Marneuli bələdiyyəsi

Marneuli bələdiyyəsiGürcüstan Respublikasının Aşağı Kartli diyarında (Borçalı) inzibati-ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Marneuli şəhəridir.

Rayon
Marneuli bələdiyyəsi
Bayraq Gerb
Bayraq Gerb

41°27′49″ şm. e. 44°48′39″ ş. u.


Ölkə
İnzibati mərkəz Marneuli
İcra başçısı Kənan Ömərov [1]
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi 935[2][3] km²
Əhalisi
Əhalisi 130 600 (1.1.2014)[4] nəfər
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu GE-37
Rəsmi sayt
Marneuli bələdiyyəsi xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarix

1929-cu ildə Zaqafqaziyada ilk dəfə rayon inzibati-ərazi bölgüsü təsis edildikdən sonra 1947-ci ilədək onun adı ləğv edilmiş bütöv qəzanın adını (Borçalı) daşımışdır.

Toponimlərin dəyişdirilməsi

Toponimlərin dəyişdirilmə xronologiyası
Əvvəlki adı Dəyişdirilmə tarixi Sonrakı adı
Sarvan kəndi13.02.1932Borçalı kəndi
Şüləver kəndi28.12.1932Şaumyan qəsəbəsi
Traubenberq kəndi18.02.1944Tamarisi kəndi
Borçalı kəndi18.03.1947Marneuli şəhəri
Borçalı rayonu18.03.1947Marneuli rayonu
Görarxı kəndi03.07.1959Algeti kəndi
Orconikidze kəndi02.02.2009Saimerlo kəndi

Coğrafiya

Marneuli rayonu Aran Borçalının AzərbaycanErmənistanla sərhədində yerləşir. Marneuli rayonunun sahəsi 935 km² - dir[5] . Ərazisinin 90%-i 350-600 metr mütləq hündürlüyə malik Marneuli ovalığında yerləşir. Ən hündür nöqtəsi 1416 metrə bərabər Qaradağ dağıdır. Rayonun ümumi torpaq fondu 83.479 hektardır.[6]

İqtisadiyyat

Sovetlər Birliyi dağıldıqdan sonra Marneuli iqtisadiyyatı dərin böhran keçirmişdir. Marneuli hazırda kəndə təsərrüfatı bölgəsi kimi tanınır. 2006-cı ildə Gürcüstanda istehsal edilmiş tütünün 78%-i, tərəvəzin 11%-i, bostan bitkilərinin 14%-i, ətin 4%-i bu bölgənin payına düşmüşdür.

Yerli özünüidarə

İnzibati-ərazi bölgüsü

Marneuli rayonu inzibati ərazisinə görə 18 yerə bölünür

Əhali

Sayının dinamikası

Sarvan (rəsmi olaraq "Marneuli") bələdiyyəsinin (2006-cı ilədək "rayon"u adlanırdı) əhalisi[4][7][8]:

Tarix Əhali Tarix Əhali Tarix Əhali Tarix Əhali Tarix Əhali Tarix Əhali
17.1.1939 sa. 48 970 15.1.1959 sa. 72 155 15.1.1970 sa. 91 054 17.1.1979 sa. 99 867 17.1.1989 sa. 124 332 1.1.1991 r.t. 126 200
17.1.2002 sa. 118 221 1.1.2004 r.t. 116 700 1.1.2005 r.t. 117 900 1.1.2006 r.t. 121 000 1.1.2007 r.t. 121 800 1.1.2008 r.t. 122 500
1.1.2009 r.t. 123 500 1.1.2010 r.t. 126 300 1.1.2011 r.t. 128 100 1.1.2012 r.t. 129 600 1.1.2013 r.t. 129 800 1.1.2014 r.t. 130 600

1 yanvar 2014-cü il tarixinə olan rəsmi təxminə əsasən rayon əhalisi 130.6 min nəfərdir.[4] Həmin tarixə əhalinin sıxlığı 1 km²-ə 139.7 nəfərdir. Sosial vəziyyətin çətinliyi səbəbindən yüksək emiqrasiyaya baxmayaraq (17 yanvar, 2002-ci il sayımına əsasən ümumi əhali 12 yanvar, 1989-cü il sayımı yekunlarına görə 6.111 nəfər və ya 4.92% azalmışdı) dövlət dəstəyi ilə gerçəkləşən immiqrasiyanın (xüsusən 2003-cü ildən etibarən tədricən etnik svanların, acarların, kartvellərin və Suriya ermənilərinin[9] köçürülməsi) təsiri ilə bələdiyyə əhalisi 1989-cu ildən 2014-cü ilə ötən 25 il ərzində azalmamış əksinə 10.2 min nəfər (8.48%) artmışdır.

