Olimpiya (Mane)

Gördüyü işlərlə tamaşaçıların üzərində böyük təsiri olan Eduard Manenin 1867-ci ildə Anri Fantin-Latur tərəfindən çəkilən portreti.

1860-cı illərin başlanğıcında Manenin maraq sahəsi keçmiş rəssamların şah əsərləri idi.[13] Rəssamın uşaqlıq dostu və daha sonra bioqrafiyasını yazacaq olan Antonin Prustun 1890-cı ildə izah etdiklərinə görə, bazar günlərinin birində Mane ilə Arjantöya səyahət etmişdir. Səyahət zamanı onlar Sen çayının kənarında oturub ağ avarlı qayıqları izləmişdilər.[14] Həmin gün Mane Prusta demişdi: "Prust belə görünür ki, mən rəsm əsərimdə bir çılpaq çəkməliyəm. Bəli, mən mütləq belə rəsm çəkəcəyəm."[15] Daha sonra Mane "Çəmənlikdə səhər yeməyi" əsərini, bir neçə saatdan sonra isə "Olimpiya" rəsmini çəkdi. İlk tablonu Florensiyadan Venesiyaya doğru, ikinci rəsm əsərini isə Venesiyadan Florensiyaya doğru səyahət edərkən çəkmişdi.[16]

Rəssamın İspaniya səyahətindən[17] dərhal əvvəl tamamladığı bu tabloda da eynilə "Çəmənlikdə səhər yeməyi" əsərində olduğu kimi personaj və natürmort yan yana çəkilmişdi.[18] XIX əsr Parisdə burjuaziyanın yüksəlişi ilə cinsi inqilab baş verirdi. Mane yeni çəkdiyi rəsm əsərində çılpaq Veneranın ideal fantaziyası əvəzinə müasir fahişənin istehlak bədənini rəsm edərək müasir bir realizm anlayışını meydana gətirdi.[19] Mane modelin baxışlarını, duruşunu, gözəlliyini və bədənini tamaşaçıları şübhələndirməyəcək qədər həqiqi təsvir etmişdir.[20] 1865-ci ildə Paris Salonunda sərgilənən tablo böyük qalmaqala səbəb oldu. Nimfaların, satirlərin və ekzotik otaqların təsvirləndiyi tablolar əxlaqla əlaqədar heç bir sualı ağla gətirmirdi. Lakin bu vəziyyətdə "Olimpiya" rəsm əsərindəki qadının çılpaqlığı cəsurca qəbul etməyi tamaşaçılarda utanc hissi yaratmışdı.[21] Bu qalmaqallardan daha sonra Mane incəsənətdə avanqardın banisi oldu.[22]

"Çəmənlikdə səhər yeməyi" əsəri də eynilə "Olimpiya" rəsm əsəri kimi 1863-cü il tarixində çəkilmişdir. Hər iki rəsmdəki çılpaq model Viktorina Möran idi. Əsər, Avropanın rəsm əsərlərinə hörmət göstərir kimi çəkilmiş olmasına baxmayaraq 1863-cü ildə Paris salonunda sərgilənməyə qəbul edilmədi. Sərgiləndiyi Rədd edilənlər salonunda rəsm əsəri qalmaqala səbəb oldu.[23]

"Olimpiya" rəsm əsərinin mərkəzindəki çılpaq qadın model Manenin tanıdığı və favorit modeli Viktorina Möran idi.[24] Rəssam bu tabloda Möranı cılız şəkildə təsvir etmişdi. Şarl Bodler bu mövzulu ilə əlaqədar olaraq fikirlərini bu cür ifadə etmişdir: "Qadın modelin tamaşaçıya cəzb edici olaraq görünməsinin səbəbi açıq-saçıqlığındakı incəliyidir. Modelin incəliyi köklüyü ilə müqayisədə sadə olmasına baxmayaraq daha ədəbsizdir."[25] 1860-cı illərdə Parisdəki küçə qadınlarının özlərinə Paris imperatoru III Napoleonun qadını Marqurit Bellenceri nümünə götürdükləri bilinirdi. Bellencer ümumi ölçülərlə çox incə bir qadın idi.[26]

Rəsmin mərkəzində yataqda uzanmış çılpaq ağ qadın var. Gözəl ağ ədyalların üzərində çiçəkli dizaynlarla bəzədilmiş və qızıl rəngli qotazları olan örtük görünür. Ədyalın bir hissəsi döşəklərin görünəcəyi şəkildə yuxarı qalxmışdır. Yastıqlar qırışmışdır. Modelin arxa hissəsində qəhvəyi fonda çiçəklərlə diqqəti cəlb edən kağız örtüklü bir divar və ya bölmə var. Yaşıl pərdə isə divarda asılı olaraq qalır.

Modelin saçına qırmızı çiçək taxılıb. Bir medalyonun sallandığı qızıl qalın bilərziyi, gözəl sırğaları və boynunda qara lent vardır. Bəzi yazıçılar modelin saçında olan çiçəyin səhləb növü olduğunu deyir. Lakin bu çiçək əmbərdir.[27] Real həyatında qızıl saçlı olan model Viktorina Möranın saçının rəngi şəkildə qəhvəyi rəngdə təsvir edilmişdir. Qadının atlaz, mavi və qızıl rəngli, orta yüksəklikdə olan dikdaban başmaqları biri ayağında, digəri isə yatağın üzərindədir. Başmaqların qarşısı qapalıdır və başmaqsız ayağında olan dırnaqları digər ayağında olan başmağa görə görsənmir. Qadın əli ilə cinsi orqanını bağlayıb.

