Nikobar adaları
Nikoba adaları (ing. Nicobar Islands, hind. निकोबार द्वीप समूह, Tamil diliநக்காவரம்) — Benqal körfəzində yerləşən, Hindistana məxsus olan adalar. Hindisranın birləşmiş ərazilərinə daxildir. Sahəsi 1814 km² təşkil edir. 2004-ci ildə baş verən zılzələ və ardından olmuş sunami nəticəsində 42 min nəfər ölmüşdür. Adalar qrupuna 22 ada daxildir. Onlardan cəmi 12-də yaşayış vardır. Nikobar adalarının sakinləri demək olar ki, siviliziyasiya ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Onla ibtidai quruluşda yaşayırlar. Espertlərin məlumatına görə sunami adaların əhisinin ¼ məhv etmişdir.
| Nikobar adaları | |
|---|---|
| ing. Nicobar Islands | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Adaların sayı | 22 |
| Ümumi sahəsi | 1841 km² |
| Hündür nöqtəsi | 642 m |
| Əhalisi | 36.819 nəfər (2011-ci il) |
| Yerləşməsi | |
| 7°05′26″ şm. e. 93°47′48″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Hindistan |
| Akvatoriya | |
|
|
|
|
Andaman adaları, Asiya |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiyası
Zəlzələlər və sunamilər adaların qurulişuna öz təsirini göstərmişdir. Bəzi adaların hündürlüyü artmış bəziləri isə suya qər olmuşlar. Bəzi adalar iki yerlə bölünmüşdür: Trinkat. Ən güçlü təbiət hadisələri Kar-Nikobar və Çaura adalarına mənfi təsir göstərmişdir.
Arxipelaqın ən iri adaları: Kar-Nikobar, Böyük Nikobar, Çaura, Teressa, Nankauri, Katçall və Kiçik Nikobardır. Əsas yaşayış məntəqəsi Hankauridir.
| № | Adanın adı | Hissə arxipelaq | Sahə[1], | Əhali, nəf. | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Azərbaycan | İngilis. | ərazi[1] | km² | 1991[1] | 2001[2] | ||
| 1 | Kar-Nikobar | Car-Nicobarese | puː | ş | 126,9 | 19 252 | 20 292 |
| 2 | Batti-Male | Battimaly | Kuono | ş | 2,01 | 0 | 0 |
| 3 | Tillanqconq | Tillangchong | La-uk | ş | 16,8 | 0 | 0 |
| 4 | Laouk (Man) | Isle of Man | - | m | - | 0 | 0 |
| 5 | Teressa | Teressa | lurö | 101 | 1777 | 2026 | |
| 6 | Bompoka | Bompoka, Bompuka, Bompaka | poːəhət | m | 13,3 | 53 | 55 |
| 7 | Çaura (Çovra) | Chowra, Chaura | tətɛt, sanĕnyö | 8,2 | 1222 | 1385 | |
| 8 | Katçall | Katchal, Kachel | teːhɲu | 174 | 5066 | 5312 | |
| 9 | Kamorta | Kamorta, Camorta | kinlaka | 188 | 2859 | 3412 | |
| 10 | Nankauri | Nancowry, Nancoury | muöt | 66,9 | 944 | 927 | |
| 11 | Trinkat | Trinket, Trinkut, Trinkat | laːfuːl | c | 86,3 | 350 | 432 |
| 12 | Böyük Nikobar | Great Nicobar | takahanyilãng | c | 1045 | 6548 | 7566 |
| 13 | Kiçik Nikobar | Little Nicobar | Long | c | 159 | 171 | 353 |
| 14 | Kondul | Kondul, Condul | Tamengshe | c | 4,6 | 143 | 150 |
| 15 | Milo | Milo, Pillomilo | miloh | c | 1,3 | 90 | 145 |
| 16 | Meroe | Meroe, Miroe | Meroe | c | 0,52 | 0 | 0 |
| 17 | Treys (Teris) | Teris | Tean | c | 0,26 | 0 | 0 |
| 18 | Mençal | Menchal | Menchal | c | 1,3 | 0 | 0 |
| 19 | Trak | Tark, Trak | Fuya | c | 0,26 | 0 | 0 |
| 20 | Kabra | Cubra | Konwana | c | 0,52 | 0 | 0 |
| 21 | Meqapod | Megapode | - | c | - | 0 | 0 |
| 22 | Picin | Pigeon | - | c | - | 0 | 0 |
| Всего | 1996,17 | 38 475 | 42 055 | ||||
Adaların şimal hissəsində yerləşən Onuncu Dərəcə boğazı onları Andaman adalarından ayırır.
