Nizami Tağısoy

Nizami Tağısoy 24 may 1950-ci ildə Azərbaycan Respublikası Ucar rayonunun Yuxarı Şilyan kəndində anadan olmuşdur. Orta təhsilini 1967-ci ildə doğma rayonda başa vurmuşdur. Hələ məktəb illərində divar qəzetində, sonralar rayon və respublika qəzetlərində kiçik şeirləri və məqalələri dərc olunmuşdur.

1968-1970-ci illərdə  ordu sıralarında xidmət etmişdir. Əsgəri xidmətdən sonra M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedaqoji Rus dili və Ədəbiyyatı İnstitutunun Rus di­li və Ədəbiyatı fakültəsinə daxil olmuş, 1975-ci ildə həmin fakültəni fərq­lənmə diplomu ilə bitirmişdir. Təyinatla Ucar rayonunda orta məktəbdə rus dili və ədəbiyyatı müəllimi işləmişdir.

Kənd məktəbində işləyə-işləyə təhsil aldığı Institutun aspiranturasına («rus-sovet ədəbiyyatı» ixtisası üzrə) imtahan verərək müsabiqə yolu ilə qəbul olunmuşdur. 1980-1984-cü illərdə aspiranturada təhsil ala-ala ədəbi əlaqələr problemi ilə məşğul olmuş, 1986-cı ildə «Səməd Vurğun pyeslərinin rus tərcümələri və səhnə təcəssümü» mövzusunda filologiya elmləri namizədi dissertasiyasını müdafiə edərək alimlik dərəcəsi almışdır.

1984-cü ildən Bakı Slavyan Universitetində  (o vaxtkı M.F.Axundov adı­na Azərbaycan Pedaqoji Rus dili və Ədəbiyyatı İnstitutunda) çalışır. Təh­sil aldığı institutda laborantlıqdan professora qədər  ziqzaqlı, çətin, la­kin şərəfli elmi-pedaqoji yol keçmişdir.

Göstərilən dövrdən “XX əsr rus ədəbiyyatı”, “Türk xalqları ədəbiyya­tı”, “Azərbaycan ədəbiyyatı”, “Tərcümə nəzəriyyəsi” fənlərindən rus və Azərbaycan bölmələrində mühazirələr oxuyur, kurs işləri, buraxılış işləri, magistr, doktorluq  dissertasiyalarına rəhbərlik etmiş və etməkdədir.

1990-1992-ci illərdə doktoranturada nəzəri təhsilini davam etdirməklə “XX əsr rus poeziyasının Azərbaycan dilinə tərcüməsi problemləri (1920-1970-ci illər)” mövzusunda doktorluq dissertasiyası üzə­rin­də işləmiş, 1992-ci ildə onu doktorantura müddəti başa çatmazdan ön­cə müvəffəqiyyətlə müdafiə edərək filologiya elmləri doktoru alimlik də­rəcəsini almışdır.

1994-cü ildən Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attes­ta­siya Komissiyasının qərarı ilə ona professor diplomu verilmiş və Bakı Slav­yan Universitetinin professoru vəzifəsinə seçilmişdir.

1995-1997-ci illərdə Bakı Qızlar Universitetində (əvəllər Bakı Ali Pedaqoji Qızlar Seminariyası) «Azərbaycan dili və Ədəbiyyatı» kafedrasının müdiri, 1998-ci ildən 2010-ci ilin sonuna qədər Azərbaycan Beynəlxalq Universitetində əvvəl “Azərbaycan dili və Ədəbiyyat”, sonra «Rus dili və Ədəbiyyat» kafedralarının müdiri vəzifələrində çalışmışdır.

2011-ci ilin yanvarından bu günə kimi Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Türk Xalqları Ədəbiyyatı şöbəsində baş elmi işçi kimi çalışmaqdadır.

Nizami Tağısoy pedaqoji işlə yanaşı məhsuldar elmi fəaliyyətlə məş­ğul olan alimlərdəndir. İndiyə qədər onun müxtəlif konfrans, simpozi­um və elmi məclislər, dərgilər, məcmuələr və qəzet səhifələrində 350-dən artıq müxtəlif məzmunlu məqalələri işıq üzü görmüşdür.

Professor Nizami Tağısoyun elmi prioritetlərində tərcümə nəzəriy­yəsi, ədəbi əlaqələr, komparativistika, türk xalqlarının etnogenezi, etnologiyası, etnoqrafiyası, epik təfəkkürü, ənənələri, folkloru, klassik və müasir ədəbiyyatı, ədəbiyyatşünasların aktual problemləri, müasir ədəbi proses və s. istiqamətlər yer almaqdadır. Monoqrafiya və məqalələri bir qayda olaraq polemikliyi və fərdi baxış bucağı ilə seçilir.

