Məmməd Fətəliyev

Məmməd Böyükxan oğlu Fətəliyev (25 avqust 1938, Bərcan, Yardımlı rayonu1 yanvar 2021) — Azərbaycan tarixçisi, tarix elmləri doktoru, professor, BDU-nun Tarix fakültəsinin AvropaAmerika ölkələrinin yeni və müasir tarixi kafedrasının müdiri.[1]

Məmməd Fətəliyev
Məmməd Böyükxan oğlu Fətəliyev
Doğum tarixi
Doğum yeri Bərcan, Yardımlı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vəfat tarixi (82 yaşında)
Vətəndaşlığı SSRİ SSRİ
 Azərbaycan
Milliyyəti Azərbaycanlı
Atası Böyükxan Fətəliyev
Elmi dərəcəsi Tarix elmləri doktoru
Elmi adları Professor, BDU-nun Avropa və Amerika ölkələrinin yeni və müasir tarixi kafedrasının müdiri
İş yeri Bakı Dövlət Universiteti
Təhsili Lənkəran Pedaqoji texnikumu
Bakı Dövlət Universiteti
Mükafatları "Bakı Dövlət Universitetinin 100 illiyi (1919-2019)" yubiley medalı "Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə" yubiley medalı  — 1971

Həyatı

Məmməd Böyükxan oğlu Fətəliyev 1938-ci il avqustun 25-də Azərbaycan Respublikasının,Yardımlı rayonunun Bərcan kəndində anadan olmuşdur.

1958-ci il dekabr – 1961-ci il iyul ordu sıralarında xidmət etmişdir.[1]

Təhsili

1953-cü ildə Bərcan kənd "7" illlik məktəbinin VII sinfini bitirmiş, 1956-cı ildə Yolocaq kənd orta məktəbinin X sinfini bitirmişdir. 1958-ci ildə Lənkəran Pedaqoji texnikumunu fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Bundan sonra Bakı Dövlət Universitetinə daxil olmuş və 1967-ci ildə oranı fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir.[1]

Elmi fəaliyyəti

1981-ci ildə "Türkiyə və Balkan paktı (1929–1938-ci illərində Türkiyənin Balkanlarda xarici siyasət problemləri)" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir. 2006-cı ildə "Türkiyə,Yunanıstan böyük dövlətlərin münasibətlərində (1914–1923-cü illər.)" mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.[1]

100 məqalənin, 2 monoqrafiyanın , 2 kitabın müəllifidir.[2][3][4]

Tədqiqat sahələri

  • Ümimi tarix: " II Dünya müharibəsindən sonrakı illərdə Yunanıstan Türkiyə münasibətlərində Kipr məsələsi və böyük dövlətlər. (1945-XXI əsrin əvvəlləri)
  • XX əsrin 90-cı illərində Yunanıstan-Türkiyə münasibətlərində Egey adalarının hərbiləşdirilməsi məsələsi

Əmək fəaliyyəti

1958-ci ilin sentyabr-noyabr aylarında Yardımlı rayonunun Şıxlar kənd "7"illik məktəbində müəllim işləmişdir. 1961-ci il sentyabr – 1972-ci il dekabr Yardımlı rayonunun Bəncan kənd "8"illik, 1966-cı ildən orta məktəbində müəllim işləmişdir. 1973-cü ilin yanvarından BDU-nun "Ümumi tarix", 1979-cu ildən "Avropa və Amerika ölkələrinin yeni və müasir tarixi" kafedrasında müəllim, 1978-ci ildən baş müəllim, 1985-ci ildən dosent, 2008-ci ilin aprelindən professor əvəzi işləmişdir. Bakalavr pilləsində "Avropa və Amerika ölkələrinin müasir tarixi" fənnini, magistratura pilləsində "Balkan problemləri və beynəlxalq münasibətlər", "II Dünya müharibəsi illərində ABŞ-Böyük Britaniya münasibətləri" fənlərini aparmışdır.[1]

Mükafatları

Əsərləri

Kitabları

  • Türkiyə Diplomatiyası və Balkanlar. monografiya. Bakı, Azərnəşr. 1995.
  • Türkiyə,Yunanıstan və böyük dövlətlər I Dünya müharibəsi ərəfəsində və illərində. Bakı, 2005, 22,5ç.v.
  • Yunanıstan, Türkiyə və böyük dövlətlər 1919–1922-ci illərdə. Bakı, 2013, 11,25 ç.v.
  • Türkiyə Məsələsi və Böyük Dövlətləri Beynəlxalq Konfranslarda;Sevr Müqaviləsi. Bakı-Sabah, 2017, s.157
  • Турция и Балканские государства в 1929–1938 гг. (Внешнеполитические проблемы Турции на Балканах). Баку "Сабах", 2018, с.200

