Sofiko Çiaureli
Sofiko Mixaylovna Çiaureli (gürc. სოფიკო ჭიაურელი; 21 may 1937, Tbilisi - 2 mart 2008, Tbilisi) — Sovet və Gürcüstan aktrisası, Gürcüstan SSR-in xalq artisti (1976), Ermənistan SSR-in xalq artisti (1979). 100-dən artıq filmdə çəkilmişdir. Sovet aktrisaları arasında yeganə şəxsdir ki, yeddi dəfə "Ən yaxşı qadın roluna görə" beynəlxalq müsabiqələrdə mükafata layiq görülüb.[1]
| Sofiko Çiaureli | |
|---|---|
| gürc. სოფიკო ჭიაურელი | |
 | |
| Doğum adı | Sofiko Mixaylovna Çiaureli |
| Digər adı | Sofiya Çiaureli |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Tbilisi, Gürcüstan SSR, SSRİ |
| Vəfat tarixi | (70 yaşında) |
| Vəfat yeri | Tbilisi, Gürcüstan |
| Vəfat səbəbi | xərçəng xəstəliyi |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |
 SSRİ →  Gürcüstan |
| Həyat yoldaşı |
Georgi Şengelaya Kote Maxaradze |
| Uşaqları |
Nikolay (Niko) Aleksandr |
| Atası | Mixail Çiaureli |
| Anası | Veriko Ancaparidze |
| Fəaliyyəti | aktrisa |
| Fəaliyyət illəri | 1956-2008 |
| Təhsili | |
| İstiqamət |
teatr kino |
| Mükafatları |
 |
| IMDb | ID0157105 |
Həyatı
Sofiko Çiaureli Tbilisidə aktrisa Veriko Ancaparidze və kinorejissor Mixail Çiaurelinin ailəsində anadan olmuşdur.
1960-cı ildə Ümumittifaq Dövlət Kinematoqrafiya İnstitutunda Boris Bibikovun emalatxanasını əla qiymətlərlə bitirmiş və vətənə geri dönmüşdür.[2] 1960-1964-cü illərdə və 1968-ci ildən başlayaraq Marcanişvili adına Tbilisi Akademik Teatrının aktrisası olmuşdur. 1964-1968-ci illərdə isə Şota Rustaveli adına Gürcü Dövlət Akademik Teatrında çalışmışdır.
9-cu çağırış SSRİ Ali Sovetinin deputatı olmuşdur.
Sofiko Çiaureli 2 mart 2008-ci ildə, 71 yaşında uzun sürən xəstəlikdən vəfat etmişdir. Tbilisidə yerləşən Didube panteonunda həyat yoldaşı Kote Maxaradzenin yanında dəfn olunmuşdur.
5 mart 2008-ci ildə Tbilisi küçələrindən birinin aktrisanın adını daşıması barədə qərar qəbul edilmişdir.[3] 2009-cu ildə Tbilisinin Sioni Skver adlı ərazisində Çiaurelinin büstü qoyulmuşdur. Büstün müəllifi heykəltaraş Levan Vardosanidzedir.[4][5]
Ailəsi
- Həyat yoldaşları — Georgi Şengelaya və Kote Maxaradze.
- Qardaşları — Otar Çiaureli (1915—1964) və Ramaz Çiaureli.
- Xalası oğlu — Georgi Daneliya, kinorejissor.
- Uşaqları — Nikolay (Niko) və Aleksandr Şengelaya.
- Nəvələri — Nataliya və Georgi.
Mükafatlar
- 1966 — Gürcüstan SSR Lenin komsomolu Mükafatı ("Əllərinin istisi" filminə görə)
- 1966 — "Aktyor mükafatları" nominasiyasında Ümumittifaq kinofestivalının laureatı
- 1972 — "Aktyor işinə görə mükafatlar" nominasiyasında Ümumittifaq kinofestivalının laureatı
- 1974 — "Aktyor işinə görə ilk mükafatlar" nominasiyasında Ümumittifaq kinofestivalının laureatı
- 1974 — Bakıda keçirilən Ümumittifaq kinofestivalında "Vera məhəlləsinin melodiyaları" filminin Ən yaxşı qadın rolunun ifasına görə Birinci mükafat
- 1975 — XXVI Çexoslovakiya Beynəlxalq Kinofestivalında "Vera məhəlləsinin melodiyaları" filminin Ən yaxşı qadın roluna görə mükafat
- 1976 — Gürcüstan SSR-in xalq artisti
- 1979 — Ermənistan SSR-in xalq artisti
- 1980 — SSRİ Dövlət Mükafatı ("Şəxsi suallar əsasında müsahibə" filminə görə)
Filmoqrafiya
| İl | Azərbaycanca adı | Orijinal adı | Rol |
|---|---|---|---|
| 1956 | Bizim həyət | gürc. ჩვენი ეზო | Sisino |
| 1958 | Akvarel | gürc. აკვარელი | arvad |
| 1960 | Bir qız haqqında povest | gürc. ამბავი ერთი ქალიშვილისა | Lali Nikoladze |
| 1961 | İnquri sahillərində | gürc. ენგურის ნაპირებზე | Tamara |
| 1963 | General və qızçiçəyi | gürc. გენერალი და ზიზილები | Zosya |
| 1965 | İndi başqa zəmanədir | gürc. რაც გინახავს, ვეღარ ნახავ | Tasiya |
