Qaratel Hacımahmudova

Qaratel Hacımahmudova 1948-ci ildə Qazax rayonunun Aşağı Əskipara kəndində dünyaya göz açmışdı.[1] 1962-ci ildə Aşağı Əskipara kəndin orta məktəbini bitirib və Bakı Ticarət Texnikumuna daxil olub.[1] 1970–1975-ci illərdə Azərbaycan Xalq Təsərrüfatı İnstitutunda təhsil alıb.[1] 1976–1991-ci illərdə Neft Kəşfiyyatı İdarəsində işləyib. Qaratel Hacımahmudova həm də Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatının ən fəal üzvlərindən olub.[1]

1990-cı ildə kiçik qardaşı Hümbətlə son dəfə meydanda rastlaşırlar.[2] Qaratel Hacımahmudova ondan fikrini soruşur.[2] Hümbət Qarabağa gedəcəyini deyir.[2] Hacımahmudova qardaşına Aşağı Əskiparada müharibə getdiyindən, ona ora getməyi məsləhət görür.[2] Hümbət Qarabağ döyüşlərinə yollanır.[2] O isə öz kəndlərinə gəlir və kəndin cavanlarından ibarət könüllü özünümüdafiə dəstəsinə qoşulur.[1][2]

O, döyüşçülərin yeməyini bişirir və paltarını yuyurdu.[2] Yemək çatmayanda, gedib bağlardan göy-göyərti yığıb bişirərdi ki, döyüşçülər ac qalmasın.[2] Qaratel Hacımahmudova həm də Azərbaycan döyüşçüləri ilə birgə səngərdə bərabər döyüşürdü.[2] 1992-ci il iyunun 8-də ermənilər güclü hücuma keçdilər.[2] O, hərəyə bir avtomat və 2 ədəd qumbaraatan verilən, 28 nəfərlik dəstədə idi.[2] Bütün çətinlikliyə baxmayaraq, dəstə ermənilərin hücumu dəf edə bilmişdi.[2]

1992-ci il iyunun 14-də səhər tezdən ermənilər rus hərbi bölmələrinin köməyi ilə növbəti güclü hücuma keçdilər.[2] O, komandir Yaşar Qasımovun taqımımda döyüşürdü.[2] Fələməz deyilən mövqedə hər tərəfdən top və tank atəşinə tutulmuşdu.[2] Qaratel Hacımahmudova komandirin çətin tapşırığı yerinə yetirmişdi.[2] O, başqa səngərdən qumbaraatan mərmisini gətirmişdi.[2] Düşmənlə Azərbaycan döyüşçülərinin qüvvəsi qeyri-bərabər olduğundan, hər an vəziyyət pisləşə bilərdi.[2] Komandir Qasımov Hacımahmudovaya səngəri tərk etməsini, hətta kənddən çıxmasını əmr etmişdi.[2] Lakin o geri çəkilmir, arabir mövqeyini dəyişirdi.[2] O, döyüşçü Mərdan Əsgərovla döyüşürdü.[2] Bu son döyüşün şahidi kənd ağsaqqalı Vəli kişi də onların yanında olur.[2] Ermənilər onu əsir götürürlər.[2]

Ermənilər Qaratel Hacımahmudovanın başına pul qoymuşdu.[2] O həmişə özündə zəhər gəzdirirdi, köynəyinin yaxalığına tikmişdi.[2] Qaratel Hacımahmudova düşmən əlinə sağ keçməmək üçün üzərində gəzdirdiyi zəhəri içdikdən sonra güllə ilə özünü vurmuşdu.[1] Komandir Yaşar Qasımovun sözlərinə görə, o uzaqdan Hacımahmudovanın bərkdən qışqırtısını eşitmişdi.[2] Onu sonra saçından tutub sürüyə-sürüyə komandirin yanıma gətirdilər.[2] Cəsədi qan içindəydi.[2] Ermənilər onunla bərabər həlak olmuş Alıyev Alı, Əsgərov Mərdan, Əmiraslanov Şəmistanın meyitlərini də götürüb aparırlar.[2] Həmin ilin iyunun 26-da, onun cəsədi, Mərdan Əsgərovun, Şəmistan Əmiraslanovun, Surxay Məmmədovun və Alı Alıyevin cəsədləri ilə birgə və əsir düşmüş kənd sakini Vəli Namazov erməni girovlarla dəyişdirilmişdir.[3]

Subay idi.[2] O, rəhmətə getmiş qardaşı Məhəmmədin üç uşağını böyütmüşdü.[2]

Şair Məmməd İlqar Qaratel Hacımahmudovaya poema həsr etmişdir:

1. Dağların telli havası (film, 2003)
2. Qaratel (film, 2009) — (tammetrajlı sənədli televiziya filmi)[2]