Professor Nizami Tağısoy qaqauz, qazax, qaraqalpaq, qaraçay, qırğız, Kıbrıs türk­ləri, malkar, özbək, karaim, kumux, noğay, xəzər və d. türk  qövmləri və xalqları ilə bağlı çoxsaylı məqalələr və kitablar müəllifidir. Onun müxtəlif illərdə yazdığı dərslik, metodik və dərs vəsaitləri, monoqrafiyaları, folklor-etnoqrafik araşdırmaları oxucular və mütəxəssislər tərə­fin­dən bəyənilməkdədir. Tanınmış tədqiqatçı mütəmadi olaraq ölkəmizdə və onun hüdudlarından kə­narda keçirilən nufuzlu beynəlxalq konfrans və simpoziumların iştirakçısıdır.

Professor Nizami Tağısoy iki onillikdən artıqdır ki, türk xalqlarının folkloru, etnogenezi, epik təfəkkürü, klassik və müasir ədəbiyyatına dair dərslik üzərində işləyir. Bu əsərin çoxcildli nəşri nəzərdə tutulur.

Professor Nizami Tağısoyun nəzəri mülahizələri  istər Azərbaycan-rus, Azərbaycan-özbək, Azərbaycan-qaqauz, Azərbaycan-qazax, Azərbaycan-qaraqalpaq ədəbi əldaqələri, istər mü­asir ədəbiyyatşünaslığın aktual problemləri, o cümlədən A.Blok, S.Yesenin, K.Simonov, V.Luqovskoy, A.Adalis, P.Antokolski, A.Tvardovski, S.Vasilyev, Azərbaycan ədəbiyyatından S.Vurğun, Mir Cəlal, İ.Əfəndiyev, S.Əhmədli, Elçin, Anar, A.Rəhimov, K.Abdulla, E.Hüseynbəyli, R.Rəvan, Ə.Əhməd, K.Kürqıraxlı, M.Dəmirçioğlu, F.Babanlı, Ş.Ağayar, Ə.Xə­ləfli, Y.Nəğməkar, qaraqalpaq yazıçılarından T.Kaipbergenov, İ.Yusupov, qaraçay ədəbiyyatı nümayəndələrindən İ.Xubiyev, H.Bayramukova, qırğız ədəbiyyatından Ç.Aytmatov, tatar ədəbiyyatından Q.Tukay, qaqauz ədəbiyyatından M.Çakır, Q.Qaydarji və başqalarının yaradıcılığı ilə bağlı fikir və mülahizələri Azərbaycan ədəbi tənqidinin orijinal səhifələrindən hesab olunmaqdadır.

Nizami Tağısoy regional etnoqrafiya və folklor nümunələrinin toplanılıb araşdırılması və nəşri istiqamətində 25 ildən artıqdır ki zəhmət sərf edir. Onun son dövr­lərdə Azərbaycanda və Türkiyədə yaşayan Şilyan ellərinin etnqorafiyası, etnik-milli düşüncə tərzi və şifahi yaradıcılığı ilə bağlı araşdırmaları türk ellərinin mə­nəvi mədəniyyətini öyrənmək baxımından maraqlıdır.

Nizami Tağısoy haqqında məlumat “XX əsr Azərbaycan alimləri və ma­arif­çi­lə­ri” bioqrafik kitabına daxil edilmişdir. O, “Qızıl qələm” və “Xalqın nüfuzlu ziyalısı” mükafatı laureatıdır. Nizami Tağısoy müasir ədəbi tən­qi­dimizin müxtəlif tərəflərini çevrələyən məqalələrlə mütəmadi olaraq dövrü mətbuatda çıxışlar edir.

Professor Nizami Tağısoy hazırda Bakı Slavyan Universitetinin «Azərbaycan ədə­biyyatı» kafedrasında elmi-pedaqoji və AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Türk Xalqları Ədəbiyyatı şöbəsində elmi fəaliyyətlə yanaşı, folklorşünaslığın, türkologiyanın, ədəbiyyatşünaslığın və müasir ədəbi tənqidin müxtəlif problemləri ilə məşğul olur.

1. Qızıl qələm (2010)
2. Xalqın nüfuzlu ziyalısı (2011)
3. Əməkdar müəllim (2017)

1. XX əsr rus poeziyası Azərbaycan tər­cü­mə­lərində. Bakı, 1992, 134 s. – rus dilində;

2. Qazax ədəbiyyatı. Bakı, 1993, 70 s. – rus dilində;

3. Əslin milli özünəməxsusluğu və tərcümə. Bakı, 1998. - 68 s. – rus dilində;

4. Poetik tərcümə. Bakı, 2001, 245 s. – rus dilində;

5. Q­a­ra­qal­paq ədəbiyyatı. Bakı, 2007, 296 s. – rus dilində;

6. Qaraqalpaq ədəbiyyatı. Bakı, 2015, 456 s. – Azərbaycan dilində;

7. Elçinin “Baş” romanı struktur-funksional təhlil müstəvisində, 2017, 272 s.

8. Koblandı-Batır (qazax xalq qəhrəmanlıq dastanı), Bakı: “Elm və təhsil”, 2017, 316 s.

9. Мой Азербайджан. Bakı, “Elm və təhsil”, 2018, 128 s

10.Alaş-Orda: Qazax dövlətçiliyinin tarixində əhəmiyyəti. Bakı, “Şərq-Qərb”, 2018, 136 s.  

