Tufan (mifologiya)

Tufan və ya daşqın anlayışı dünyadakı bir çox mədəniyyətdə iştirak edər. Bənzərlikləri və fərqlilikləri mövcuddur. Şumerlərdə (Gilqameş dastanında) ilk dəfə bəhsi keçər. Xristianlıq, Yəhudilik və İslam ilə birlikdə bütün dünyanın ortaq bir inancı halına çevrilmiş və onsuz da bir çox cəmiyyətdə var olan tufan inanclarıyla də birləşmişdir. Türk mədəniyyətindəki əhəmiyyəti yer üzünün yenidən ilk başlanğıcdakı sularla qablı halına fırlanmasıdır. Yenilənmək simvoludur lakin yenilənmə bir növ inqilab ilə ortaya çıxır. Çünki tufan ilə köhnəlmiş olan hər şeyin sonu gəlir ancaq dönülən yer isə başlanğıc yəni özdür. Bu məzmunda həyatın bir çevrə olduğu inancını mənimsəyən primitiv cəmiyyətlərin düşüncə sisteminin ən gözəl nümunəsidir. Pislik üzündən xaos ortaya çıxar ancaq sonradan yenidən dinginleşir. Nuh peyğəmbər (Türklərdə Nama) bir gəmi edər və bütün canlılardan bir cüt alaraq daşqından qorunur. Tufan olacağını "dəmir buynuzlu kök təkə" əvvəldən xəbər vermişdir. Bu təkə yeddi gün dünya ətrafında gəzmiş, acı-acı melemiş, yeddi gün zəlzələ olmuş, yeddi gün dağlardan atəş fışkırmıştır.

"Ümumdünya daşqını", Qustav Dorenin İncilə illüstrasiyalarından biri olub Nuh daşqını hadisəsinin təsviridir. Şəkildə həm insanların, həm də pələngin öz uşaqlarını xilas etmə cəhdi göstərilir.