Qarrinça
Qarrinça (port. Garrincha; tam adı: port. Manuel Francisco dos Santos; 28 oktyabr 1933[1][2][…] – 20 yanvar 1983[3][1][…], Rio-de-Janeyro) — Braziliyanın məşhur futbolçularından biri. Yarımmüdafiəçi mövqeyində çıxış edib. O, XX əsrin ən yaxşı futbolçuları siyahısında dünya futbolçuları arasında 8-ci, Cənubi Amerikadan olanlar arasında isə 4-cü yeri tutur[4].
| Qarrinça | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ümumi məlumatlar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tam adı | Manuel Fransisko dos Santos | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Doğum tarixi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Doğum yeri | Pau-Qrandi, Braziliya | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vəfat tarixi | (49 yaşında) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vəfat yeri | Rio-de-Janeyro, Braziliya | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dəfn yeri | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vətəndaşlığı |
 Braziliya |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Boyu | 169 sm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Çəkisi | 72 kq | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mövqeyi | Yarımmüdafiəçi | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Karyerası | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Təltif və medalları | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Həyatı
Qarrinça 28 oktyabr 1933-cü ildə Rio-de-Janeyro yaxınlığındakı Pau-Qrandi kəndində kasıb bir ailədə anadan olub.
Qarrinça anadan olduğu zaman çox zəif idi; həmçinin qıçlarında anatomik pozuqlar olub[5]. Sol ayağı içəri, sağ ayağı isə çölə doğru əyri idi[5]. Həmçinin sağ ayağı sol ayağından 6 santimetr daha qısa idi[5]. Ailəsinin kiçik Qarrinçanı müalicə etdirmək imkanı yox idi[5].
14 yaşındaykən doğulduğu şəhərdə tekstil fabrikində işə başlayır[5].
Şəxsi həyatı
Qarrinçanın ilk evliliyini 18 yaşında olarkən baş tutub[5]. Nair adlı qadınla evlililiyindən Qarrinçanın 8 uşağı dünyaya gəlmişdir[5]. Amma Qarrinçanın uşaq sahibi olduğu tək qadın Nair deyildi[5]. Rio-de-Janeyrodakı sevgilisindən 2, Dünya Kuboku üçün getdiyi İsveçdə tanış olduğu sevgilisindən də 1 uşağı var[5]. Onun sonuncu sevgilisi isə Braziliyanın məşhur sambacılarından Elza Soaresdir[6]. Ümumilikdə 4 müxtəlif qadınlardan 13 uşağın atası Qarrinçanın övladlarından 10-u qız, 3-ü oğlandır[5].
Karyerası
Klub karyerası
Fabrikdə işlədiyi dövrdə o, futbol qabiliyyətini də sərgiləyirdi[5]. Bir çox klubda baxışdan keçir[5]. Amma buna baxmayaraq uzun müddət peşəkar futbola addım ata bilmir[5]. İlk peşəkar müqaviləsini Gentil Kardosonun tövsiyəsiylə "Botafoqo" klubu ilə bağlayır[5]. 19 iyul 1953-cü ildə "Botafoqo" formasıyla çıxdığı ilk matçda 3 qol vurur və bundan sonra 1966-ci ilə qədər klubun formasını geyinir[5].
Qarrinçanın karyerası "Botafoqo" klubunda parlamağa başlamışdır[4]. O, burada 614 oyuna 245 qol vurub. "Botafoqo"da ciddi zədələnəndən sonra klub onu satır[4]. Amma Qarrinça "Botafoqo"dan sonra heç bir klubda uzun zaman qala bilmirdi[4].
Karyerası ərzində 6 müxtəlif klubda forma geyinən Qarrinça 1972-ci ildə Rio-de-Janeyronun kiçik komandası olan "Olariya"da karyerasını bitirir[5].
Milli karyerası
1955-ci ildən 1966-cı ilə kimi Qarrinça Braziliya yığmasında oynamış və Dünya Kubokun ikiqat qalibi olmuşdur[4]. 1958 və 1962-ci illərdə Dünya Kubokunda 4 top ilə ən yaxşı bombardir olmuşdur[4].