Çəhrayı rəngə yaxın ağ rəngdə paltar geyinmiş zənci xidmətçi əlində bir buket çiçəklə qadının arxasında dayanmışdır. Buketdə olan çiçəklərin rəngləri mavi, qırmızı və ağdır. Zənci qadının qulağında olan sırğa modelin saçına taxdığı çiçək və buketdə olan çiçək eyni rəngdədir. Xidmətçi ağ qadına baxır. Qara rəngli pişik modelin ayaqlarına yaxın vəziyyətdə uzanmış haldadır. Həm pişik, həm də model tamaşaçıya baxır.

Stavros S. Niarkos kolleksiyasında yer almış, Manenin "Olimpiya" rəsm əsərinə hazırlıq üçün üzərində işlədiyi sulu boya rəsmi.[28]

Tabloya ilk baxışda yalnız iki rəng tonunun olduğu kimi görsənir.[29] Bu açıq və qapalı tonlar isə bir-birilərinə hücum edirmiş kimi görünür.[30] Rəssam ağ ədyallar üzərində uzanmış ağ dərili qadın çəkərək, qara arxa plan üzərində geniş solğun ləkə meydana gətirmişdi.[30] Personajlarda olan detallar sanki itmişdi. Məsələn, modelin dodaqları iki çəhrayı çizgi, gözləri isə bir neçə qara fırça zərbəsi ilə formalaşdırılmışdı. Yaxından araşdırdıqda hər şey sadələşdirilmiş kimi görsənsə də, bütünlüklə baxdıqda buketin təzəliyi diqqəti cəlb edir, qadının gözlərinin ifadəsi və üzünün sadəliyi fərqlənə bilirdi.[30] Mane böyük kütlələrdən istifadə edərək böyük sahələrdə işıq istifadə etdi və təbii görünüşlü rəsm yarada bildi.[30]

Manenin qara rəngli zənci və pişik istifadə etməsi bu rəngə ehtiyacının olması idi.[31] "Olimpiya" rəsm əsərinin çılpaqlığı qaranlıq fon üzərində daha nəzərə çarpandır. Rəssamın "Olimpiya" rəsmində ton kontrastına nail olmaq üçün ilk fikri qadının yaxınlığına kiçik Efiopiyalı qul yerləşdirmək idi.[32]

"Olimpiya" rəsmində eynilə "Çəmənlikdə səhər yeməyi" rəsmində olduğu kimi personajlar və natürmort yan-yana idi.[33] Pol Sezan da fikrini rəsmdə olan buketə yönəltmişdi. Rəssam əsərlərində mərkəzdəki personajları öndə çəkməyə və rəsmin xaricinə baxdırmağa üstünlük verirdi.[34] Həmçinin bütün personajlarını ya donmuş ifadə ilə, ya da tamaşaçının gözlərinin içinə baxarkən çəkirdi.[35] Bu rəsmdə də rəsmin mərkəzindəki qadın model tamaşaçılara "Siz məni seyr edərkən, mən də sizi seyr edirəm." deyirmiş kimi görünür. Üçölçülü illüziyalara öyrəşmiş Paris salonunun qonaqları üçün bu vəziyyət çox ağır idi.[36] Qustav Kurbe əsərin ikiölçülüyü haqqında bildirmişdir: "Sanki oyun kartlarında olan qaratoxmaq kraliçası hamamdan indicə çıxmış kimidir."[37] Manenin rəsmlə bağlı proqnozu gələcək dövrlərdə onun əsərinin daha yaxşı başa düşüləcəyi istiqamətində idi. Mane bu cür deyərək fikirlərini açıqlamışdı: "Bizdən sonrakı əsrdə yaşayacaq insanların vizual orqanları bizimki ilə müqayisədə daha çox inkişaf etmiş olacaq. Onlar bizdən daha yaxşı görəcəklər."[36]

Manenin 1860-cı illərdə çəkdiyi rəsmlərin bir çoxu real ölçülüdür.[34] "Olimpiya" rəsm əsəri ölçü baxımından "Çəmənlikdə səhər yeməyi" tablosundan kiçikdir. Lakin model Viktorina Möranın boyu 1.58 yaxud 1.61 metrdən daha qısadırsa, bu əsər də real ölçülü ola bilər.[38]

Manenin "Olimpiya" rəsm əsəri üçün hazırladığı rəsmlərdən bir nümunə.