Etnik tərkibi

2002-ci il siyahıyaalınmasına əsasən 71 kənddə (qeyd: gür.: g.ə. ულიანოვკა, l.ə. ulianovka kəndində əhali yaşamırdı) məskun əhalinin 86.40%-ini azərbaycanlılar, 7.80%-ini gürcülər, 5.20%-ini ermənilər, 0.20%-ini ruslar, 0.20%-ini urumlar, 0.20%-ini isə digərləri təşkil edirdi.[10]

17-24 yanvar 2002-ci il siyahıyaalınmasına əsasən Sarvan (rəsmi olaraq "Marneuli") rayonu (2006-cı ildən "bələdiyyəsi") kəndlərinin əhalisi və etnik tərkibi[11]
Gürcücə rəsmi adı Azərbaycanca adı Toplam əhali:
hər iki cins
Toplam əhali:
kişilər
Toplam əhali:
qadınlar
Azərbaycanlılar Gürcülər Ermənilər Ruslar Urumlar
cəmicəmi94 52646 66547 86186.40%7.80%5.20%0.20%0.20%
სადახლო (sadaxlo)Sadaxlı9 4864 7504 73697%
ყიზილ-აჯლო (ğızıl-aclo)Qızılhacılı7 1243 5963 52898%
ახყულა (algeti)Məscidli Görarxı5 0172 4982 51999%
ყაჩაღანი (ğaçağani)Qaçağan3 9741 8512 12398%
საბირქენდი (sabirkendi)Sabirkənd3 7131 9121 801100%
ქეშალო (keşalo)Keşəli3 3221 6941 628100%
კასუმლო (kasumlo)Qasımlı2 9211 4371 48499%
აღმამედლო (ağmamedlo)Ağammədli2 8671 4201 447100%
თაზაქენდი (tazakendi)Təzəkənd2 2301 1041 126100%
წერეთელი (Sereteli)Sereteli2 2061 0441 16289%
აზიზქენდი (azizkendi)Əzizkənd2 1701 0651 105100%
დამია-გიაურარხი (damia-qiaurarxi)Dəmyə Görarxı1 815900915100%
დიდი მუღანლო (didi muğanlo)Böyük Muğanlı1 815887928100%
შულავერი (şulaveri)Şüləver1 78785093753%21%23%
ქვემო სარალი (kvemo sarali)Aşağı Saral1 74586987699%
ქურთლარი (kurtlari)Qurdlar1 711839872100%
ზემო ყულარი (zemo ğulari)Yuxarı Qullar1 70484186398%
თამარისი (tamarisi)Tamarisi1 69081787388%
თექალი (tekali)Təkəli1 68284583797%
პირველი ქესალო (pirveli kesalo)Birinci Kosalı1 622801821100%
მეორე ქესალო (meore kesalo)İkinci Kosalı1 587795792100%
ლეჟბადინი (lejbadini)Lecbəddin1 538720818100%
ორჯონიკიძე (orconikidze)Saimerlo1 47074472699%
დაშთაფა (daştapa)Daştəpə1 46269077297%
იმირი (imiri)İmir1 44570873793%
ქაფანახჩი (kapanaxçi)Kəpənəkçi1 383711672100%
კირიხლო (kirixlo)Qırıxlı1 262605657100%
ამბაროვკა (ambarovka)Ambarlı1 24963261796%
ბაიდარი (baidari)Baydar1 236636600100%
მოლაოღლი (molaoğli)Mollaoğlu1 180593587100%
ქირაჩ-მუღანლო (kiraç-muğanlo)Kirəc-Muğanlı1 15557957699%
ზემო სარალი (zemo sarali)Yuxarı Saral1 135562573100%
არაფლო (araplo)Araplı1 118548570100%
ყირმიზქენდი (ğirmizkendi)Qırmızıkənd1 07252454819%78%
ილმაზლო (ilmazlo)İlməzli1 033520513100%
ულაშლო (ulaşlo)Ulaşlı859432427100%
ხოჯორნი (xocorni)Xocornu84239744521%78%
ახლო ლალალო (axlo lalalo)Axlılələ805415390100%
ახალი მამუდლო (axali mamudlo)Axlımahmudlu75837538399%
აჯიისქენდი (aciiskendi)Haçıisəkənd750366384100%
წოპი (tsopi)Sop74635139562%34%
ახქერფი (axkerpi)Ağkörpü74235239096%
კიროვკა (kirovka)Mamay70635934798%
ქვემო ყულარი (kvemo ğulari)Aşağı Qullar62830832096%
ნორგიუღი (norqiuği)Norgyuğ56725331422%63%
სეიდხოჯალო (seidxocalo)Seyidqocalı527263264100%
ენიქენდი (enikendi)Qayaqocalı492245247100%
ბეითარაფჩი (beitarapçi)Bəytərəfçi483241242100%
კუშჩი (kuşçi)Quşçu45221523799%
ხანჯი-გაზლო (xanci-qazlo)Xancığazlı43621522199%
თაზაქენდი (tazakendi)Təzəkənd43322420999%
ბაითალო (baitalo)Baytallı400191209100%
პატარა ბეგლარი (patara beqlari)Bala Bəylər395185210100%
სიონი (sioni)Sioni35117917262%33%
დამია (damia)Dəmyə334170164100%
ხიხანი (xixani)Xixani304145159100%
ახალი დიოკნისი (axali dioknisi)Axali Dioknisi296126170100%
ალავარი (alavari)Hallavar28812316597%
გულბაღი (qulbaği)Güllübağ27312914499%
წერაქვი (tserakvi)Serakvi24813211693%
ჩანახჩი (çanaxçi)Çanaxçı235110125100%
ბურმა (burma)Burma2009610491%
დიდი ბეგლარი (didi beqlari)Böyük Bəylər20092108100%
ხუტორ-ლეჟბადინი (xutor-lejbadini)Xutor-Lecbəddin1777899100%
ბუდიონოვკა (budionovka)Metsamula163808334%55%
ოფრეთი (opreti)Opreti15871879%8%78%
ახყულა (axğula)Ağqula150688299%
ხოხმელი (xoxmeli)Xoxmeli81354695%
ბურდაძორი (burdadzori)Burdadzori58253391%
ყუდრო (ğudro)Qudro432320100%
ჯანხოში (canxoşi)Canxoş2091140%55%
ულიანოვკა (ulianovka)Verxviani000...............