1. Səməd Vurğun dramaturgiyası rus dilində. (Bakı, 1999, 132 s. – rus dilində)

2. Nəsrin axarı: zaman və məkan konteksti. Bakı, 2008, 152 s.   

3. Şilyan: özü, sözü – çeşmənin gözü. Bakı, 2009, 172 s.

 4.Səftər Həsənzadə. Vətən həsrətli, barıt qoxulu sətirlər. Bakı, 2009. – 76 s.

5. Etnos və epos: keçmişdən bugünə. Bakı, 2010, 372 s. 

6. Meyxanənin poetikası. Bakı, 2011, 432 s.

 7. Qaraçay ədəbiyyatı. Bakı, 2016, 312 s.

8. Elçinin "Baş" romani struktur-funksional təhlil müstəvisində. Bakı, "Təhsil". 2017, 272 s.

9. Muxtar Auezovun yaradıcılığı: ənənədən novatorluğa. Bakı, “Şərq-Qərb”. 2019, 216 s.

10. Nəsimi dini fəlsəfi təlimində Haqqın və İnsanın dərki. Bakı, "Elm və təhsil", 2020, 168 s.

1. Пьеса С.Вургуна "Вагиф" на сцене Азерб. рус. драм. театра. VI Респ. науч. конф. асп. вузов Азерб. - Баку, 1983, с. 280-281.

2. Русские переводы пьесы С.Вургуна «Фархад и Ширин». VII Респ. науч. конф. асп. Азерб. - Баку, 1984, с. 255.

3. Пьеса С.Вургуна "Фархад и Ширин" на сценах русских театров. VIII Респ. науч. конф. асп. Азерб. - Баку, 1985, с. 204.

4. Рус.-азерб.-кие лит-ные взаимосвязи советского пе- риода. Язык.конт. и лит. связи. Респ. науч. конф. мол. ученых. - Баку, 1990, c. 38-39.

5. Верность воспроизвед. изобр.-выраз. средств в азерб. переводах. Респ. науч.  конф. -Баку, 1992, 0,2 п\л.

6. Некоторые замечания по истории перевода в Азер- байджане. – Нясиряддин Тусинин 800 иллик йубилейиня щяср едилмиш республика елми конфрансынын материаллары 2-3 апрел. -Бакы, 2001, с. 36-39.

7. Роль проф. Г.Б.Бабаева в разработке проблем  теории и практики худож. перевода. «Художественный перевод: теория, практика, преподавание. - Тезисы науч. метод. конф. БСУ. - Баку-2002, с.37-38.

8. Еще раз об истории перевода в Азербайджане. Azərb. Beynəlxalq Un-tinin 2001-ci ildə prof.- müəl. heyət. elmi tədq. işin. yekun. həsr  olunmuş elmi konf. materialları. -Bakı, 2002, s.81-83.

9. Проф. Ф.Велиханова – исследователь русских переводов азербайджанской поэзии. ABU professor-müəllim  heyətinin apardığı elmi-tədqiqat işlərinin yekununa həsr edilmiş konfransın materialları. 23-24 aprel, 2003. – Bakı, 2003, s. 46-47.

10. Общие или сходные явления в эпосе индийского и тюркского народов / На материале индийского «Махабхараты» и каракалпакского «Кырк кыз». Сравнительное литературоведение. Материалы II международной конференции в БСУ. – Баку, Kitab aləmi, 2004, c.89-92.

11.Основные принципы перевода учебно-педагогической литературы – Международная конференция. Перевод и транснациональные процессы. 14-15 апреля 2005. Материалы. – Баку, 2005, с. 68-77.

12. Фольклорно-этнографические источники, структур- но-композиционные и идейно-художественные особенности ка- ракалпакского эпоса «Кырк кыз». BSU-nun illik elmi-tədqiqat işlərinə həsr olunmuş elmi konfransın materialları. – Bakı, 2003,   s. 143-146.

13. Этапы работы переводчика над художественным тек- стом. Международная научная конференция. Проблемы совре- менного языкознания. – Баку, 18-19 мая 2005, с. 184-185.

14. Hettlər: dini, Allahlar panteonu, mərasimləri, mifləri və əfsanələri. – Beynəlxalq konfrans. “Ortaq türk keçmişindən ortaq türk gələcəyinə”. IV Uluslararası Folklor Konfransının  materialları. – Bakı, 2006, s. 237-246.

15. Qaqauzların toy-düyün mərasimləri. Beynəlxalq konfrans. “Ortaq türk keçmişindən ortaq türk gələcəyinə” V Uluslararası Folklor konfransının materialları. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Folklor İnstitutu. – Bakı, 17-19 oktyabr, 2007, s. 434-437.

