NATO baş katibi

NATO baş katibi — Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatının (NATO) ən yüksək vəzifəli şəxsidir. Təşkilatın işinin ümumi əlaqələndirilməsini yerinə yetirir, həmçinin Şimali Atlantika Şurasına sədrlik edir.

NATO-nun 11-ci baş katibi Yaap de Hoop Sxeffer 20 mart 2006-cı ildə ABŞ Prezidenti Corc U. Buşla görüşür.[1]

Ənənəvi olaraq, baş katib vəzifəsini avropalılar daşıyır. Bu struktur ABŞ-nin təsirini balanslaşdırmağa yönəlmişdir, belə ki, NATO-nun ən yüksək hərbi vəzifəsi sayılan Avropa Müttəfiq Qüvvələri baş komandanını ABŞ təyin edir. Baş katib NATO-ya üzv ölkələrin konsensusu əsasında 4 il müddətinə seçilir. Lakin üzv ölkələrin razılığı əsasında baş katibdən 1 il və ya daha artıq müddətə vəzifədə qalması xahiş oluna bilər.

Hal-hazırda NATO baş katibi vəzifəsini Danimarkanın keçmiş baş naziri Anders Foq Rasmussen tutur. 28 mart 2014-cü ildə Şimali Atlantika Şurası, 1 oktyabr 2014-cü il tarixdən vəzifələrinin icrasına başlamaqla, Norveçin keçmiş baş naziri Yens Stoltenberqi NATO-nun növbəti baş katibi seçdi.

NATO baş katibləri
#Baş katibFotoÖlkəVəzifəyə gəlibVəzifədən gedibVəzifə müddəti
1 Hastinqs İsmey Böyük Britaniya Birləşmiş Krallıq 24 mart 1952 16 may 1957 j5 il
2 Pol-Anri Spaak Belçika Belçika 16 may 1957 21 aprel 1961 g4 il
3 Dirk Stikker Niderland Niderland 21 aprel 1961 1 avqust 1964 e3 il [N 1]
4 Manlio Brozio İtaliya İtaliya 1 avqust 1964 1 oktyabr 1971 m7 il
5 Yozef Luns Niderland Niderland 1 oktyabr 1971 25 iyun 1984 n13 il
6 Piter Karington Böyük Britaniya Birləşmiş Krallıq 25 iyun 1984 1 iyul 1988 ga4 il
7 Manfred Vörner Almaniya Almaniya 1 iyul 1988 13 avqust 1994 l6 il [N 2]
— Sercio Balanzino (icra edən) İtaliya İtaliya 13 avqust 1994 17 oktyabr 1994 c2 ay [N 2]
8 Villi Klaas Belçika Belçika 17 oktyabr 1994 20 oktyabr 1995 d1 il [N 3]
— Sercio Balanzino (icra edən) İtaliya İtaliya 20 oktyabr 1995 5 dekabr 1995 b6 həftə [N 3]
9 Xavyer Solana İspaniya İspaniya 5 dekabr 1995 6 oktyabr 1999 f4 il
10 Corc Robertson Böyük Britaniya Birləşmiş Krallıq 14 oktyabr 1999 17 dekabr 2003 i4 il
— Alessandro Minuto-Ritso (icra edən) İtaliya İtaliya 17 dekabr 2003 1 yanvar 2004 a3 həftə[N 4]
11 Yaap de Hoop Sxeffer Niderland Niderland 1 yanvar 2004[N 5] 1 avqust 2009 k5 il
12 Anders Foq Rasmussen Danimarka Danimarka 1 avqust 2009 1 oktyabr 2014[7] 5 il
13 Yens Stoltenberq Norveç Norveç 1 oktyabr 2014 Vəzifəyə təyin edilib –

Qeydlər
  1. Stikker səhhəti ilə əlaqədar vəzifəsindən 1 il tez ayrılmışdır.
  2. Vörner 13 avqust 1994-cü ildə vəzifə başında xərçəng xəstəliyindən vəfat etmişdir. Baş katibin müavini Sercio Balanzino onun ömrünün sonlarına yaxın vəzifələri öz üzərinə götürmüş və onun ölümündən sonra və Villi Klaasın seçilməsinədək vəzifələrin icraçısı olmuşdur.[2]
  3. Klaas 1980-ci illərdə Belçika nazirlər kabinetində rüşvət alması iddiaları ilə əlaqədar baş katib vəzifəsindən istefa vermişdir. Onun istefasından sonra baş katibin müavini Sercio Balanzino Xavyer Solananın seçilməsinədək baş katib vəzifələrini icra etmişdir.[3]
  4. 2003-cü ilin yanvarında Corc Robertson dekabrda vəzifəsindən gedəcəyini elan etdi. Yaap de Hoop Sxeffer onun xələfi seçildi, lakin o Niderland parlamentindəki işləri ilə əlaqədar yalnız 2004-cü ilin yanvarında vəzifələrinin icrasına başlaya bildi. Robertsondan öz vəzifələrini Sxeffer hazır olanadək yerinə yetirməsi xahiş edilsə də, o imtina etdi və nəticədə baş katibin müavini Minuto-Ritso müvəqqəti olaraq baş katib vəzifələrini icra etməli oldu.[4]
  5. Sxeffer 1 yanvar 2004-cü ildən NATO baş katibi elan edilsə də,[5] o, vəzifələrinin icrasına yalnız 5 yanvar 2004-də başlaya bildi.[4][6]

İstinadlar
  1. "President Welcomes NATO Secretary General to the White House". The White House. 2006-03-20. 2022-06-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-04-13.
  2. Marshall, Andrew. "Hunt is on to find new NATO chief". The Independent. London. 15 August 1994. 2014-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-03-29.
  3. Whitney, Craig. "Facing Charges, NATO Head Steps Down". The New York Times. 21 October 1995. 2014-04-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-03-29.
  4. "NATO Chief Steps Down". The New York Times. December 18, 2003. 2014-04-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-03-29.
  5. Crouch, Gregory. "NATO Names a Dutchman To Be Its Secretary General". The New York Times. 23 September 2003. 2014-04-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-03-29.
  6. Crouch, Gregory. "New NATO Chief Takes Over". The New York Times. January 6, 2004. 2014-04-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-03-29.
  7. "The extension of the Secretary General's mandate". NATO. October 3, 2012. 2014-02-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-08-27.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.