Mane tablosundakı qadına tanrıça və meşə pərisi statuslarını verməyərək, rəsm sənətinin ənənəvi quruluşuna qarşı çıxmışdı.[39] Rəsm əsərində ticarətin mühüm olduğu dünyada müasir küçə qadını təsvirlənmişdi.[40] Üzərində heç bir mifoloji fikir sürülməyən bu qadın real, təbii və çılpaqlıqdan xəbərdar idi. Qadının baxışlarında cəsarət var idi və sanki bu sözləri deyirdi: "Yalnız mən verməyi qəbul edərsəm, mənim təqdim etdiyim qədərini (bədənini) mümkün olduğunca məndən ala bilərsiniz. Çünki mən özümün tək sahibiyəm".[41] Yataq görüntüsünün zənginliyi, yaxşı geyimli xidmətçi və şişirdilmiş buket qadının cəmiyyətdəki yeri barədə ipuclar verirdi.[42]

Rəsmin mərkəzində çəkilmiş qadın model küçələrdə fahişəliklə məşğul deyildi. Məkan onun öz məkanı idi və xidmətçi ilə pişik onu tanıyırdı.[42] Həm aksesuarlar, həm də xidmətçi fahişəxanaya deyil, dəbdədəli burjua evinə aid kimidir. XIX əsrdə Parisdə zina edilən fahişəxanalar xaricdən hörmətli və müştəri ilə qadın bu evdə tək yaşayırmış kimi görünməsi üçün burjua evləri üslubunda inşa edilirdi. Bu ev də eyni evlərdən biri ola bilərdi.[42] Qadın modelin otağı sanki burjuaziyanın zövqləri və fahişəxana evlərinin adının yayılması arasında sıxışmış kimi idi.[42]

Uzanmış qadın model gözləri ilə əsərin xaricinə baxaraq tamaşaçılara izlənildiyini xəbərdar edir.[34] Çılpağın bütün fikrini ona yönəltmiş zənci xidmətçiyə deyil, tamaşaçıya baxması əsərin bir hekayəsi olduğunun sübutu kimidir.[34] Pişiyin də xaricə baxması və xidmətçinin bir buket çiçək gətirməsi tamaşaçını müştəri mövqeyinə salır.[43] Xidmətçi sanki "Yenə bu çiçəklər gəldi. Mən bunları hara yerləşdirim?" deyirmiş kimi görünür. Çiçəklərin zənci xidmətçi tərəfindən gətirilmədiyini başa düşən tamaşaçı da şəkildə daha başqa bir şəxsin olduğu hissi yaranır.[34] Bu şəxs qadın modelin sevgilisi, müştəri və ya qadına heyran olan biri ola bilər. Rəsm əsərininin bu vəziyyətinin izlənilən görüşündə həyat yoldaşı, nişanlı, ana və ya nənə kimi obrazlar heç vaxt ola bilməzdi.[43]

"Olimpiya" rəsm əsərinin Manenin ən möhtəşəm tablolarından biri olduğu və Şarl Bodlerin yazdığı "Pislik Çiçəkləri" kitabındakı şeirləri xatırlatdığı qəbul edilir.[44] Valter Benyaminin də fikirlərini ifadə etdiyi kimi qadının baxışlarındakı ifadə Bodlerin kitabındakı misraları xatırladır: "Bizə baxan gözlər güzgü kimi bir boşluq içərisində və bizdən uzaqdadırlar. Elə bu səbəbdən bu gözlər məsafə xaricində heç bir şey bilməz. Bu gözlər əgər canlansa vəhşi heyvan kimi ovlanacaqdır."[44] Bodler müasir yuxarı təbəqə küçə qadınlarının sadəcə müqəddəs varlıqlar olaraq təsvir edilməmələrinin lazım olduğunu, şəkildə belə göstərilməmələrinin daha düzgün olduğunu bildirmişdir.[45] Şair bu baxımdan fahişələr və rəssamların yaxın olduğunu fikirləşirdi.[46] Rəssamın vizualizasiyası çöldəki real hadisələri xatırlada bilməsi, bir personajı ifadə edə bilməsi idi. "Olimpiya" rəsm əsərinin əlləri tamaşaçı diqqətini onun cinsi orqanına çəksə də, yenə də model orqanını bağlamışdır. Rəssam Mane həm real hadisələri yaradır, həm də bu hadisələri tamaşaçıdan uzaqlaşdırır.[46] Bu səbəblərdən "Olimpiya" rəsm əsəri Eduard Manenin eqosu olaraq qəbul edilir.[25] Manenin tablonu "Manette" olaraq adlandırmasının səbəbi qadın modelin daxilində öz şəxsiyyətini görməsi idi.[47] Qadın modelin taxdığı qolbağın rəssamın anasına aid olması və rəssamın saqqalından bir hissəsinin saç kimi rəsm edilməsi bu iddiaların reallığını daha da gücləndirir.[25]

Zənci qadın da Şarl Bodlerin şeirlərində xəyalı, ekzotik həssaslığı təmsil edirdi.[50] XIX əsrin mədəni fikirlərindən biri zənci qadınların ağ qadınlara nəzərən cinsi əlaqəni daha çox sevdikləri ifadəsi idi.[50] Tablodakı iki personaj bir birlərinin proyeksiyası kimi görünür və zənci qadının bədəni rəsm əsərinin mərkəzindəki bəyaz qadının varlığını vurğulayır.[51] Hər iksi də eyni aşağı sosial təbəqəyə sahib olan bu qadınların kişi fantaziyasına müraciət etmək üçün təsvir edildiyi də iddia edilir.[51]

Şarl Bodler 1857-ci ildə yazıçı Edqar Allan Ponun "Qara pişik" adlı əsərindən çox təsirləndiyi üçün əsəri fransız dilinə tərcümə etmişdi. Manenin oxuma vərdişləri haqqında çox az məlumat olsa da, rəssamın dostunun bu tərcüməsini oxuduğu insanlar tərəfindən fikirləşilir.[52] Buna görə də oxuduğu əsərdə nəzərdə tutulan kimi öz pişiyini "geyim dəyişdirmiş cadugər" olaraq "Olimpiya" əsərində təsvir etmiş ola bilərdi.[53]