| 1966 | Xevsur balladası | gürc. ხევსურული ბალადა | Mzekala |
| 1968 | Təbəssümün qayıdışı | gürc. ღიმილის დაბრუნება | Yelena |
| 1968 | Narın rəngi | erm. Նռան գույնը | gənc şairə şairin sevgisi şairin ilham pərisi mim mələk dəli rahibə |
| 1969 | Qəm yemə! | gürc. არ იდარდო! rus. Не горюй! | Sofiko |
| 1970 | Hüdudlar | rus. Рубежи | Sofiko |
| 1970 | Çermen | gürc. ჩერმენი | Çermenin gənc anası |
| 1971 | Əllərinin istisi | gürc. წუთისოფელი | Sidoniya |
| 1973 | Haray | gürc. ძახილი | musiqi müəllimi |
| 1973 | Vera məhəlləsinin melodiyaları | gürc. ვერის უბნის მელოდიები | Vardo |
| 1974 | Sireneva küçəsinin uşaqları | gürc. ბიჭები იასამნის ქუჩიდან | Zaurun qonşusu |
| 1975 | Çaxnaşma | gürc. აურზაური სალხინეთში | Tamro |
| 1976 | Arzu ağacı | gürc. ნატვრის ხე | Fufala |
| 1977 | Üzüm vadisinə gəl | gürc. ქვიშანი დარჩებიან | Eka |
| 1977 | Sahillər | gürc. დათა თუთაშხია | Nano Tavkelişvili |
| 1978 | Səhvlər komediyası | rus. Комедия ошибок | Liz |
| 1978 | Şəxsi suallar əsasında müsahibə | gürc. რამდენიმე ინტერვიუ პირად საკითხებზე | Sofiko |
| 1978 | Arevik | erm. Արևիկ | Arevik |
| 1979 | Əlibaba və qırx quldur | hind. अलीबाबा और चलीस चोर rus. Приключения Али-Бабы и сорока разбойников | Zamirə |
| 1980 | Qarışqa və birələrin yeni macərası | gürc. რწყილი და ჭიანჭველა | cəngavər |
| 1980 | Şillə | erm. Կտոր մը երկինք | Turvanta |
| 1982 | Qadını axtarın | rus. Ищите женщину | Alisa Postik |
| 1984 | Çoxbilmiş pilotun hekayəsi | gürc. ქართველები ცაში | sərnişin |
| 1984 | Suram qalası haqqında əfsanə | gürc. ამბავი სურამის ციხისა | Qulisvardi (Vardo) |
| 1984 | Petrov və Vaseçkinin adi və ağlasığmaz tətilləri | ukr. Канікули Петрова і Васечкіна. Звичайні й неймовірні | Manananın nənəsi |
| 1985 | Kəbin səbətində milyon | ukr. Мільйон у шлюбному кошику | Valeriya |
| 1987 | Qovulma | rus. Загон | prezidentin xanımı |
| 1988 | Aşıq Qərib | gürc. აშიკ-ქერიბი | ana |
| 1991 | Sərgərdan ulduzlar | ukr. Блукаючі зірки | Sora-Broxa |
| 1992 | Ada | qaz. Арал tac. ҷазира | nənə |
| 1992 | Gedəcəyimə söz vermişəm | rus. Я обещала, я уйду | Tamazın anası |
| 1992 | Gecə kəpənəyinin uçuşu | rus. Полёт ночной бабочки | |
| 1997 | Kamerqerskdə ulduzlu gecə | rus. Звёздная ночь в Камергерском | kələmliyin işçisi |
| 2000 | Xilas | gürc. ნუცას სკოლა | müəllim |
| 2001 | Yalnız bir dəfə | rus. Только раз | Vera Mixaylovna |
| 2005 | Aylı vadinin serenadası | rus. Серенада лунной долины | |
| 2005 | Bağ evi satılır | rus. Продаётся дача | Surenin nənəsi |
| 2006 | Mayak | rus. Маяк | qonşu |
İstinadlar
- Ивашкина, Дарья. "В Тбилиси осквернили памятник актрисе Софико Чиаурели". Комсомольская правда. 2014-02-01. 2022-05-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-09.
- Изгаршев, Игорь. Софико Чиаурели: мать маленького принца. АиФ Суперзвёзды (Russian). 21 (51). November 2, 2004. 2007-07-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-09.
- "Именем Софико Чиаурели назовут улицу в Тбилиси". Lenta.ru. 2008-03-04. 2022-05-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-09.
- "Памятник Софико Чиаурели". 2015-12-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-09.
- "Грузия. Тбилиси. Памятник Софико Чиаурели". 2019-04-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-09.
Xarici keçidlər
- The Times: Sofiko Chiaureli, Georgian actress who was the daughter of a Stalin toady and muse to a film director much distrusted by the Soviet Union
- Народная артистка Грузии, народная артистка Армении Софико Чиаурели, интервью на Радио Свобода, Виктор Шендерович, 5 ноября 2006 г.