16. Şota Vodaçkoriyanın “Gürcüstanın siyasi fikrində gürcü-erməni münasibətləri məsələləri 1918-1920” kitabının Azərbaycan  dilinə  tərcüməsinin xüsusiyyətləri.  Giya Paçxataşvili tərcüməsi. – Müasir dilçiliyin problemləri /Dil əlaqələri/. – II Beynəlxalq konfrans , 22-23 noyabr 2007-ci il. BSU. – Bakı, 2007, s. 209-212.

17.  Творчество С.Васильева во взаимосвязях с азербай- джанской литературой. Взаимодействие и взаимопроникновение языков и культур! Состояние и перспективы. Материалы международной научной конференции. г. Минск, 20-22 марта 2008. В двух ч., часть 1 – Минск, 2008, с. 206-207.

18.  Balkar-Qaraçay “Nart” qəhrəmanlıq eposu // Digər Qafqaz xalqlarının “Nartları” ilə oxşar və fərqli məqamları // Müqayisəli ədəbiyyat. III Beynəlxalq elmi konfransın materialları. 21-22 noyabr, 2008. BSU. – Bakı, 2008, s. 153-154.

19. Bədii tərcümə üslubi  ekvivalentlik kontekstində  (Kamal Abdullanın «Sehrbazlar dərəsi» romanının rus tərcüməsi) // Azərbaycanşünaslığın aktual problemləri. II Beynəlxalq elmi konfransın materialları. II hissə. 4-7 may 2011. – Bakı – Gənclik. – s. 134-138.

20.  Роман Ф.М.Достoевского «Братья Карамазовы»: особенности перевода на азербайджанский язык. – Диалог языков и культур СНГ и ШОС в XXI веке. Сборник материалов VI международного форума. Г.Баку, 8-11 ноября . Часть II. М., ИПК МГЛУ «Рема», 2011, s.236-247

21. Yunus Əmrə yaradıcılığı rus ədəbiyyatşünaslığında”.Böyük türk şairi Yunus Əmrənin yaradıcılığına həsr olunmuş “Yaşayan Yunus Əmrə” Beynəlxalq konfransının materialları. AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda Türk Cümhuriyyətinin Bakıdakı səfirliyinin kültür və tanıtma müşavirliyi, TİKA Yunus Əmrə Türk kültür mərkəzi, Bakı, “Elm və təhsil” (9 dekabr 2013-cü il), 2013, s.653-661. 

22. Использование фольклора этнографических источников и исторических фактов в разработке сюжетно-композиционной структуры трилогии Т.Каипбергенова «Дастан о каракалпаках». – Müqayisəli ədəbiyyat: ədəbiyyat və mədəniyyətlərdə istorioqrafiya: mif dədbiyyat və tarix arasında. Bakı, 20-21 dekabr, 2013, s. 93.

23. Об отношении советских идеологов фольклорно- литературным ценностям народа. – 8 – ТН INTERNATIONAL symposium. National literatures and the proqess of kultural Clobalization. TSU shota Rustaveli Institute og Georgian literature, 2014 s., s.532-540.

24. “Koblandı-batır” - qazax  xalqının möhtəşəm epik  nümunəsi kimi. Azərbaycanşünaslığın aktual  problemləri. Ümumilli  lider H.Əliyevin anadan olmasının 92-ci ildönümünə həsr olunmuş Vİ Beynəlxalq elmi konfransın materialları. II hissə. 5-7 may 2015. Bakı, Azərbaycan, s.250-252

25. Некоторые замечания о переводах дастана «Кырк кыз» на другие языки. Устное народное творчество в системе национальных и общечеловеческих ценностей. Материалы международной конференции. 26-27 ноября 2015, Нукус, 2015, с. 34-35.

26.Qaraçay şifahi xalq yaradıcılığının janr təsnifatı. Müqayisəli ədəbiyyat və mədəniyyət: ədəbiyyatın və mədəniyyətin başlanğıc meyarları. Beynəlxalq konfrans. BSU. Bakı, 27-28 noyabr, s.72.

27. Qaraqalpaq folklorunun təşəkkülü və inkişafının bəzi fraqmentləri. AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu. “Türk xalqları ədəbiyyatı: mənşəyi, inkişaf mərhələləri və problemləri”. Beynəlxalq elmi konfransın materialları. 1-2 dekabr, Bakı, 2015, s.118-122. 

28. Amerikalı müəllif ermənilər və türklər haqqında. III Uluslararası İlkadım Sepozyumu: Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi (16-18 dekabr, 2015). Türkiye Respublikası, Samsun.

29. Qaraqalpaq dastanları:motivlər, problemlər, qəhrəmanlar. “Kitabi-Dədə Qorqud” və “Türk dünyası” “KQD”un tərcüməsi və nəşrinin 200 illiyinə həsr olunmuş Beynəlxalq Elmi konfransın materialları.BDU. 29 dekabr 2015, s.407-411.