Dövrün ən populyar rəsm mövzusu çəmənlik-kənd rəsmləri idi.[54] Lazımi gəliri olmayan aşağı təbəqə xalqı təsvir etmək üçün istər-istəməz kapitalizmə toxunmaq lazım gəlirdi. Küçə qadınları da burjua əhalisi üçün həssas bir mövzu idi. Bu mövzular həm cinsiyyəti, həm də pulun önəmini ehtiva etdirən "kapitalizmin təbiətindəki mənfəətlə əlaqəli narahat edici bir hissi" meydana gətirirdi.[54] Çəmənlik rəsmləri aşağı təbəqənin burjua olma istəyini dilə gətirirdisə, "Olimpiya" rəsm əsəri də pul istəyini və təbəqə ayrı-seçkiliyinin yaratdığı gərginliyi fikirdə canlandırırdı.[54]

"Olimpiya" rəsm əsəri Paris Salonu kataloqunda Manenin yaxın dostu olan şair və incəsənət tənqidçisi Zaxariya Astruk tərəfindən yazılmış şeirlə tanıdılmışdı.[55]

Rəsm əsərinə "Olimpiya" adının verilməsinin səbəbləri ilə əlaqədar müxtəlif iddialar irəli sürülmüşdür. Bir çox müəlliflər Manenin 1865-cı ilə qədər çəkdiyi rəsm əsərinə ad vermədiyi, Paris Salonunda sərgilənməyə qəbul edildikdən sonra dostu Zaxariya Astrukun rəsmin sərgi kataloqunda yerləşdirilməsi üçün şeir yazdığını və bu şeirdən sonra rəsmin "Olimpiya" olaraq adlandırıldığını bildirmişdilər.[24] Astruk sonrakı illərdə "Olimpiya" əsərini mühafizə edən ən önəmli şəxslərdən biri oldu və buna görə də əhali tərəfindən bir çox tənqidlərə məruz qaldı.[56] Şairin tablo üçün yazdığı və kataloqda yer alan şeir bu cür idi:

Quand, lasse de songer, Olympia s'eveille, Le printemps entre au bras du doux messager noir, C'est l'esclave a la nuit amoureuse pareille, Qui veut feter le jour, delicieux a voir, L'auguste, jeune fillle en qui la flamme veille.[57]

Bəzi müəlliflər belə düşünürlər ki, Mane rəsm əsərini Tisian Veçellionun "Urbinolu Venera" əsərindən ilhamlanaraq təsvir etmişdir. Astruk buna görə də Manenin işinə tanrıların dağı mənasına gələn "Olimpiya" adını vermiş və bununla da dağın adını əbədiləşdirmişdir.[43] Bitris Faruell isə XIX əsrdə küçə qadınlarının "Olimpe" ləqəbini istifadə etdiyini bildirir.[58] Aleksandr Dümanın "Olimpeylə evlilik" adlı əsərində də yuxarı təbəqələrə xidmətçi kübar fahişə plan quraraq gənc aristokratla ailə həyatı qurur. Dümanın növbəti əsəri olan "Kameliyalı qadın" əsərində isə "Olimpiya" adında bir fahişə mövcuddur.[44] Manenin əsərində gizli ədəbi fikir yeridərək rəsmə "Olimpiya" adını verməsi də bir ehtimaldır.[58] Rəssam 1851-ci ildə izlədiyi "Qoffmanın yuxuları" adlı komediya operasında "Olimpiya"-nı xatırlamış və tablodakı qara pişiyi də operadakı pişiyə nəzərən çəkmiş ola bilər.[59]

Tarixdə olan ən tanınmış Olimpiya adlı qadın Olimpiya Maydalkinidir.[60] Papa X İnnokentinin dul baldızı və açıqca bilinən qadını Maydalkini Manenin diqqətini cəlb etmiş ola bilər. Çünki rəssamın heyranı olduğu Dieqo Velaskes 1649-cu ildə Romaya ziyarət əsnasında bu qadının portretini çəkmişdi.[60] Həmçinin Maydalkini Etiyenne Cin Delekluzun 1862-ci ildə yeni nəşr edilmiş, o dövr çox populyar olan "La Dona Olympia" adlı romanının baş qəhrəmanı idi. Rəssamın bu roman sayəsində qadını tanımaq ehtimalı da var idi.[61]

Manenin 1865-ci ildə Paris Salonunda sərgilənən digər əsəri "Əsgərlər tərəfindən xor baxılan İsa" tablosu "Olimpiya" rəsm əsərinin altında sərgilənirdi.[50] Sərgilənmə müddətində müsbət tənqidlər almasına baxmayaraq "Olimpiya" rəsminin yaratdığı qalmaqal səbəbi ilə əsər o qədər də tanınmadı.[124]