Statistika
Klub
| Mövsüm | Klub | Liqa | Liqa | Kubok | Qitə | Digər | Cəmi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Oyun | Qol | Oyun | Qol | Oyun | Qol | Oyun | Qol | Oyun | Qol | |||
| 1953 | "Botafoqo" | KL | 26 | 20 | – | – | – | – | 0 | 0 | 26 | 20 |
| 1954 | KL | 26 | 7 | – | – | – | – | 9 | 1 | 35 | 8 | |
| 1955 | KL | 19 | 3 | – | – | – | – | 9 | 2 | 28 | 5 | |
| 1956 | KL | 20 | 5 | – | – | – | – | 0 | 0 | 20 | 5 | |
| 1957 | KL | 21 | 6 | – | – | – | – | 9 | 2 | 30 | 8 | |
| 1958 | KL | 26 | 10 | – | – | – | – | 9 | 1 | 35 | 11 | |
| 1959 | KL | 23 | 9 | – | – | – | – | 5 | 3 | 28 | 12 | |
| 1960 | KL | 21 | 8 | – | – | – | – | 9 | 1 | 30 | 9 | |
| 1961 | KL | 21 | 6 | – | – | – | – | 11 | 2 | 32 | 8 | |
| 1962 | KL | 21 | 8 | 3 | 0 | – | – | 7 | 2 | 31 | 10 | |
| 1963 | KL | 3 | 1 | 1 | 0 | 2 | 0 | 1 | 0 | 7 | 1 | |
| 1964 | KL | 4 | 0 | – | – | – | – | 7 | 3 | 11 | 3 | |
| 1965 | KL | 5 | 2 | – | – | – | – | 7 | 0 | 12 | 2 | |
| "Botafoqo"da ümumi | 236 | 85 | 4 | 0 | 2 | 0 | 83 | 17 | 325 | 102 | ||
| 1966 | "Korintians" | PL | 4 | 0 | – | – | – | – | 6 | 1 | 10 | 1 |
| 1968 | "Atletiko Xunior" | KÇ | 1 | 0 | – | – | – | – | – | – | 1 | 0 |
| 1968 | "Flamenqo" | KL | 0 | 0 | – | – | – | – | – | – | 0 | 0 |
| 1969 | KL | 4 | 0 | – | – | – | – | – | – | 4 | 0 | |
| 1972 | "Olariya" | KL | 8 | 0 | – | – | – | – | – | – | 8 | 0 |
| Yekun | 253 | 85 | 4 | 0 | 2 | 0 | 89 | 18 | 348 | 103 | ||
Milli
Mənbə: Rsssf.com[7]
| Braziliya milli futbol komandası | ||
|---|---|---|
| İl | Oyun | Qol |
| 1955 | 1 | 0 |
| 1956 | 0 | 0 |
| 1957 | 6 | 0 |
| 1958 | 5 | 0 |
| 1959 | 4 | 0 |
| 1960 | 5 | 2 |
| 1961 | 4 | 1 |
| 1962 | 12 | 6 |
| 1963 | 0 | 0 |
| 1964 | 0 | 0 |
| 1965 | 6 | 0 |
| 1966 | 7 | 3 |
| Yekun | 50 | 12 |
Vəfatı
Qarrinça 19 yanvar 1983-cü ildə spirtli içkinin yaratdığı xəstəlik ucbatından komaya düşür[5]. Xəstəxanaya qaldırılsa da komadan çıxa bilmir[5]. Nəticədə 1983-cü ildə, yanvarın 20-də saat 06:00 radələrində Rio-de-Janeyroda vəfat edir[5]. Ölüm səbəbi serroz olaraq qeyd edilir[5].
Onun qəbri öz vəsiyyətinə uyğun olaraq, doğulduğu Pau-Qrandi kəndindədir[5]. Məzar daşında bu sətirlər yazılıb[5]:
 |
O çox şirin bir uşaq idi Quşlarla danışardı. |
 |
Xatirəsi
- Onun haqqında "Qarrinça, xalqın fəxri" adlı film çəkilmişdir[4].
- Braziliya Milli Stadionu və doğma Pau-Qrandidəki stadion onun adını daşıyır.
Biblioqrafiya
- Ruy Castro. Garrincha – The triumph and tragedy of Brazil's forgotten footballing hero. Yellow Jersey Press, London. 2005. ISBN 0-224-06433-9. Original in Portuguese: Estrela Solitária (Lonely Star), 1995
- Bellos, Alex. Futebol: The Brazilian Way of Life. Bloomsbury. 2002. ISBN 0-7475-6179-6.
- Antezana, Luis H. Un pajarillo llamado "Mané". Plural Editores. 1998. ISBN 84-89891-29-X.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France Mané Garrincha // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- GARRINCHA manuel francisco dos santos // Argentine Soccer Database (isp.).
- Garrincha // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Bu gün onun 80 yaşı tamam olacaqdı: "Qarrinça, xalqın fəxri" - VİDEO - FOTO Arxivləşdirilib 2013-12-24 at the Wayback Machine. milli.az, 28.10.2013 (az.)
- Aygün İlqarqızı. Müxtəlif qadınlardan 13 uşaq sahibi olan “axmaq” dahi - Qaynanasını necə öldürdü? - VİDEO Arxivləşdirilib 2015-03-25 at the Wayback Machine. publika.az, 22.02.2014 (az.)
- Neder, Alvaro. "Biography: Elza Soares". AMG. 31 October 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 May 2010.
- "Manoel Francisco dos Santos "Garrincha" - International Appearances and Goals" Arxivləşdirilib 2011-06-04 at the Wayback Machine. Rsssf.com
Xarici keçidlər
- Sporting Mavericks Hall of Fame Entry
- Brazilian Football Museum Hall of Fame
- FIFA saytında statistika (ing.)
- Detail of international appearances and goals by RSSSF
- Profile at the International Football Hall of Fame Arxivləşdirilib 2011-05-11 at the Wayback Machine
- ABC (Australia)
- BBC biography
- Biography at The Hindu Online Arxivləşdirilib 2007-03-12 at the Wayback Machine
- FIFA magazine article (1997) Wayback Machine saytında (29 may 2007 tarixindən)
- BBC Documentary video, part 1 — YouTube and part 2 — YouTube
- Dünya futbolunun nadir inciləri-Qarrinça - YAZI. rekord.az, 05.02.2014 (az.)
 Braziliya Futbol Muzeyi – Şöhrət Zalı | |
|---|---|
| |
| |