30. Пути развития каракалпакской драматургии и театра. Türksoylu xalqların musiqi mədəniyyətinin tədqiqi problemləri. XV elmi-praktiki konfransın materialları. ADMİU. Bakı, 2 may , 2016, s.301-303.

31. Əcnəbi müəlliflər türklər və ermənilər haqqında // Ulu öndər Heydər Əliyev irsində multukultural və tolerant dəyərlər. Beynəlxalq Elmi Konfransın materialları. 3-5 may 2016, II hissə , Bakı 2016, s.218-222.

32. Dövlət-din münasibətləri və multukultural yanaşma. Azərbaycan multukulturalizmi: din və dövlət siyasətinin inkişaf perspektivləri. Beynəlxalq konfrans. Materiallar toplusu. Bakı, 8-9 sentyabr, 2016. Bakı, 2016, s. 320-323.

33. Лиро-эпическая поэма «Козы-Корпеш и Баян-Слу» (ногайский и казахский варианты // Ногайцы: XXI век. История. Язык. Культура. От истоков-к грядущему. Материалы Второй Международной научной практической конференции. Черкесск, 12-13 октября 2016, с. 310-313

34. Muxtar Auezov. Yasa bürünmüş gözəl. Tərcümə “Azərbaycan” jurnalı, 2017, № 7-8, 84-91

35. Лиро-эпическая поэма «Козы-Корпеш и Баян-Слу» (ногайский и казахский варианты // Ногайцы: XXI век. История. Язык. Культура. От истоков к грядущему // [1]

36. Краткий взгляд на творчестве Бердаха и пере­воды его произведений в переложении Гусейна Арифа // Классическая литература и вопросы ду­хов­но­го обнов­ления общества //[2]

37. Məh­tim­qu­lu, Va­qif və Ha­cı­ni­yaz poe­zi­ya­sı­nın mo­­tiv, möv­zu və ob­raz­la­rı mü­qa­yi­sə­li-ti­po­lo­ji təh­lil kon­teks­tin­də[3] 

38. Ha­cı­ni­yaz ya­ra­dı­cı­lı­ğı­nın XIX əsr qa­ra­qal­paq poe­zi­ya­sı­na tə­si­ri // Azər­bay­can Res­pub­li­ka­sı­nın Təh­­sil Na­zir­li­yi AD­MİU. Türk­soy­lu xalq­la­rın mu­si­qi mə­də­niy­yə­ti­nin təd­qi­qi prob­lem­lə­ri. XVI­II Bey­nəl­xalq El­mi-prak­tik konf­ran­sın ma­te­ri­al­la­rı. Ba­kı, 2019, s. 132-135

39. Qlo­bal­laş­ma və klas­sik irs: Va­qif və Ha­cı­ni­yaz poe­zi­ya­sı­na mü­qa­yi­sə­li ya­naş­ma // Ümu­mil­li Li­der Hey­dər Əli­ye­vin ana­dan ol­ma­sı­nın 96-ci il­dö­nü­mü­nə həsr olun­muş Hey­dər Əli­yev: mul­ti­kul­tu­ra­lizm və to­le­rant­lıq ideo­lo­gi­ya­sı  // Bey­nəl­xalq El­mi konf­rans Mə­­ru­­zə­lə­rin te­zis­lə­ri. Ba­kı, 6-8 may 2019-cu il. Ba­kı, 2019, s. 118-119

40. Нравственно-художественный мир Мустая Ка­ри­ма. Феномен Мустая Карима и глобальный ХХ век: национально-духовная культура в мировом контексте (к 100-летью со дня рождения народного поэта Баш­корстана Мустая Карима) // Сборник материалов Меж­дуна­родной научно-практической конференции. Уфа, 30 октября, 2019. Уфа; РИЦ Башгу. 2019, с. 179-183 (288 с.)

41. Qa­ra­qal­paq poe­zi­ya­sı­nın klas­si­ki (Ha­cı­ni­ya­zın ya­ra­dı­cı­lıq yo­lu­nun müx­tə­sər ciz­gi­lə­ri // Ümum­mil­li li­der Hey­dər Əli­ye­vin ana­dan ol­ma­sı­nın 97-ci il­dö­­nü­mü­nə həsr olun­muş Azər­bay­can­şü­nas­lı­ğın ak­tu­al prob­lem­lə­ri // XI Bey­nəl­xalq el­mi kof­ran­sın ma­te­­ri­al­la­rı. 7-8 may, 2020. Ba­kı, “Mü­tər­cim”, 2020, s. 220-223

42. “Abay” fa­ciə­si­nin dörd re­dak­si­ya­sı və pyes­də ta­ri­xi şəx­siy­yət prob­le­mi­nin fər­di həl­li // AR Təh­sil Na­zir­li­yi BSU Fi­lo­lo­gi­ya və xa­ri­ci dil mü­əl­lim­li­yi fa­kül­tə­si // “Fi­lo­lo­ji elm­lər in­no­va­tiv təd­qi­qat­lar kon­teks­tin­də” // Bey­nəl­xalq el­mi-prak­tik on­layn kon­f­ran­sın ma­te­ri­al­la­rı. 24 de­kabr 2020-ci il. Ba­kı, 2020, s. 358-362