Tarixi
1745-ci ildə adalarda Danımarka Ost-Hind şirkəti yaranır. 1778-1783 illərdə adalar Avstriya-Macarıstan imperiyanın tabeçilində olur. Bu Habusburqların tabeçiliyində olan ilk və yeganə müstəmləkə olmuşdur. Sonradan ərazi Danimarkaya qartarılır. 1868-ci ildə ərazi Böyük Britaniyaya satılır. Bundan sonra isə ərazi Britaniya Hindistanına birləşdirilir. 1947-ci ildə Hindistan müstəqilliyini elan etdikdən sonra adalar birləşmiş ərazi fonunda Andaman və Nikobar adaları adı altına onun tərkibində qərar tutur.
Nikobar adaları andaman adalarının yaxınlığında yerləşir. Hindistan hökuməti bu adalara girişi yasaq etmişdir. Hədəf isə yerli əhalinin ilkin, sivilizasiyadan arı yaşam tərzini qorumaq olmuşdur. Bu adalara ancaq bir necə araşdırmacılarvburaxılmışdır.
Əhali
| il | 1961 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|
| Nikobar adaları | 38 475 | 42 068 | 36 819 | ||
| Nikobar dillərində danışanlar | 13 936 | 21 542 | 26 261 | 28 784 | |
| Şompen dili | 70 | (134) |
Aborigenlər çətin keçilən ərazilərdə yaşarırlar. Digər insanlarla kontakt qurmurlar. Qədim ibtidai icma quruluşunda yaşayırlar. Hannibalizm müşahidə edilir.
Aborigenlərin dili Nikobar dillərinə daxildir. Adada cəmi 150 nəfər aberigen olması düşünülür. Onlar monqoloid irqinə mənsubdurlar. 26 dekabr 2004-ci ildə bsş vermiş sunamidən sonra onlar haqqında tam dolğun məlumat yoxdur.
| № | Adı | hissə arxipelaq | Əhali, nəf. | dil | 2004 il sunamisi nəticəsində[2]. | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Azərbaycan | 1991[1] | 2001[2] | ölüb | itkin | köçmüşlər | |||
| 1 | Kar-Nikobar | Ş | 19 252 | 20 292 | kar-nikobar | 768 | 344 | |
| 2 | Terressa | 1777 | 2026 | Teressa | 50 | 9 | ||
| 3 | Bompoka | 53 | 55 | Teressa | 0 | 17 | köçürülüb | |
| 4 | Çoura]] | 1222 | 1385 | çaura | 41 | 15 | köçürülüb | |
| 5 | Katçall | 5066 | 5312 | mərkəzinikobar | 345 | 4310 | ||
| 6 | Kamorta | 2859 | 3412 | mərkəzinikobar | 51 | 387 | ||
| 7 | Nankauri | 944 | 927 | mərkəzinikobar | 1 | 3 | ||
| 8 | Trinkat | 350 | 432 | mərkəzinikobar | 3 | 234 | köçürülüb | |
| 9 | Böyük Nikobar | C | 6548 | 7566 | böyük nikobar, pompen | 336 | 220 | |
| 10 | Kiçik Nikobar | C | 171 | 353 | kiçiknikobar | 43 | köçürülüb | |
| 11 | Kondul | C | 143 | 150 | kiçiknikobar | 38 | köçürülüb | |
| 12 | Milo | C | 90 | 145 | kiçiknikobar | 163 | köçürülüb | |
| Nəticə | 38 475 | 42 055 | 1839 | 5539 | ||||
Siyasət
Adaların strateji əhəmiyyəti hind hökumətini ərazidən özünün hərbi hava qüvvələrinin sınaq teri kimi istifadə edilir. Bu addımlar adaların yerli əhalisi dərəfindən etirazla qarşılanır.
İstinadlar
- "NICOBAR DISTRICT // Andaman & Nicobar Police". 2010-03-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-29.
- "Human lives lost in the wake of Tsunami/ Tide Wave in the Bay of Bengal- 26th December 2004". 2005-01-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-29.
- "Nicobars (Nicobar) District: Census 2011 data". 2015-03-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-29.
Mənbə
- "Nicobarese and Shompen". The Andaman Association. 2012-11-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: January 2010.
- WorldStatesmen- India
- Post-tsunami satellite photos from India’s National Remote Sensing Centre (Alternate Link)