Səfəvilərin Gürcüstan hakimlərinin siyahısı

Səfəvilərin Gürcüstan hakimlərinin siyahısı — Səfəvi imperiyasına tabe olan Gürcüstan torpaqlarını idarə edən Səfəvi canişinlərinin, hakimlərinin vassal xanlarının siyahısı. Bu siyahıda Səfəvi Gürcüstanının fərdi hakimləri göstərilmişdir. Bu əyalət iki şərqi Gürcüstan çarlığına bölünürdü — Kartli və Kaxetiya çarlığı. Bura həmçinin, Samtsxe knyazlığının da bir hissəsi daxil idi. Tiflis Səfəvi hakimiyyətinin mərkəzi idi. Bura həmçinin Kartlinin paytaxtı və Səfəvi zərbxanasının yerləşdiyi şəhər idi.

Bölgədəki Səfəvi hakimiyyəti gürcü Baqrationi sülaləsindən hakimlərin təyin edilməsi vasitəsiylə həyata keçirilirdi. Bu hakimlər bəzən islamın şiə məzhəbinə keçirilirdi. Tiflisdə I Şah İsmayılın hakimiyyətinin əvvəlindən Səfəvi qarnizonu cəmləşdirilmişdi. Davud xan (XI David) Səfəvi tərəfindən təyin edilən ilk Səfəvi hökmdarıdır. O, 1562-ci ildə Kartli taxtına çıxmışdır. Bu Gürcüstanda iki əsr davam edəcək Səfəvi hakimiyyətinin başlanğıcı oldu.

Səfəvi valiləri, xanları və vassalları

Kartlidə
Dövr Vali, xan, vassal Notes
1505–1524X David
1534–1562I Luarsab və I Simon
1562–1578Davud xan
1578–1599Şahnavaz xan
1599–1606X Georgi
1606–1614III Luarsab
1614–1619Birbaşa Səfəvi hakimiyyəti
1619–1630/1631Birbaşa Səfəvi hakimiyyəti
1633–1658I Rüstəm
1658–1675I Şahnəvaz xan
1676–1688II Şahnəvaz xan
1688–1703Nəzərəli xan
1703–1709II Şahnəvaz xan
1709–1711Keyxosrov
1711/12–1714--
1714–1716Əliqulu xan
1716–1719III Bakar
1719–1723Hüseynqulu xan
1723Mahmudqulu xan
1723/24–1735Osmanlı hakimiyyəti
1735–1736Birbaşa Səfəvi hakimiyyəti

Kaxetiyada
Dövr Vali, xan, vassal Notes
1476–1511[1]
1518/1520–1574
1574–1602
1602
1602–1605
1605
1605–1614
1614–1615Birbaşa Səfəvi hakimiyyəti
1615Birbaşa Səfəvi hakimiyyəti
1616–1625Birbaşa Səfəvi hakimiyyəti
1625–1633I Teymuraz (II dövr)
1633Birbaşa Səfəvi hakimiyyəti
1634–1648I Teymuraz (III dövr)
1648–1664Birbaşa Səfəvi hakimiyyəti1659-cu ildə Baxtrioni üsyanı baş vermişdir.
1664–1675Şahnəzər xanII Abbas tərəfindən təyin edilmişdir. Arçil olaraqda tanınır.
1675–1703Birbaşa Səfəvi hakimiyyətiHakimlər Abbasqulu xan və Kəlbəli xan olmuşdur.
1703–1709Nəzərəli xanSultan Hüseyn tərəfindən təyin edilmişdir. O isfahanda Səfəvi sarayında şahın şəxsi mühafizə qvardiyasının başçısı kimi xidmət edərkən Gürcüstanı əslində onun oğlu II Teymuraqz idarə etmişdir. İsfahanda vəfat etmiş və həmçinin, I İrakli, I Herakl və Eereqli xan olaraq da tanınır.
1709–1722İmamqulu xanSultan Hüseyn tərəfindən təyin edilmişdir. 1709–1715-ci illərdə İmamqulu xanın İsfahanda olmasına görə, hakimliyi onun kiçik qardaşı II Teymuraz və sonradan onun anası etmişdir. Qumda dəfn edilmişdir. Həmçinin, II David olaraqda tanınır.
1722–1723Mahmudqulu xanSultan Hüseyn tərəfindən təyin edilmişdir. İsfahanda anadan olmuş və böyümüşdür. O, Səfəvi dövlətində xeyli sayda vəzifə tutmuşdur. Nadir xanın 1732-ci ildə regionda Səfəvi hakimiyyətini bərpa etməsi zamanı Osmanlı tərəfindən qətlə yetirilmişdir. II Konstantin olaraq da tanınır.
1724–1735Osmanlı hakimiyyətiMahmudqulu xan uzun müddət üsyan qaldırsa da, 1730-cu ildən tabe oldu və vergi ödəməyə razı oldu.
1735–1736Birbaşa Səfəvi hakimiyyətiSəfəvi hakimiyyəti Nadir xan tərəfindən bərpa edildi.

Samtsxe-Mesxeti
Dövr Vali, xan, vassal Notes
1551–1573II KeyxosrovDavamlı Osmanlı hücumlarına görə 1570-ci ildən Səfəvi sarayına köçmüşdür.
 ?–1579Mənuçöhr ibn QriqoriAhalsıx və otrafı onun irsi mülkü olmuşdur.
1579–1622Osmanlı hakimiyyətiII Manuçarın Səfəvi sarayına keçməsindən sonra onun oğlu III Manuçar I Abbas tərəfindən 1607-ci ildə onun yerinə təyin edilmişdir.
1623–1639Birbaşa Səfəvi hakimiyyətiBu dövrdə Səlim xan Şəmsəddinli, Şəmsi xan Qazaxlar, Səlim xan Şəmsəddinli və İmamqulu bəy hakim olmuşdurlar.
1639 onwardsOsmanlı hakimiyyətiQəsri-Şirin sülh müqaviləsinə görə Samtsxe-Mesxetinin bir hissəsi Səfəvi imperiyasına verildi. Bundan sonra bölgə Osmanlı hakimiyyətində qaldı.
  1. Rayfield, 2012. səh. 164
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.