43. Репрессированные казахские писатели – цвет национальной культуры // Башкирский  язык в об­ра­зо­ва­тельном пространстве Республики Баш­кортос­тан и субъектов Российской Федерации БашГУФ-тет баш­курд­ской филологии, востоковеде­ния и жур­налистики // Сб. материалов Хl Всерос­сийской (с Международным участием) научно-практической конференции, посвя­щен­ной 80-летию со дня рож­дения. Рафаэля Гайнет­диновича Азнагерова 12 фев­раля 2021 Уфа РИЦ БашГУ, 2021, с. 241-245

44. Современное состояние изучения азербай­джан­ско-татарских литературных связей (на мате­риале твор­чества Габдуллы Тукая). Габдулла Тукай в куль­турном пространстве ХХ-ХХl вв. Институт языка, литературы и искусства им. Г.Ибрагимова // Мате­риалы  международ­ной конференции. 23 ап­реля 2021 г. Казань, 2021, с. 257-262.

45. Штрихи к портрету Ахмета Байтурсынулы. Прос­­ветитель, ученый, общественный деятель, оставивший значительный след в истории куль­туры родного народа. Əл-Фараби атындагы казак улттык университети Абайгылымы – зерттеу инс­ти­туту. Ахмет Байтурсын­улынын 150 жылдыгына «Ахмет Байтурсынулы – казак­тын бас əдебиет­тануысы»  möv­zu­lu el­mi-nə­zə­ri konf­rans, Алмата, 31 март, 2022.

46. “Kitabi-Dədə Qorqud” Azərbaycan, Türkiyə və Türkmən ədəbiyyatşünaslığında (1917-1950-ci illər) V Uluslararası Dede-Korkut Türk Kültürü, Tarihi ve Edebiyatı Kongresi. 2-4 eylül, 2022. Ege Universiteti Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü, Türkiyə. AMEA Folklor Enstutüsü (Azerbaycan), İksad Enstitüsü. Türkiyə İSBN: 978-625-8213-49-2; İzmir-Türkiyə, s. 308-314

47. Пересекающиеся паралелли (драмы Мухтара Ауэзова и Самеда Вургуна в сравнительно-сопоставительном плане). «Наследие Мухтара Ауэзова и мировая цивилизация». Международная научно-практическая конференция, посвященая 125-летию со дня рождения великого писателя, ученого, деятеля Ауэзова Мухтара Омархановича. 28 сентября, 2022. Алматы.

• “Bir ömrün rapsodiyası”. Bakı, Mütərcim, 2010.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü Nizami Tağısoy iki şeirlər və poemalar – «Ax­taracaqsan məni» (Bakı, 2000), «Bəlkə dünya öz yolunu çaşıbdı» (Bakı, 2004) şeirlər və «Natiqlə qara zurnanın nağılı və ya hər ikisinə elegiya» (Bakı, 2008) — po­vesti ilə ədəbiyyatsevərlərlə görüşmüşdür. Şeir və poemalarının bir hissəsi şair-mü­tərcim Qiya Paçxataşvili tərəfindən rus dilinə çevrilərək oxuculara təqdim edil­mişdir. Şeirlərindən bir neçəsinə Cavanşir Quliyev və Razim Paşayev kimi bəs­təkarlar mahnı yazmışlar.

  Nizami Tağısoy tərcümə nəzəriyyəsi və bədii tərcümə məsələləri ilə mün­təzəm məşğul olan alimlərimizdəndir. O, Azərbaycan türkologiyasında ilk də­fə olaraq qıpçaq türklərindən olan qövmlərin folklor yaddaşına müraciət etmiş, «Qa­raqalpaq xalq nağılları»nı (Bakı, 2006), . Azərbaycan türkcəsinə uyğunlaşdırmışdır Nizami Tağısoy digər müəlliflərlə (professor Rafiq Manafoğlu və professor Rüstəm Kamalla) birlikdə Azərbaycanda ilk dəfə olaraq «İzahlı tər­cü­mə­şü­nas­lıq terminləri lüğəti»i, (Bakı, 2010, 164 s.) və qazax qəhrəmanlıq eposu «Kob­lan­dı-batır»ı (Bakı, "Elm və təhsil", 2017, 312 s.), "Muxtar Auezov. Yasa bürünmüş gözəl" . (Azərbaycan jurnalı, 2017, № 7-8. s.184-191), "Hacıniyaz. Şeirlər". Tərcümə edən: Nizami Tağısoy, Şəbnəm Məmmədli. (Bakı: "Elm və təhsil", 2020, 136 s.) hazırlayıb mütəxəssislərin və oxucuların müzakirəsinə ver­mişdir.