Manenin "Olimpiya" və "Çəmənlikdə səhər yeməyi" tablolarını 1863-cü ildə tamamlamasına baxmayaraq bu rəsmlərlə Paris Salonuna 1865-ci ildə müraciət etdi.[39] Rəssamın "Olimpiya" əsəri ilə illik olaraq təşkil edilən sərgilərin iksinə müraciət etməsinin səbəbi marağı olmuşdu. Oğlu Leon Mane Linxoffun xatirələrinə görə 1865-ci ildə rəssamı müraciət etməyə razı edən şəxs rəssamın dostu şair Şarl Bodler idi.[125] Digər tərəfdən qocalıq vaxtlarında Mane ilə yaxın dost olan rəssam Jak Emil Blanş bildirirdi ki, rəssamı Paris Salonuna müraciət etməyə həyat yoldaşı Suzann razı salmışdı.[125] Müəlliflər 1865-ci ildə Blanşın dörd yaşı olduğu üçün onun dediklərini əsl mənbə kimi götürmürlər. İcazə almadan həyat yoldaşının emalatxasına girməyən Suzann Manenin rəssam üzərində bədii təsirinin olduğuna dair heç bir mənbə yoxdur. Digər tərəfdən Mane Bodlerin fikirlərinə yüksək önəm verirdi.[125] Manenin Bodlerə 1865-ci ildə yazdığı iki məktubda Bodlerin Maneni salona müraciət etməyə razı saldığı aydın olur:

Sən doğrudan da düşüncəli bir insansan. Mən ümidsizliyə qapanmaqda haqlı deyildim. Bu məktubu sənə rəsm əsərimin salona qəbul edildiyini bildirmək üçün yazıram. Mənə bildirilən müsbət tənqidlərə görə bu il mənim üçün heç də pis il olmayacaq.[69]

Zəngin və mühafizəkar ailəsi olan Mane düşünürdü ki, onun sənət karyerası rəsmləri Paris Salonunda sərgilənməsi zamanı məşhurluğa çata bilərdi. Bu məşhurluq da daxilində gizli fikirləri olan müasir rəsm ilə qazanıla bilərdi.[126] Rəssam ənənəvi bir yaradıcılıq sistemində müasir versiyanın əsasını qoyması ilə xalqın üsyan qaldırmasını da düşünmüşdü. Bəzi müəlliflər 1863-cü ildə Rədd edilənlər salonunda baş verən "Çəmənlikdə səhər yeməyi" əsərinin qalmaqalından sonra[127] Manenin düşüncəsində belə bir yolda irəliləmək istəmədiyi fikrinin yarandığını fikirləşirlər.[126] Rəssam, bir il əvvəl təşkil olunan sərgidə "Öküzlər döyüşünün hekayəsi", "İsa məzarında mələklərlə birlikdə" kimi təhlükəsiz rəsm əsərləri təqdim etmişdi.[50] Antonen Prust yaxın dostunun texnikasını və düşüncələrinə olan inamının artması nəticəsində tablonu "seçilmiş əsərlər sırasına" göndərdiyini açıqladı.[126] Zaxariya Astruk əsərdən ilhamlqanaraq şeir yazmışdı. Bəzi müəlliflər Manenin bu şeirdən təsirlənərək rəsmin sərgilənməsinə qərar verdiyini də bildirirlər.[126] Lakin müəlliflər, Bodler və Stefan Malarme kimi şairlərlə yaxın dost olan Manenin bu şəxslərin rəsm əsərinə həsr edilən şeirlər yazmasının rəssamı əsərə görə salona müraciət etməyə razı saldığına əsl mənbə kimi baxmırlar.[126]

Ümumi 3559 rəsm əsərinin yer aldığı[128] Paris Salonunda "Olimpiya" əsəri Manenin "Əsgərlər tərəfindən xor baxılan İsa" adlı tablosu ilə bir yerdə sərgiləndi.[129] Tisian Veçellio ilk dəfə V Karlın sarayına dəvət ediləndə krala iki rəsm əsəri təqdim etmişdi.[130] Bu rəsm əsərlərindən biri qırmanclanmış və tikanlardan tac taxmış İsa Məsih, digəri isə "Urbinolu Venera" əsəri idi. Mane də bənzər mövzulardakı iki əsəri bir yerdə incəsənət tarixinin qarşıda gələn şəxslərinə təqdim edərək intibah dövrü rəssamlarına öz hörmətini göstərmişdi.[69]

"Əsgərlər tərəfindən xor baxılan İsa" və "Olimpiya" əsərlərinin mövzuları çox fərqli idi. Mane qadın bədənini təsvir etdiyi kimi, kişi bədənini də təsvir etmək və müasir incəsənət əsəri kimi ənənəvi rəsm əsərində də uğurlu olduğunu göstərmək üçün İsa Məsihə aid rəsm əsəri çəkmişdir.[131] Tabloların birində uzanmış halda çılpaq qadın, digər əsərdə isə şaquli istiqamətdə çılpaq kişi var idi. Əsərlərdən biri müqəddəs mövzuda tarixi rəsm, digəri isə dünyəvi mövzuda çəkilmiş müasir rəsm əsəri idi. Hər iki bədən ənənəvi, müasir və cinsi mövzularla əlaqələli sorğulamalara səbəb oldular. Bu vəziyyət daha əvvəl qərb incəsənətində baş verməmişdi.[43] "Olimpiya" rəsm əsərindəki qadının bədənini qəbul etmiş və utanmayan vəziyyəti, İsanın kədərli görünüşü ilə təzad yaradır. Digər tərəfdən rəssam hər iki tabloya tamaşaçının baxışlarını əlavə etmişdir. Fərqli səbəblərlə olsa da hər iki əsəri izləyən tamaşaçı da utanc hissi yaranır.[132]