Məqalələri

  • Первая Балканская конференция, "Ученые записки" АГУ, Серия истории и философии. 1971, № 8 rus dilində.
  • Сущность Балканской Ан-танты, "Ученые записки" АГУ, Серия истории и филосо-фии. 1972, № 6 rus dilində
  • Последний период Балканской Антанты, "Ученые записки" АГУ, Серия истории и философии. 1973, № 8 rus dilində
  • Итало-югославский пакт и Балканская Антанта, "Ученые записки" АГУ, Серия истории и филосо-фии. 1973, № 6 rus dilində
  • Balkan Antantasının son dövrü(1937–1940), Gənc Tədqiqatçı1arın elmi konfransı məruzələrinin elmi tezisləri 0,1 ç.v 1973.
  • Характер отношений СССР с социалистическими странами.Azərbaycan KP MК-nın "Аgitator" jurnalı, 1976.
  • За обеспечение благоприятных внешних условий, Azərbaycan КP МК-nın "Аzərbaycan komunisti" nəzəri və siyasi jurnalı. 1976, № 6.
  • Политическое положение на Балканах в начале 30-х годов (соглашения Турции с Грецией, Румынией и Югославией) rus dilində, "Ученые записки" АГУ, Серия истории и философии. 1977, № 7
  • Первые годы деятельности Балканской Антанты и Турция (1934–1936 гг.) rus dilində "Ученые записки" АГУ, Серия истории и философии. 1978, № 8
  • Испанские революции XIX века. ASE c 4, Bakı 1980.
  • Испанское наследство. ASE c 4, Bakı 1980
  • Испано-Американская война, ASE, c 4, Bakı 1980.
  • Карибский Кризисс, ASE, c 5, Bakı 1981.
  • Пакт Келлога-Бриана, ASE, c 5, Bakı, 1981.
  • Кубинская Революция, ASE, c 5, Bakı 1981.
  • Линкольн А., ASE, c 5, Bakı, 1981.
  • Локарнские Договоры, ASE, c 5, Bakı, 1981.
  • Максималисты. ASE, c 5, Bakı, 1918.
  • План Маршала, ASE, c 5, Bakı, 1981.
  • За Мир и Демократию. Azərbaycan KP MK-nın Agitator jurnalı № 7, 1981.
  • День Международной солидарности Пролетариата. KP MK-nın Agitator jurnalı № 8, 1981.
  • "Yeni Tarix". Ümummitəhsil məktəblərinin Х sinifi üçün dərslik
  • "1919–1921-ci illərdə Fransa – Türkiyə münasibətləri" "Tarix və onun və problemləri" jurnalı, Bakı, 2005, № 1, s.77–84
  • "Yunanıstan-Türkiyə müharibəsi illərində ABŞ-Türkiyə münasibətləri" "Tarix və onun problemləri " jurnalı. Bakı, 2005, № 2
  • Ankara müqaviləsinin imzalanması və onun Fransa-Türkiyə münasibətlərində rolu. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası, A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu Azərbaycan tarixi problemləri, Bakı, Nurlan, 2005, s 3–8.
  • Новейшая История, программа проблем лекций, Bakı, 1981.
  • Турция и Балканский пакт (Проблемы турецкой политики на Балканах в 1929–38 гг.) Авто-реф. дисс. на соискан. уч.ст. канд. ист. наук Bakı, 1981.
  • Международное положение Турции в начальный период мирового экономического кризиса 1929–1938 гг. "Известия" АН Аз.ССР, 1981, № 8.
  • Международное коммунистическое движение в борьбе за мир и социаль-ный прогресс.Azərbaycan КP МК-nın Agitator 1982, № 7
  • İki sistemin dinc yanası yaşaması və iqtisadi yarışı. Təşviqatçı jurnalı Bakı. 1983, № 3.
  • Мирное сосуществование и экономическое соревнование Azərbaycan KP MK-nın Agitator jurnalı Bakı 1983, № 3.
  • Тематика проблемных семинаров по курсу "Новейшей истории", Проблемы семинара, Bakı, 1983.
  • Наполен I Бонапарт. ASE c 7, Bakı, 1983.
  • Наполеон III. ASE, c,7. Bakı, 1983.
  • Парижская коммуна (1789–1794), ASE, c 7, Bakı 1983.
  • Парижская коммуна (1871), ASE, c.7, Bakı, 1983.
  • Отношения Турции с балканскими странами в конце 20-х гг."Известия" АН Аз.ССР, 1984, № 2.