1. Книга об истории Азербайджанской школы XIX в. // Об академике Г.М.Ахмедове. [4]
2. Ku­zey Kıb­rıs türk  mə­də­niy­yə­ti­nin  yo­rul­maz təd­qi­qat­çı­sı // Ha­rid Fə­dai haq­qın­da. [5]
3. H.Bay­ra­mu­ko­va­nın və O.Xu­bi­ye­vin nəsr ya­ra­dı­­cı­lı­ğın­da maa­rif­çilk və zi­ya­lı prob­le­mi.[6]
4. Qa­ra­qal­paq ədə­biy­ya­tı.Tu­lep­ber­gen Ka­ip­­ber­­ge­no­vun ya­ra­dı­cı­lı­ğı.[7]
5. Общие или сходные явления в эпосе индий­ского и тюркского народов // На материале индийского «Махабхараты» и каракалпакского «Кырк кыз».[8]
6. Qab­dul­la Tu­kay ya­ra­dı­cı­lı­ğı­nın for­ma­laş­ma­sın­da Azər­bay­can-ta­tar ic­ti­mai-ədə­bi fik­ri­nin ro­lu // Qab­­dul­la Tu­kay Azər­bay­can ədə­biy­yat­şü­nas­lı­ğın­da. AMEA Ni­za­mi ad. Ədə­biy­yat İns­ti­tu­tu­nun el­mi məc­­muə­si. Ba­kı, Elm və təh­sil, 2012. s. 270 -284[9]
7. Азербайджанско-татарская общественно-лите­ра­тур­ная среда и творчество Габдуллы Тукая. [10]
8. Ab­rek hə­ya­tı Qorx­maz Qorx­ma­zo­vun “Qi­sas qı­lın­cı” ro­man-di­lo­gi­ya­sın­da.[11]
9. Bö­yük mü­ca­hid, da­hi sə­nət­kar, mil­li tə­əs­süb­keş Mux­tar Aue­zov. [12]
10. Son dövr­lər Azər­bay­can-Tür­ki­yə ədə­bi əla­qə­lə­ri­­nin mən­zə­rə­si. “Kas­pi” qə­ze­ti. 2017, 1 iyul, s. 21[13]
11. Mal­kar-Azər­bay­can ədə­bi əla­qə­lə­ri­nə müx­tə­sər eks­kurs. AMEA Ni­za­mi Gən­cə­vi adı­na Ədə­biy­yat İns­­ti­tu­tu. Ədə­­bi əla­qə­lər. Top­lu XI. Ba­kı, “Elm və təh­sil”, 2017, s. 20-27[14]

12. Türk­mən­lə­rin Nov­ruz adət­lə­ri. “Xalq cəb­hə­si” qə­ze­ti, 2018, 17 mart, s.14[15]

13. XIX əsr Qa­ra­qal­paq poe­zi­ya­sı: ənə­nə­vi­lik­lə ye­ni­­lik­­çi­lik kon­teks­tin­də.“Bü­töv Azər­bay­can” qə­ze­ti, 2018,14 iyun, s. 15[16]

14. Müa­sir no­ğay ədə­biy­ya­tı: İsa Ka­pa­yev ya­ra­dı­cı­lı­­ğı­na yığ­cam ba­xış. “Ədə­biy­yat qə­ze­ti”, 2018, 14 ap­rel, s. 13[17]

15. Mux­tar Aue­zo­vun nəsr ya­ra­dı­cı­lı­ğı fraq­men­tar ba­xış kon­teks­tin­də AMEA Ni­za­mi Gən­cə­vi adı­na Ədə­biy­yat İns­ti­tu­tu. [18]

16. Mux­tar Aue­zo­vun bə­dii ya­ra­dı­cı­lıq ənə­nə­lə­ri­nin qa­zax ədə­biy­ya­tı­na tə­si­ri. Mü­qa­yi­sə­li ədə­biy­yat­­şü­nas­lıq.[19]

17. Azər­bay­can-öz­bək ədə­bi əla­qə­lə­ri­nin Nə­si­mi fə­za­sı. [20]

18. De­por­ta­si­ya möv­zu­su qa­ra­çay ədə­biy­ya­tı kon­tek­s­tin­də. [21]

19. Полноценный человек в философско-художес­твен­ном и морально-нравственном понимании Абая Кунан­баева. [22]

20. Müa­sir öz­bək ədə­biy­ya­tı­nın klas­si­ki Maq­sud Şeyx­­za­də. [23]

21. Abay ya­ra­dı­cı­lı­ğı dün­ya ədə­biy­yat­şü­nas­lı­ğın­da və baş­qa dil­lə­rə tər­cü­mə müs­tə­vi­sin­də.[24]

22. Qa­zax ya­zı­çı­sı Rol­lan Sey­sen­ba­ye­vin “Dün­ya­nın çök­dü­yü gün” ro­man­lar və es­se ki­ta­bı­nın Nə­ri­man Əb­­dür­­rəh­man­lı tər­cü­mə­si ilə bağ­lı Qa­za­xıs­ta­nın Azər­­bay­can­da­kı sə­fir­li­yin­də iş­ti­rak və çı­xış. [25]

