Plank zamanı
Plank zamanı — Fizikada Plank zamanı () natural vahıdlər sistemində Plank vahidi kimi tanınan zaman vahididir. İşığın bir vakumda bir Plank uzunluğu məsafəni qət ediyi zamandır, təqribən [1] Bu vahid onu ilk dəfə istifadə edən alim- Maks Plankın şərəfinə Plank zamanı adlandırılmışdır.
Plank zamanı aşağıdakı düsturla hesablanır:[2]
Burada:
Plank sabiti (bəzən bu ifadədə ħ əvəzinə h da istifadə edilir)[1]
c-işığın vakumdakı sürəti
S- zamanın BS-dəki vahidi saniyədir.
Mötərizə içərisindəki iki rəqəm təxmini qiymətin standart xətasını ifadə edir.
Fiziki mənası
Plank zamanı qravitasiya sabiti G-in, xüsusi relyativistik sabit-işıq sürətini c-in və kvant sabiti-Plank sabiti ħ-ın unikal kombinasıyasından ortaya çıxan sabit bir zaman vahididir. Çünkı Plank zamanı ölçü analizindən irəli gəlir.
1 Plank zamanı işıq sürəti ilə hərəkət edən bir fotonun bir Plank uzunluğundakı məsafəni qət etmə müddətidir. Nəzəri olaraq bu ölçülməsi mümkün olmayan ən kiçik zamandır.[3]
İstinadlar
- a b "Big Bang models back to Planck time". Georgia State University. 19 June 2005. 25 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından Arxivləşdirilib 2019-05-07 at the Wayback Machine arşivlendi.
- CODATA Value: Planck Time Arxivləşdirilib 2017-07-01 at the Wayback Machine – The NIST Reference on Constants, Units, and Uncertainty.
- "Planck Time" Arxivləşdirilib 2021-03-07 at the Wayback Machine. COSMOS - The SAO Encyclopedia of Astronomy. Swinburne University.