  • Türkiyə və Balkan Paktı, ixtisas kursunun programmı, Bakı ADU, 1984.
  • Düniya sosializm siteminin meydana gəlməsi, Bakı, ADU, 1984.
  • Paris Kommunası, Bakı, ADU, 1984.
  • Tələbələrdə dünyagörüşün formalaşmasında partiya və komsomol təşkilatlarının rolu. Ümumitəhsil və peşə məktəbi islahatının əsas istiqaməti və Universitet təhsilinin daha da təkmilişdirilməsi. Bakı, ADU, 1985.
  • Sosialist ölkələri arasında yeni tipli münasibətlərin qurulması və inkişafında Marksist-Lenninçi partiyaları rolu. Sülh və Əməkdaşlıq siyasəti Məcmuə, ADU, 1986.
  • Sosializm birliyi ölkələrinin xarici siyasəti sülh və xalqlar təhlükəsizliyi siyasətidir. Dinc yanaşı yaşamaq uğrunda. Məcmuə ADU, Bakı, 1987.
  • Проект "пакта четырех держав" и Турция, "Новое и новейшее время" журналы. М., 1987, № I
  • M.S.Qorbaçovun Oktyabr və yenidənqurma inqilab davamı edir — məruzəsi və ən yeni tarixi metodoloji problemləri. metodik vəsait, Bakı ADU, 1988.
  • Подготовка и заключение конвенции в Монтре и Балканский пакт."Известия" АН Аз.ССР, 1990, № 4
  • Müasir imperializm meylər və ziddiyətlər. ixtisas kursu proqram, Bakı 1991.
  • Türk xalqının Yunanistan müdaxiliəsinə qarşı mübarizəsi və Bolqaristan. Bakı Universitetinin Xəbərləri (humanitar elimlər seriyası) Bakı. 1994.
  • Müasir Tarix. proqram. BDU, 1994.
  • Axtarışlarda keçən ömür. Tarix və Onun Problemləri. Bakı. 1999, № 3–4.
  • Zəhmətlə yoğrulmuş ömür. Tarix və Onun problemləri. Bakı, 1999. № 3–4.
  • Nəsimi Məmməd oğlu Quliyev −60. Tarix və Onun problemləri. Bakı, 1999 № 3–4.
  • Birinci Dünya müharibəsi ərəfəsində Yunanistanda "Meqali ideya"nın yeni xarakter kəsb etməsi və Türkiyə-Yunanistan münasibətlərinin kəskinləşməsi. Bakı Dövlət Universitetinin 80-illiyinə həsr edilmiş konfransın materialları. Bakı, 2000.
  • Yeni Tarix. Ümumtəhsil məktəblərinin IX sinifi üçün dərslik. Bakı, 2001. dərslik. Bakı, 2001.
  • Balkan problemləri və beynəlxalq münasibətlər (ХХ əsrin 20–30-cu illəri proqram, "Adıloğlu" nəşriyyatı, 2001
  • Avropa Amerika ölkələrinin müasir tarixi. Metodik vəsait. İqtisad Universiteti nəşriyatı 2002.
  • Birinci Dünya müharibəsinin əvvələrində Yunanistan-Türkiyə ziddiyyətləri və Böyük Dövlətlərin Yunanistanı müharibəyə cəlb etmək uğrunda mübarizəsi. BDU-nun Xəbərləri Tarix və fəlsəfə seriyası № 3, 2003.
  • Birinci Dünya müharibəsi ərəfəsində Türkiyə-Yunanistan münasibətlərində milli azlıqlar məsələsi vı böyük dövlətlər. Tarix və Onun Problemləri № 4, 2002. s. 52–58.
  • 1923–1929 cu illərdə Yunanistan-Türkiyə münasibətləri. Beynəlxalq həyat № 1, 2003 s. 10–18
  • Yunanistan-Türkiyə müharibəsi illərində ABŞ-Türkiyə münasibətlər. Tarix və Onun problemləri 2005, N2
  • Birinci Dünya müharibəsi illərində İngiltərənin Türkiyəyə münasibətdə siyasəti (noyabr 1914-oktyabr 1918). Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Bakıxanov adına Tarix İnstitutu. Əsərlər., Bakı, Elm, 2004, I-cild s 229–243.
  • Birinci Dünya müharibəsi ərəfəsində və müharibənin ilk aylarında İngiltərə-Türkiyə münasibətləri, AMEA-nın A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu, əsərlər II cild Bakı, 2004 səh 38–50.
  • Yunanistan-Türkiyə müharibəsi illərində İngiltərə-Türkiyə münasibətləri, AMEA-nın A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu, əsərlər III cild . Bakı Elm, 2004.
