Notbuk

Notbuk və ya noutbuk (ing. notebook) — kiçik, portativ fərdi kompüter (PC). Notbuklarda adətən yuxarı qapağın daxili tərəfində düz panel ekranı (adətən 11–17 düym və ya 280–430 mm diaqonal ölçülü) olan qapaq forma faktoru olur. Onlar adətən aşağı qapağın daxili hissəsində alfanumerik klaviatura və işarələyici qurğuya (məsələn, trekpad) malikdirlər. Buna baxmayaraq, çıxarıla bilən klaviaturası olan konversiya edilmiş notbuklar tez-tez notbuklar və ya "notbuk rejimi olan" məhsul kimi bazara buraxılır.[1][2] Kompüterin daxili avadanlığının çox hissəsi klaviaturanın altında yerləşən aşağı qapaq korpusunun içərisində quraşdırılmışdır. Buna baxmayaraq, bir çox notbukda ekranın yuxarı hissəsində quraşdırılmış veb-kamera var və bəzi müasir məhsullarda hətta toxunma ekranı var. Əksər hallarda, mobil əməliyyat sistemlərində işləyən planşet kompüterlərdən fərqli olaraq, notbuklar ənənəvi olaraq daha çox masa üstü kompüterlərlə əlaqəli olan masaüstü əməliyyat sistemlərində işləyirlər.

Yuxarı soldan saat əqrəbi istiqamətində: "Apple Inc." tərəfindən 2021-ci ildə buraxılmış "MacBook Pro"; "Microsoft" tərəfindən 2019-cu ildə buraxılmış "Surface Pro 7" və 2018-ci ildə buraxılmış "Dell XPS 15 9570; "Lenovo" tərəfindən 2014-cü ildə buraxılmış "ThinkPad Helix"; "Acer" tərəfindən 2014-cü ildə buraxılmış "Chromebook 11".

Notbuklar həm AC enerji təchizatı, həm də təkrar doldurulan batareya paketi ilə işləyir. Onlar rahat saxlanması və daşınması üçün qatlana bilər ki, bu da onları mobil istifadə üçün əlverişli edir.[3] İndiki dövrdə notbuklar müxtəlif parametrlərdə, məsələn, işdə (xüsusilə işgüzar səfərlərdə), təhsildə, oyun oynamaqda, internetə daxil olmaqda, şəxsi multimediada və ümumi ev kompüteri məqsədi üçün istifadə olunur.

Notbuklar masaüstü kompüterin bir çox giriş/çıxış komponentlərini və imkanlarını, o cümlədən displey ekranı, kiçik dinamiklər, klaviatura və işarələyici qurğu (toxunma paneli və ya işarə çubuğu kimi) daxil olmaqla bir vahiddə birləşdirir. Müasir notbukların əksəriyyətində daxili veb-kamera və mikrofon var və bir çoxunda toxunma ekranı var. Notbuklar daxili batareya və ya AC adapterindən istifadə edərək xarici enerji təchizatı ilə təchiz edilə bilər. Avadanlıq xüsusiyyətləri müxtəlif növlər, modellər və qiymət nöqtələri arasında əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənə bilər.

Dizayn elementləri, forma faktorları və konstruksiya nəzərdə tutulan istifadədən asılı olaraq modellər arasında əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənə bilər. Notbukların ixtisaslaşdırılmış modellərinə misal olaraq tikinti və ya hərbi tətbiqlərdə istifadə üçün möhkəm notbuklar, həmçinin günəş enerjisi ilə enerji doldurma və əksər notbuklarda tapılmayan yarı çevik komponentlər kimi xüsusiyyətləri özündə birləşdirən "One Laptop per Child" (OLPC) təşkilatının notbukları kimi aşağı qiymətli notbuklar daxildir. Portativ kompüterlər əvvəlcə kiçik bir niş bazarı hesab olunurdu. Onlar əsasən hərbi sahələr, mühasiblər və ya səyahət edən satış nümayəndələri üçün nəzərdə tutulmuşdu. Buna baxmayaraq, onlar daha sonra müasir notbuklara çevrilmişdir. Portativ kompüterlər müasir notbuklara çevrilmiş, bu zaman onlar müxtəlif məqsədlər üçün geniş istifadə olunmağa başlamışdılar.[4]