1865-ci ildə Paris Salonunda ən yaxşı təsvir edilmiş rəsm əsərlərindən biri Yuls Breton tərəfindən çəkilən "Ot qurudan qadınların fasiləsi" adlı rəsm əsəri oldu.[59] Rəssama bu əsər Şahzadə Napoleon tərəfindən III Napoleonun əmi övladlarına hədiyyə olaraq sifariş edilmişdi. Dövrün tənqidçilərindən biri olan Edmond Abot rəsm əsəri haqqında bu rəyi bildirmişdir: "Bretonun yaxşı təsvir edilmiş bu rəsm əsəri hamımızın gözündə incəsənət ustalarının hörmətini artırdı."[69]

"Olimpiya" əsərinin Paris Salonunda sərgilənməsi əsnasında Çam olaraq tanınan Amede de Noenin 14 may 1865-ci ildə çəkdiyi "La Şarivari" adlı karikatura.[133]

"Olimpiya" əsəri "Çəmənlikdə səhər yeməyi" tablosunun 1863-cü ildə Rədd edilənlər salonunda yaratdığı qalmaqaldan daha böyük bir qalmaqala səbəb oldu.[134] 1865-ci ildə açılış mərasimi olan Paris Salonu ilə əlaqədar o dövrdə yazılmış 85 məqalənin 72-i "Olimpiya" əsərindən bəhs edirdi.[7] Reaksiyaların günü gündən artması səbəbi ilə Paris Salonu rəhbərliyi tərəfindən əsərin qorunması üçün mühafizə xidməti çağırıldı.[135] Hücum cəhdlərinin ola biləcəyi üçün əsər insanlarının əlinin çatmadığı qədər yüksəkdə sərgiləndi.[136]

Tənqidçilər və xalq rəsmi fahişə həyatının müdafiə edilməsi olaraq gördülər və əsərə "Sarı mədəli cariyə", "Pişiyi olan Venera", "Bir növ dişi qorilla" kimi adlar verdilər.[24] Əhali Maneni "bulanıq rəsm fırçası ilə yaşıl fahişə qadınlar çəkən alçaq" olaraq adlandırmağa başladı və gənc qızlar və hamilə qadınların rəsm əsərindən uzaq dayanmasını istədilər.[69] Dövrün Paris prokurorunun həyat yoldaşı rəsm əsərini görəndə şok yaşadığını açıqladı.[137] Tənqidçilərdən biri bu rəyi bildirdi: "Dəqiq bilmirəm. Görəsən Fransız estetika kitabçasında bu qadına veriləcək bir söz mövcuddur mu? Xeyr. Axmaq sifət, zəif bədən."[39] Həmin dövrdə qəzetlərdə çıxan tənqidlərdə bu cür fikirlər yer alırdı: "Təməl elementlər uşaq kimi axmaqcasını təsvir edilmişdir. Rəssamın bu cür davranışı insanın ağlına gəlməyən kobudluqdur.",[44] "Bu sarı mədəli cariyə kimdir? Heç kimin hardan gəldiyini bilmədiyi elə belə çəkilmiş pozğun bir qadındır. Bu rəsm əsərini kim çəkib? Olimpiya? Bu nəyin Olimpiyasıdır? Şübhəsiz ki fahişədir!",[39] "Bu ağbəniz qadın çox çirkindir. Üzü axmaq, dərisi cəsəd kimidir. Rənglərin uyğunsuzluğu insanda yaxşı hislərin yaranmasına mane olur."[100] "Olimpiya" əsəri ilə birlikdə sərgilənən "Əsgərlər tərəfindən xor baxılan İsa" tablosu ilə əlaqədar olaraq əsərin daha çox rəssam tərəfindən bəyənilmədiyi iddia edilmişdir.[138]

Rəssam Bertalın 1865-ci ilin may ayının 27-də "Amusant qəzeti"-ndə çəkdiyi "Olimpiya" əsərini tənqid edən karikatura.[139]

Əsərin bu qədər tənqid edilməsinin səbəbi Manenin tabuları məhv etməsi idi.[102] "Olimpiya" əsərindəki qadın ənənəvi çılpaq deyil idi. Vəhşi gözləri, utanmayan ifadəsi və cəsur rəftarı ilə tamaşaçı ilə sanki təsvir edilən otaqda idi.[140] Həmçinin əsər üzərində iki dəfəlik işıqlandırma ilə aparılan araşdırmada qara pişiyin sərgiyə göndərilmədən qısa bir müddət əvvəl əsərə əlavə edildiyi ortaya çıxdı. Bunun əlavə edilməsi Manenin diqqətini çəkdiyinin sübutu olaraq qəbul edilir.[102]

Xalq və tənqidçilərin böyük bir hissəsi əsərdə yeridilən bədii fikirlərlə maraqlanmadı.[58] Heç kim əsərdəki qadının bir xanım olaraq hara aid olduğunu və tabloda hansı fikirlərin gizləndiyini düşünmək istəməmişdi. Tənqidçilər qadını Parisin gündəlik həyatının qadınına çevirmək istəsələr də uğurlu ola bilmədilər.[58] Bir əsr sonra Corc Hemilton açıqlamasında bildirmişdi: "Əsərdəki qadın ədyallarda uzanmış cılız bir model idi. Bir zənci və bir pişik də onun yanında idi. Bütün şəkil bundan ibarətdir. Burada əlavə fikir yeridilən, açıqlamağa lazım gələn hansısa vəziyyət yoxdur. Bunu açıqlamaq onsuz da çətindir. Normal bir rəsm əsərinin ehtiyacı olduğunun xaricində deyilə biləcək başqa hansısa fikir yoxdur."[27] Tənqidçilər isə bu qalmaqaldan sonra Eduard Maneni Fransisko Qoyya, Edqar Allan Po, Şarl Bodler kimi məşhurlarla birlikdə adlandırdılar.[137]