Mədəniyyət

Hal-hazırda rayonda 87 dövlət, 1 qeyri-dövlət ümumtəhsil məktəbi; 4 orta ixtisas, 4 ali təhsil müəssisəsi; 67 kitabxana, 2 teatr, 2 muzey və "Algeti" adlı 1 teleşirkət fəaliyyət göstərir.

İstinadlar

  1. Региональный Информационный портал Квемо-Картли: Справочник по региону: самоуправление: Муниципальные советы
  2. National Statistics Office of Georgia: ტომი I - საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის შედეგები Arxivləşdirilib 2015-10-23 at the Wayback Machine
  3. მარნეულის მუნიციპალიტეტი: marneulis municipalitetis ganvitarebis strategia
  4. National Statistics Office of Georgia: Population by Municipalities for the Beginning of the Year (Thousands) Arxivləşdirilib 2015-10-24 at the Wayback Machine. (official estimates)
  5. "Arxivlənmiş surət". 2018-03-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-04-07.
  6. საქართველოსა და სომხეთის საზღვრისპირა რეგიონებში მოსახლეობის და არასამთავრობო\სამოქალაქო ორგანიზაციების კვლევა რაოდენობრივი და თვისებრივი კვლევის ანგარიში მომზადებულია ქეა ინთერნეშენალისთვის კავკასიაში პროექტის საქართველოს მხარის პარტნიორი სამოქალაქო განვითარების სააგენტო(CiDA) აგვისტო-ოქტომბერი, 2009 თბილისი, საქართველო
  7. "Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа: Борчалинский район (перепись 1939 года)". 2013-05-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-09-08.
  8. "Division of Georgia". 2021-10-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-09-08.
  9. Yeni Musavat qəzeti Arxivləşdirilib 2022-09-28 at the Wayback Machine — Elşad Paşasoyun reportajı: Borçalı torpaqlarında Suriya erməniləri üçün qəsəbə salınır Arxivləşdirilib 2020-09-29 at the Wayback Machine. Yayınlanma tarixi: 23 May 2014 08:40
  10. National Statistics Office of Georgia: 2002 წლის სოფლის მოსახლეობის აღწერის მონაცემები Arxivləşdirilib 2016-03-28 at the Wayback Machine, გვერდი 212
  11. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ing. National Statistics Office of Georgia): 2002 წლის სოფლის მოსახლეობის აღწერის მონაცემები Arxivləşdirilib 2016-03-28 at the Wayback Machine, გვერდი 212-215

Xarici keçidlər

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.