlilərin 55 növü — cənubi Qafqaz ayısı, çöldonuzu, erməni muflonu, bezoar keçisi, vaşaq, canavar, tülkü və s.[2]