Sərgidən sonra baş verən ümumi mövzular Manenin istədiyini aldığı istiqamətində idi.[141] Müraciət etdiyi iki rəsm əsərini sərgiyə qəbul etmək, rədd etməkdən daha ağıllı bir hərəkət idi. Qalmaqallardan sonra dəyəri qalmayan əsər Fransız xalqı və Fransa ənənəsi qarşısında aciz qalmışdı.[141] "Olimpiya" əsərinin bu qədər tənqid edilməsinin əsas səbəblərindən biri də modelin Parisdə tanınmış şəxs olması idi. Rəsm əsəri çəkildiyində qadın model Viktorina Möran, Manenin rəsm əsərində tanınacaq qədər məşhur bir şəxs idi.[142]

Eduard Mane bütün bu tənqidlərdən sonra çox məyus oldu. O, xatirələrində hadisələrin xronologiyasından bəhs edirdi:

Mənə qarşı istiqamətləndirilən hücumlar həyatın ənənəsi üçün məni məhv etdi. Davamlı olaraq tənqidlərə və hücumlara məruz qalmağın, hər kəs tərəfindən hörmətsiz olmağın nə olduğunu heç kim başa düşməz. Bu elə bir şeydir ki, insanın həvəsini yox edər, onu məhv edər.[39]

Şarl Bodler 1865-ci ilin may ayının 11-də fikirlərini bu cür bildirərək Maneyə dəstək oldu: "Bu vəziyyətə düşən tək kişinin özün olduğunu mu fikirləşirsən? Fransua Rene de Şatobrian və Rixard Vaqnerdən daha ağıllı mı olduğunu fikirləşirsən? Onlar da məyus oldu. Amma bu tənqidlər onların həvəsini məhv etmədi."[143]

1865-cı ildə sərgilənməsindən sonra rəsm əsərini ən çox müdafiə edənlər Emil Zolya və Şarl Bodler idi.[144] Manenin müasirliyini üstün tutaraq ona "bu əsrin rəssamı" ləqəbini verən Emil Zolya tablo üçün bu rəyi bildirmişdir: "Bilmək olmaz bəlkə də əsər Luvr muzeyində sərgilənəcək."[136] "Olimpiya" əsərinin Manenin şah əsəri olduğunu bildirən Zolya, Maneyə müraciət edərək dedi: "Çılpaq qadına ehtiyacın var idi və "Olimpiya" əsərini çəkdin. Parlaq işıqa ehtiyacın var idi. Rəsmə gül buketi yerləşdirdin, qaranlıq nöqtələrə ehtiyacın var idi. Bütün bunların mənası nədir? Düzü mən cavabını bilmirəm. Mənim fikrimcə sən də bilmirsən."[27][145]

1850-ci ilin axırlarından Bodler və Mane yaxın dost idilər. Onlar bir-birlərinin əsərlərini, kitablarını, şeirlərini yaxından izləyirdilər.[120] Mane çəkdiyi rəsm əsərinə gələn reaksiyalardan sonra may ayında yaxın dostuna məktub yazdı və bunları bildirdi.

Yaxın dostum. Burda olmağını çox istəyərdim cənab Bodler. Təhqirlər, tənqidlər üzərimə yağış kimi yağır. Daha əvvəl heç belə bir vəziyyətlə üzləşməmişdim. Rəsm əsərlərim haqqındakı tənqidlərdən xoşum gəlmişdi. Lakin bu qədər etiraz, təhqir insanın əsəbini pozur. Əminəm ki kimsə səhvini anlayıb. Henri Fantin-Laturu yəqin ki tanıyırsan. Fantin göstərdiyi bütün səylərlə məni müdafiə edir.[141]

1868-ci ildə Paris Salonunda sərgilənən "Emil Zolyanın portreti" əsərindəki[146] divarda Fransisko Qoyyanın rəsm əsəri, Yapon yazıları və "Olimpiya" əsərinin kopiyası da yer alırdı.[147]

Bodler yazdığı cavab məktubunda Maneni dəstəklədi və ondan üzülməməsini istədi.[148] Müasirliyə qarşı çıxan insanlara fikir verməməsini məsləhət gördü və incəsənət tarixində tənqid edilən ilk şəxsin onun olmadığını bildirdi. Bir dövr Rixard Vaqner və Fransua Rene de Şatobrian da eyni vəziyyətlə qarşı-qarşıya gəlmişdi. Avanqardla ənənə arasında bir əlaqənin yaradılması önəmli idi. Şatobrian və Vaqnerin ədəbiyyat və musiqi sahəsindəki töhfələrinu yüksək qiymətləndirirdi. Şeir sahəsində öz işlərini də bu əhatədə görürdü. Mane isə Bodler üçün incəsənət tarixində müasirliyin əsasını qoyacaq şəxs idi və onun ümidi itirməsini, bu işi buraxmasını istəmirdi.[59]

