Süni peyk

Süni peyk — yerin ətrafında pilotsuz uçan kosmik aparat.

Rabitə peyki: MILSTAR

Yerin ətrafında hərəkət etmək üçün aparat birinci kosmik sürətdən bir az artıq sürətə malik olmalıdır. Onlar 150–160 km-dən bir neçə min km məsafədə olan hündürlükdə uçurlar. Uçma hündürlüyünün aşağı həddi atmosferdə yarana biləcək dayandırma halından qaçma ilə təyin olunur. Peykin orbit üzrə hərəkəti bir neçə saat ilə bir neçə gün arasında yerləşir. Süni peyklər elmi tədqiqatlar üçün geniş tətbiq olunur (məsələn, hərbi peyklər, meteroloji peyklər, naviqasiya peykləri, rabitə peykləri və s.). Süni peykin ən əsası insanların kosmosda uzun müddət qalması üçün tətbiq olunandır.

Dünyada ilk süni peyk SSRİ tərəfindən buraxılmış Sputnik 1-dir.

İlk ABŞ peyki 1 fevral 1958-ci ildə, ilk Britaniya peyki 26 aprel 1962-ci ildə, ilk Kanada peyki 29 sentyabr 1962-ci ildə, ilk Fransa peyki 26 noyabr 1965-ci ildə və ilk Avstraliya peyki 29 noyabr 1967-ci ildə kosmosa buraxılmışdır.

Ölkələrin ilk peykləri
ÖlkəİlSüni peyk2010-cu ilə kimi kosmik fəzada olan SP sayı[1]
Rusiya1957
(1992)		Sputnik-1
(Kosmos-2175)		1454
ABŞ1958Eksplorer-11113
Böyük Britaniya1962Ariel 10029
Kanada1962Alouette 10034
İtaliya1964San Marco 10022
Fransa1965Asteriks0057
Avstraliya1967WRESAT0012
Avropa1968ESRO II0042
Almaniya1969Azur0049
Yaponiya1970Osumi0134
Çin1970Dunfan Hun-10140
Polşa1973İnterkosmos-Kopernik-5000000?
Niderland1974ANS0005
İspaniya1974Intasat0009
Hindistan1975Ariabxata0051
İndoneziya1976Palapa A10010
Çexoslovakiya1978Maqion-10005
Bolqarıstan1981İnterkosmos-Bolqarıstan-13000001
Braziliya1985Brasilsat A10011
Meksika1985Morelos 10007
İsveç1986Viking0011
İsrail1988Ofek-10007
Lüksemburq1988Astra 1A0015
Argentina1990Lusat0010
Pakistan1990Badr-10005
Cənubi Koreya1992Kitsat A0010
Portuqaliya1993PoSAT-10001
Tayland1993Taykom 10006
Türkiyə1994Turksat 1B00015
Ukrayna1995Siç-10006
Çili1995FASat-Alfa0001
Malayziya1996MEASAT0004
Norveç1997Thor 20003
Filippin1997Mabuhay 10002
Misir1998Nilesat 1010003
Sinqapur1998ST-10001
Tayvan1999ROCSAT-10009
Danimarka1999Ørsted0004
CAR1999SUNSAT0002
Səudiyyə Ərəbistanı2000Saudisat 1A0012
BƏƏ2000Thuraya 10003
Mərakeş2001Maroc-Tubsat0001
Əlcəzair2002Alsat 10001
Yunanıstan2003Hellas Sat 20002
Kipr2003Hellas Sat 20002
Nigeriya2003Nigeriasat 10002
İran2005Sina-10004
Qazaxıstan2006Kazsat 10002
Kolumbiya2007Libertad 10001
Mavriki2007Rascom-QAF 10002
Vyetnam2008Vinasat-10001
Venesuela2008Venesat-10001
İsveçrə2009SwissCube-1[2]0001
Macarıstan2012MaSat-10000
Rumıniya2012Goliat0000
Şri-Lanka2012SupremeSAT0000
Belarus2012BKA0000
KXDR2012Kvanmönson-30000
Azərbaycan2013Azerspace-10001
Avstriya2013TUGSAT-1/UniBRITE0002
Estoniya2013ESTCube-10001
Litva2014LituanicaSAT-1 və LitSat-10002

Ölkələrin ilk rəsmi peykləri

Bu ölkələr süni peykin raket daşıyıcısını özləri istehsal edirlər. Yəni, digər ölkədən asılı olmadan fəzaya süni peyk çıxarırlar.

ÖlkəİlPeyk
Azərbaycan 2013 Azerspace-1
Rusiya SSRİ–RF1957–1992Sputnik 1
ABŞ ABŞ1958Explorer 1
Fransa Fransa1965Astérix
Yaponiya Yaponiya1970Ōsumi
Çin Çin1970Dong Fang Hong I
Böyük Britaniya Böyük Britaniya1962Prospero X-3
Hindistan Hindistan1975Rohini
İsrail İsrail1988Ofeq 1
Ukrayna Ukrayna1992Strela
İran İran2009Omid
Türkiyə Türkiyə2011RASAT
Şimali Koreya Şimali Koreya2012Kwangmyŏngsŏng 3
Cənubi Koreya Cənubi Koreya[3]2012STSAT-2C

Həmçinin bax
  • Təbii və süni peyklər

İstinadlar
  1. "SATCAT Boxscore". celestrak.com. 2011-08-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-12-13.
  2. India launches Switzerland’s first satellite
  3. Ölkələrin ilk rəsmi peykləri Arxivləşdirilib 2014-11-12 at the Wayback Machine (ing.)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.