Vəli Baxşəliyev

Vəli Baxşəliyev 5 iyun 1955-ci ildə Babək rayonunun Böyükdüz (hazırda Kəngərli rayonunun) kəndində anadan olub. 1972-ci ildə Şərur rayon Хоk kənd orta məktəbini bitirmiş, 1973-cü ildə Naxçıvan Dövlət Universitetinin Tarix fakultəsinə daxil olmuşdur. 1977-ci ildə Universiteti müvəffəqiyyətlə bitirmiş və Azərbaycanın rayonlarında müəllimlik etmişdir.

1982-ci ildə А.А. Bakıxanov adına Tarix Institutunun aspiranturasına qəbul olmuş, 1986-cı ildə oranı bitirərək "Qədim Naxçıvanın metallurgiya və metalişləmə sənəti" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını hazırlamışdır. Həmin il SSRİ ЕА Leninqrad Bölməsində namizədlik dissertasiyasını müvəffəqiyyətlə müdafiə etmişdir. 1983–1986-cı illərdə Naxçıvan Dövlət Tarix Muzeyinin ekspozisiyasının müdiri işləmiş, 1986-cı ildə Azərbaycan SSR ЕА Naxçıvan Elm Mərkəzində kiçik elmi işçi vəzifəsinə qəbul edilmişdir. 1988–1995-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində olan arxeoloji abidələrin qeydə alınması ilə bağlı araşdırmalar aprarmış, aşkar olunan abidələri monoqrafiya halında çap etdirmişdir. Elmi fəaliyyəti dövründə II Kültəpə, Şaxtaxtı, Oğlanqala, Maxta Kültəpəsi, Çalxanqala, Qazançıqala və yüzlərlə digər abidərin tədqiqində iştirak etmişdir. 1995–1999-cu illərdə Istanbul Universitetinin müəllim və tələbə heyəti ilə birlikdə Şərqi Anadolunun arxeoloji abidələrinin tədqiqində iştirak etmişdir. Ərzurum, Van, Konya, Təbriz, Tehran, Münxen, Corciya, Lion və digər Universitetlərin müəllimləri ilə elmi əməkdaşlıq etmiş, Omsk, Tiflis, Bakı, Van, Ərzurum və Istanbulda keçirilən beynəlxalq konfranslarda iştirak etmişdir. Xaricdə dörd monoqrafiyam və otuzdan artıq məqaləsi nəşr edilmişdir. Hazırda 30 kitabın, 220 elmi məqalənin, 40-dan artıq elmi-kütləvi məqalənin müəllifidir. Əsərlərimin bir qismi ingilis, rus, alman və türk dillərində nəşr olunmuşdur. Tədqiqatlarımı davam etdirməklə bərabər "Naxçıvanın qədim tayfalarının mənəvi mədəniyyəti" adlı doktorluq dissertasiyası üzərində işləmiş, 2005-ci ilə həmin dissertasiyanı müdafiə etmişdir. Elmi fəaliyyəti müddətində Azərbaycan arxeologiyasının mühüm problemlərini araşdırmağa çalışmış, Naxçıvanın arxeoloji abidələrini toplu halında nəşr etdirmişdir. Azərbaycanda yayılan arxeoloji mədəniyyətlərin tarixləndirilməsi və mənşəyi ilə bağlı yeni fikirlər söyləmiş, Gəmiqaya təsvirlərinin semantikasının açılmasında, habelə arxeoloji mədəniyyətlərin etnik mənsubiyyətinin müəyyən edilməsi sahəsində müəyyən işlər görmüşdür. Apardığım araşdırmaların nəticələrindən Azərbaycan arxeologiyasına aid monoqrafik əsərlərin, Naxçıvan ensiklopediyasının yazılmasında istifadə edilmişdir. Naxçıvanın tarixi abidələri ensiklopediyası üçün 600-dən artıq elmi məqalə hazırlamışdır. 2006-cı ildə ABŞ-nin Corciya Universiteti və Fransanın Lion Universitetinin əməkdaşları ilə birlikdə Ovçulartəpəsi, II Kültəpə, Maxta Kültəpəsi, Oğlanqala və onlarla digər abidədə tədqiqat aprmışdır. Hazırda Naxçıvanın tarix və mədəniyyət abidələrinin qeydə alınması və pasportlaşdırılması məqsədilə aparılan işlərə rəhbərlik edir. Tədqiqat zamanı qeydə alınmış 600-ə yaxın arxeoloji, tarix və mədəniyyət abidəsi haqqında elmi məlumat hazırlanmasında iştirak etmişdir.

1. Şahbuz bölgəsinin arxeoloji abidələri. Bakı: Elm,1992,144 s.
2. Culfa bölgəsinin arxeoloji abidələri. Bakı: Elm,1992,108 s
3. Şərurun arxeoloji abidələri. Bakı: Elm ,1993,184 s
4. Naxçıvanın qədim tarixi. Bakı: Azərbaycan, 1995,105 s.
5. Naxçıvan şəhərinin və Babək rayonunun arxeoloji abidələri. Bakı: Elm,1995, 96 s.
6. Aрхеологические памятники Кывралского плоскогорья. Баку: Азербайджан,1995,76 s.
7. Nahçıvan Arkeolojisi//The Archaeology of Nahchivan. Istanbul:Arkeoloji ve Sanat, 1997, 128 s.
8. Nahçıvan Bölgesinde Orta ve Son Tunc çağı boya bezemeli çanak- çömlek kültürü// Middle and Late Bronz Age Rainted Pottery Culture of the Nahchivan Region. Istanbul: Arkeoloji ve Sanat, 2001, 120 s
9. Gəmiqaya təsvirlərinin poetikası. Bakı, Elm,2002, 128 s.
10. Nəhəcirdə arxeoloji araşdırmalar. Bakı: İqtisad Universiteti, 2002, 201 s.
11. Naxçıvanın Erkən Dəmir dövrü abidələri. Bakı: Elm, 2002, 128 s.
12. Gəmiqaya təsvirləri. Bakı: Elm, 2003, 168 s.
13. Naxçıvanın qədim tayfalarının mənəvi mədəniyyəti. Bakı: Elm,2004, 320 s.
14. Древняя металлургия и металлообработка на территории Нахичевани. Баку: Элм, 2005, 120 с.
15. Azərbaycan arxeologiyası. Bakı: Elm, 2007, 240 s.
16. Naxçıvanın arxeoloji abidələri. Баку, Элм, 2008, 304 s.
17. The archaeology of Nakhichevan. Ten years of new discoveries Istanbul: Ege, 2009, 118 s.
18. Arabyengija. Baku: Nurlan, 2009, 160 s.
19. Ovçular təpəsi. Bakı: Elm, 2010, 156 s.
20. Naxçıvanda arxeoloji təqiqatlar. Naxçıvan: Əcəmi, 2010, 120 s.
21. Sirabda arxeoloji araşdırmalar. Bakı: Oskar, 2010, 160 s.
22. Sədərək. Bakı: Elm, 2011, 184 s.
23. Aşağı Daşarx. Bakı: İqtisad Universiteti nəşriyyatı, 2012, 185 s.
24. Qədim Şərur . Bakı: Nurlan, 2012, 466 s.
25. Duzdağın qədim duz mədənləri. Naxçıvan: Əcəmi, 2012, 85 s.
26. Şortəpə. Bakı: Təhsil, 2013, 200 s.
27. Qədim Ordubad. Naxçıvan: Əcəmi, 2014, 324 s.