Klod Mone tablo haqqında fikirlərini bu cür ifadə etdi: "Manenin çəkdiyi "Olimpiya" əsəri yaxşı bir əsərdən çox irəlilədir. Lakin xalqın böyük bir hissəsi əsərə real baxmaq yerinə tabloya gülürlər. İncəsənət onların zəkası üçün çox soyuq qalır."[149] Emil Zolya "Olimpiya" əsərinə gələn tənqidlərə əsasən bildirmişdir: "Xalq bir zamanlar incəsənət tarixinin ən yaxşı rəssamlarından biri Kurbet bəyə də gülürdülər. Halbuki biz indi onun rəsmlərinə, qrafikasına, texnikasına heyranıq. Bu gün biz Mane bəyə də gülürük. Onun şah əsərlərinə də illər sonra bizim xalqımız heyranlıqla baxacaq."[59]

Rəssamın qardaşı qızı Culi Mane ilə evli olan şair Pol Valeri, 1932-ci ildə Oranjeri muzeyində təşkil edilən Manenin bir əsr sərgisi kataloqunda "Olimpiya" əsəri üçün bunları yazmışdır: "O bir qalmaqal, mədəniyyət nümunəsi və güc rəmzidir. Bizlərin primitiv düşüncülərini sorğulamağa məcbur edir. Bu Manenin şah əsəri idi."[144][150] Fransois Çaçin bildirmişdir: "Mona Liza əsərindən başqa heç bir tablo ədəbiyyatın mərhələləri ilə bu qədər əlaqələnməmişdi. İncəsənət tarixçilərinin aclığını bu qədər doyuzdurmamışdı."[38]

İlk dəfə 1865-ci ildə Paris Salonunda tanınan "Olimpiya" əsəri bu sərgidən sonra 1867-ci ilin 24 may tarixində yeni Paris Salonunun açılışından altı həftə, Qustav Kurbenin şəxsi retrospektivinin açılışından beş gün əvvəl Manenin "Place de l'Alma"-da açdığı "Exposition Particulière" adlı şəxsi sərgisində yerləşdirildi.[151] Bu sərgilənmədən sonra rəsm əsəri rəssamın emalatxanasından o öləndən sonra çıxarıldı. 1884-cü ildə rəssamın xatirəsinə təşkil edilən sərgidə göstərildi. Bir il sonra rəssamın emalatxasındakı əsərləri satılmadı. Bununla da əsər Manenin həyat yoldaşı Suzann Manenin öhdəçiliyində qaldı.[152] Əsər 1889-cu ildə Dünya sərgisində rəssamın digər 14 əsəri ilə birlikdə sərgiləndi. Rəsm əsəri daha sonra 1932, 1952, 1983, 1994-cü illərdə Parisdə müxtəlif sərgilərdə yer aldı.[153]

1889-cu ildə sərgidən sonra əsəri bir Amerikalı şəxsin alacağı əhali arasında yayıldı.[152] Bundan sonra 1890-cı ildə Klod Mone tablonu Suzann Manedən aldı. Əsəri Luvr muzeyinə yerləşdirmək üçün kompaniya yaratdı.[154] Kompaniyaya qatılan iştirakçılar arasında rəssamlar, sənətkarlar, kolleksiyaçılar, yazıçılar və hətta rəssamı vaxtilə sərt tənqid etmiş tənqidçidlər də var idi. Maneni hər zaman dəstəkləyən və yaxın dostu olan Emil Zolya bu kompaniyanı dəstəkləməyib rədd etdi və səbəbini bu şəkildə açıqladı: "Mən Maneni qələmimlə dəstəkləmişəm. Amma onun bu şah əsəri üçün pul ala bilmərəm. Manenin bu əsəri Luvr muzeyinə gedəcək. Amma bu öz özünə, istedadı və məşhurluğu ölkədə yayıldıqca olmalıdır. Muzeyə bir hədiyyə kimi verilməməlidir."[155] Rəssamın yaxın dostlarından biri olan Stefan Malarme kompaniyaya qatılmağa üstünlük verdi. Digər iştirakçılar arasında Edqar Deqa, Henri Fantin Latur, Aleksandr Milyeran, Antonen Prust, Kamil Pissarro, Pyer-Ogüst Renuar kimi rəssamlar var idi. Klod Monenin kompaniyasında 19 min 415 frank yığıldı və o, rəsm əsərini aldı. Daha sonra isə o dövrün müasir incəsənət əsərlərinin sərgiləndiyi Luksemburq muzeyinə verdi. Çünki Luvr muzeyinə əsərlər rəssamın vəfatından ən azı 10 il sonra qəbul edilirdi.[152][155]

1890-cı ildən 1907-cı ilə qədər Luksemburq muzeyində sərgilənən rəsm əsəri daha sonra Luvr muzeyinə aparıldı və Enqrın "Böyük otaqlıq" əsərinin yanında sərgiləndi. 1986-cı ilə qədər Luvrun fərqli qalereyalarında sərgiləndi. 1986-cı ildə Orse muzeyi yarandı. Dövrün qarşıda gələn əsərləri ilə birlikdə bu muzeydə yer alan "Olimpiya" əsəri, 19 nömrəli otağın sağ hissəsində sərgiləndi.[153][156]