  • "Yunanıstanın İzmiri işğal etməsi və Yunan terroru" "Dirçəliş" jurnalı, 2005, №, 86–87, s.108–119.
  • "Lozan konfransında Egey adaları məsələsi" Pedaqoji Universitetin xəbərləri (Humanitar və təbiət elmləri seriyası) Bakı 2005, № 2, s.632–637.
  • "Lozan konfransında ərazi məsələləri, Frakiya sərhədi. Pedaqoji Universitetin xəbərləri (Humanitar elmləri seriyası) Bakı, 2005, № 3, s.641–646.
  • "Lozan konfransında kapitülyasiyalar və xaricilərin rejimi məsələsi. "Tarix və onun problemləri" jurnalı. Bakı, 2005, № 3, s.63–67.
  • "Lozan konfransında Mosul məsələsi" "Tarix və onun problemləri" jurnalı. Bakı, 2005, № 4, s.38–42.
  • "Lozan konfransında iqtisadi və maliyyə məsələsi" "Tarix və onun problemləri" jurnalı. Bakı, 2005, № 1. s.79–85.
  • "Yunanıstan – Türkiyə müharibəsi illərində Sovet-Türkiyə münasibətləri" "Dirçəliş" jurnalı 2005–2006,№ 94–95. s.152–165.
  • "Lozan konfransında milli azlıqlar məsələsi" "Tarix və onun problemləri" jurnalı, 2006, № 2, s.69–75.
  • "I Dünya müharibəsi illərində Avstriya – Macarıstanın Türkiyəyə münasibətdə siyasəti" "Tarix və onun problemləri" jurnalı. Bakı, 2006, № 3, s.101–109.
  • "Lozan konfransında boğazlar məsələsi" "Tarix və onun problemləri"jurnalı, Bakı, 2006, № 4, s.108–118.
  • "Türkiyə məsələsi,Yunanıstan və böyük dövlətlər London konfransında" "Tarix və onun problemləri "jurnalı. Bakı.2007, № 1. s.165–170.
  • "Avropa Amerika ölkələrinin müasir tarixi fənninin proqramı", Bakı 2007, müştərək. 3 ç.v.
  • "Avropa ölkələrinin müasir tarixi fənninin proqramı" Bakı, 2007 müştərək. 3 ç.v.
  • Lozan konfransın patriarxlıq məsələsi Tarix və Onun problemləri, 2009, N 3 Bakı, səh. 138–144.
  • "Türkiyə məsələsi San-Remo konfransında" "Tarix və onun problemləri"jurnalı, Bakı, 2008, № 1–2, s.109–117.
  • "Lozan konfransı ərəfəsində Türkiyədə vəziyyət və İstanbulda Refet Bele missiyası" "Tarix və onun problemləri"jurnalı. Bakı, 2008, № 4 s.167–170.
  • "II Dünya müharibəsi illərində ABŞ-Böyük Britaniya münasibətləri" magistratura kursu üçün proqram, Bakı 2008, 1,5 ç.v.
  • Versal sülhü və Balkan ölkələri. Tarix və Onun problemləri jurnalı, Bakı, 2010 N3, səh 66–71
  • Yunanistanın Balkanlarda təminat paktı yaratmaq layihəsi. Tarix və Onun problemləri. Bakı, 2011 N1, səh 91–96.
  • Böyük Dövlətlərin Balkan siyasəti (1925–1928-ci illər) Tarix və Onun Problemləri Bakı, 2012, N2 s 76–82.
  • İkinci Dünya müharibəsindən sonra Kipr məsələsi və Yunanistan (1945–1964) Tarix və Onun problemləri, Bakı, 2013, Xüsusi buraxılış N2 s 202–210
  • İkinci dünya müharibəsindən sonra Kipr məsələsi və Türkiyə – Tarix və onun problemləri,2014 № 2, səh. 147–156.
  • "Türkiyə, Yunanıstan və böyük dövlətlər birinci dünya müharibəsi ərəfəsində və illərində", magistratura üçün proqramm – 1 ç.v.
  • İkinci Dünya müharibəsi illərində ABŞ-Böyük Britaniya münasibətləri (1941–1945) fənnin proqramı (magistratura üçün). 2015.
  • Yunanistan və Kipr məsələsi (1965–1974-cü illər). Tarix və Onun problemləri, Bakı, 2015, N1, səh.144–152
  • XX əsrin 80-ci illərində Türkiyə-Yunanistan münasibətlərində Kipr məsələsi. Tarix və Onun problemləri, N 3, 2016, səh. 158–166.
  • Avropa və Amerika Ölkələrinin Yeni Tarixi fənnin proqramı XVIII əsrin ortaları — XX əsrin əvvəlləri. Elmi redaktoru. Bakı. 2017 s.84

Həmçinin bax

İstinadlar

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.