Onon çayı

Onо́n (monq. Онон гол, rus. Оно́н)- Monqolustanın şimal şərqində, Rusiyanın isə Zabaykal diyarında axan çaydı

Onon
monq. Onon qol
Ölkələr
Mənbəyi Hentey dağları
Mənsəbi Şilka
Uzunluğu 1032 km
Su sərfi 191 m³/san
Su hövzəsi Şilka/Amur/Oxot dənizi
Hövzəsinin sahəsi 96200 km²
DSR 20030100312118100003482
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Çoğrafiya

Çayın uzunluğu 1031 km (298 km Monqolustan ərazisində yerləşir). Çayın mənbəyi Monqolsutanın Xentey dağlığının şərq tərəfində, Xan-Xentey-Nuruu milli parkın ərazisində, Xenteyn-Nuruu və İx-Xenetey silsiləsinin birləşdiyi yerdədi. Çay Xenetey-Çikoy dağlığına axaraq, Moqoytuy və Borşov silsilələrin arasına axır. İnqoda çayı ilə birləşərək, Şilka çayını əmələ gətirir.

Çayın əsas qolları: soldan - Aqutsa, Kıra, İlya, Aqa; sağdan - Xurax-Qol, Borzya, Unda

Tarixdə

Yuxarı Onon çayı yaxınlığında, Çingiz Xanın anadan olması iddia olunur

Yuxarı Onon Çingiz Xanın doğulduğu və böyüdüyü yer olduğu iddia edilir.

"Monqolların gizli tarixi" belə başlayır: "Orada "Borte Chono" (göyümtül rəngdə canavar) dünyaya gəldi, onun talehi Göylərin iradəsi ilə yazılmışdı. Onun həyat yoldaşı "Gua Maral" (gözəl bərə maralı) idi. Onlar daxili dəniz üzərindən səyahət edirdilər, sonra isə onlar Onon dənizində, "Burkhan Khaldun" mənzərəsi tərəfdə düşərgə salanda, onların ilk oğlu dünyaya göz açdı, onun adını Bat Tsagaan qoydular."

Hidroloqiya

Qidalanma əsasən qarlıdı. Bir birinin ardından gələn daşqınlar yay selini yaradırlar. Mənsəbdən 12 km uzaqdan sayaraq, orta illik su sərfi 191 m³/s bərabərdi, ən çox- 2810 m³/s, ən az isə -1,22 m³/s. Noyabrda donur, aprel və mayda isə buzu əriyir. Sənayə su təchizatı və suvarma üçün istifadə edilir.

Mənbələr

http://tarix.info/serkerdeler/784-199ingiz-xan-v601-monqolustan305n-birl601351dirilm601si.html

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.