Qıvraq
Qıvraq — Azərbaycan Respublikası Naxçıvan Muxtar Respublikasının Kəngərli rayonunda qəsəbə, Kəngərli rayonunun inzibati mərkəzi.
Qəsəbə | |
Qıvraq | |
---|---|
39°23′59″ şm. e. 45°06′47″ ş. u. | |
Ölkə | Azərbaycan |
Muxtar respublika | Naxçıvan MR |
Rayon | Kəngərli rayonu |
Tarixi və coğrafiyası | |
Mərkəzin hündürlüyü | 915 m |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi | 6100[1] nəfər |
|
Tarixi
Bu gün Kəngərli rayonunun mərkəzi sayılan Qıvraq ərazisində də monqollar dövründə məskunlaşma olmuşdur. Bu mənada "Qıvraq" adının monqol tayfalarının Qaraqorumdan əvvəlki mərkəzi olmuş və 1228-ci il Qurultayının keçirildiyi Auraqdan gəldiyini ehtimal etmək olar.[2] Monqol torpaqlarındakı Auraq şimal istiqamətində dağ bölgələrinə gedən yolda yerləşirdi. Mənası qaynaq olan, əski monqolca "Auraq" adlandırılan və qədim zamanlardan məşhur olan şəfa ocaqları buranı dövrələmişdi[3]. Ərazinin cənubundan Kerulen çayı axır, çayın cənub sahilində isə bozqır çölləri uzanırdı. Naxçıvan ərazisindəki Qıvraqın yerləşdiyi mövqeyə də baxarkən bu iki ərazi arasındakı açıq-aşkar oxşarlıq sezilməkdədir. Mümkündür ki, bu bənzərlik səbəbindən monqollar bu əraziyə "Auraq" adını vermiş, zamanla bu söz dilimizdə "Qıvraq" formasına düşmüşdür.[4] Kənd Əmanulla xan Naxçıvanski nin (1845–1891) məxsus olmuşdur.[5]
Əhalisi
1 yanvar 1914-cü il tarixinə olan məlumata əsasən Qıvraq kəndində əsasən etnik tatarlardan ibarət hər iki cinsdən toplam 1.661 nəfər əhaliyaşayırdı.[6]
Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsinin 1 yanvar 2012-ci il tarixinə olan rəsmi məlumatına əsasən Qıvraq qəsəbəsinin 5,4 min nəfər əhalisi vardır.[7]
Şəhidləri
- Vəli Eldar oğlu Canməmmədov kəndin ilk şəhidi
- Sirac Əsədov
- Əhməd Möhbalıyev — Azərbaycan Bayrağı ordeni
- Müxtər Həsənov
- Güloğlan Nurəddin oğlu Qədimov
- İsmayılov Fuad Murad oğlu
- Qəhrəmanov Elməddin Niyaməddin oğlu
- Röyal Ələkbərov Fərmayıl oglu — Baş Leytenant
- Əsgərli Tural Ələmdar Oğlu — Baş leytenant
- Əsgərov Elçin Yalçın oğlu (leytenant)
- Abbaslı Arif Feyruz oğlu
- Musayev Sədi Süleyman oğlu — POLKOVNİK-LEYTENANT
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2020-06-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-03.
- Kəlbizadə E. Naxçıvanın tarixi coğrafiyası (XII–XVIII əsrin I yarısı). Naxçıvan:Əcəmi, 2016, 200 s., s.53
- Men C. Çingiz xan. Bakı:Qanun, 2006, 480 s., s. 22
- "Kəlbizadə E. Naxçıvanın tarixi coğrafiyası (XII-XVIII əsrin I yarısı). Naxçıvan:Əcəmi, 2016, 200 s., s.53" (PDF). 2017-07-31 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-13.
- "Кавказский календарь на 1915 год". Издан по распоряжению Наместника его Императорскаго Величиства на Кавказе, под редакцией А.А.Эльзенгера и Н.П.Стельмащука, Тифлис. Типография Канцелярии Наместника Е.И.В. на Кавказе, казённый дом. 1914./Оглавление: Глава — Отдел статистический: Список населенных мест Кавказа, стр. 140
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi: 2.5. 2012-ci ilin əvvəlinə iqtisadi və inzibati rayonlar, eləcə də şəhər yaşayış məntəqələri üzrə əhalinin cins bölgüsündə sayı Arxivləşdirilib 2012-06-26 at the Wayback Machine (min nəfər)