Kondensasiya
Kondensasiya — qaz halında olan bir maddədin kimyəvi tərkibini saxlamaqla maye damcıları şəklində şəkil dəyişdirməsidir.
Kondensasiya molekulların hərəkət intensivliklərinin azalması nəticəsində qarşılıqlı olaraq digər molekullarla cazibə nəticəsində bir araya yığılıb nisbətən sıx molekulyar qəfəs formalaşdırması ilə izah olunur. Kondensasiya prosesində buxardan enerji ayrılır.
Kondensasiya buxarın mayeyə toxunmadığı halda da baş verə bilir. Buna misal buludların əmələ gəlməsidir: Yer səthindən qalxan su buxarının molekulları atmosferin nisbətən soyuq təbəqələrində qruplaşaraq kiçik su damcıları yaradır. Bu damcılar isə səmada “süzən” buludları əmələ gətirir.
Sublimasiya və desublimasiya
Bərk cisimlərin buxarlanma prosesi sublimasiya, əks proses isə desublimasiya adlanır.
- Sublimasiya — maddənin bərk haldan birbaşa qaz halına keçmə prosesidir. Məsələn, “quru buz ” (CO2 bərk halda) mayeləşmədən buxarlanır. Bəzi bərk cisimlər, məsələn, naftalin sublimasiya etdiyinə görə biz onun iyini hiss edirik.
- Desublimasiya — maddənin qaz halından birbaşa bərk hala keçmə prosesidir.
Məsələn, şaxtalı havada pəncərə şüşələrində qırovun əmələ gəlməsi: qırov havada olan su buxarının birbaşa buza çevrilməsindən yaranır.
Qaz kondensasiya qazanları
Qaz kondensasiya qazanları yalnız qazın yanması vaxtı ayırılan istilikdən deyil, həm də buxarın kondensasiyası vaxtı yaradılan istilikdən istifadə edir. Belə döşəmə və divar qazanlarının iş prinsipində yanacağın maksimal qənaətli işlənməsini təmin edir. Əgər bu avadanlığı alıb və onu aşağıtemperatur sisteminə qoşsaq, onda qazın istehlakının azalması olacaq (ildə təxminən 20%) . Həmçinin döşəmə və divar qaz kondensasiya qazanlarının əhəmiyyətli üstünlüyü onların ekoloji olmasıdır.Kondensasiya həmçinin təbiətdə də baş verir.Əvvəlcə Günəş dənizlərdəki və ya okeanlardakı suyu buxarlandırır,beləcə maye halındakı su kiçilərək xırda yağıntı topalarını əmələ gətirir. Buxaralanan su göy üzündə buludları əmələ gətirir.Daha sonra buludlarda toplanan su yağıntı halında heç bir maye ilə təmasda olmadan yenidən YER üzünə qayıdır və beləcə "Təbii Kondensasiya" hadisəsi baş verir.