1. Nizami Tağısoy
2. Nizami Tağısoy
3. Portretdən ştrixlər
4. ŞEİRİN MEMARI,MEMARIN ŞEİRİ
5. XX əsr Qaraçay ədəbiyyatının xüsusiyyətləri və bədii təmayüllər (I bölüm)
6. Qaraqalpaq ədəbiyyatı
7. Nizami Tağısoy və onun "Meyxanənin poetikası" kitabı
8. QARAÇAY ƏDƏBIYYATI. Arxivləşdirilib 2019-07-11 at the Wayback Machine
9. Şilyanın etnik-folklor obrazı
10. Professor Nizami Tağısoyun qaraqalpaq mərasim və inancları haqqında
11. Nəsimi dini- fəlsəfi təlimində Haqqın və İnsanın dərki

• 
  Bir ömrün rapsodiyası
• 
  Nizami Tağısoy. Etnos və epos

1. Материалы Второй Международной научной практичес­кой конференции. Черкесск, 12-13 октября 2016, с. 310-313
2. Материалы междун­ародной конфе­рен­ции. Нукус, 15 декабря, 2017, с. 29-31 (124 с.)
3. “Məh­tim­qu­lu in­san qəl­bi­nin mə­nə­vi tə­bi­bi­dir” möv­zu­sun­da Türk­mə­nis­ta­nın Azər­bay­can Res­pub­li­ka­sın­da Sə­fir­li­yi və AMEA-nın bir­gə ke­çir­di­yi Bey­nəl­xalq Konf­rans. AMEA. Mər­kə­zi Ki­tab­xa­na. Ba­kı, 2018, 25 iyun.
4. Москва, Журнал “Педагогика”, 2006, № 8, с. 123-124 /в соавторстве с И.Агакеримовым/
5. “Xalq cəb­hə­si” qə­ze­ti, 2009, 26 de­kabr, s. 14
6. “Əda­lət” qə­ze­­ti, 2017, 16 sent­yabr, s. 14
7. “Azər­bay­can” jur­na­lı, 2010, № 6, s. 156-160
8. БАШКОРТ ФОЛЬКЛОРЫ. Исследова­ние и матери­алы. Выпуск VI. Уфа, «ГИЛЕМ», 2011, с. 256-265
9. AMEA Ni­za­mi ad. Ədə­biy­yat İns­ti­tu­tu­nun el­mi məc­­muə­si. Ba­kı, Elm və təh­sil, 2012. s. 270 -284
10. Уче­ные записки БСУ. Серия языка и литературы. Баку, 2014, №2, с. 34-43
11. “Xalq cəb­hə­si” qə­ze­ti, 2017, 28 sent­yabr, s. 14
12. “Ədə­biy­yat qə­ze­ti”, 2017, 30 sent­ya­br, s. 21
13. “Kas­pi” qə­ze­ti. 2017, 1 iyul, s. 21
14. AMEA Ni­za­mi Gən­cə­vi adı­na Ədə­biy­yat İns­­ti­tu­tu. Ədə­­bi əla­qə­lər. Top­lu XI. Ba­kı, “Elm və təh­sil”, 2017, s. 20-27
15. “Xalq cəb¬hə¬si” qə¬ze¬ti, 2018, 17 mart, s.14
16. “Bü­töv Azər­bay­can” qə­ze­ti, 2018,14 iyun, s. 15
17. “Ədə­biy­yat qə­ze­ti”, 2018, 14 ap­rel, s. 13
18. Mü­qa­yi­sə­li ədə­biy­yat­şü­nas­lıq. Bey­nəl­xalq el­mi jur­nal, 2019, № 1, s. 50-54
19. Bey­nəl­xalq el­mi jur­nal. AMEA Ni­za­mi Gən­cə­vi adı­na Ədə­biy­yat İns­ti­tu­tu. Ba­kı, “Elm və təh­sil”, 2019, № 2, 68-70
20. “Kas­pi” qə­ze­ti, 2020, 11 yan­var, s. 18-19
21. Dün­ya ədə­biy­ya­tı jur­na­lı. Bə­dii Tər­cü­mə və Ədə­bi əla­qə­lər Mər­kə­zi­nin  nəş­ri. № 1 (16). Ba­kı, 2020, s. 207-210
22. Журнал “Литературный Азер­бай­джан”, 2021, №1, с. 102-105
23. “Ədə­biy­yat qə­ze­ti”, 2021, 14 av­qust, s. 30
24. “Ul­duz” jur­na­lı, 2021 № 8, s. 72-76
25. Ba­kı, Qa­za­­xıs­tan sə­fir­li­yi, 2021, 12 okt­yabr