Kama çayı

Kama (udm. Кам, tatar. Чулман) — Rusiyanın Avropa hissəsindən axan çay. Volqa çayının sol və böyük qolu.

Kama çayı
udm. Кам, tatar. Чулман
Ölkələr
Mənbəyi  
 • Yüksəkliyi 1882 m
Mənsəbi Volqa çayı
 • Yüksəkliyi 36 m
Uzunluğu 1805 km
Meyilliyi 0,11 m/km
Su sərfi 4.100 m³/s
Su hövzəsi Volqa çayı/Xəzər dənizi
Hövzəsinin sahəsi 507000 km²
Kama çayı (Rusiya)
mənbəyi
mənsəbi
Kama Rusiyanın fiziki xəritəsində:

48°11′42″ şm. e. 53°45′15″ ş. u.

55°21′50″ şm. e. 49°59′52″ ş. u.
DSR 10010100112111100000016
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Hazırda Kamanın uzunluğu 1805 km[1] təşkil edir. Bununla belə Kuybışev su anbarının tikintisi ilə onun uzunluğu 2030 kilometrə çatmasına səbəb olmuşdur[2]. Çay ümumilikdə 74 718 qol qəbul edir. Onun hövzəsinin sahəsi 521 000 km² təşkil edir.

Adı

Çayın adı uqro-fin dillərindən əmələ gəlməsi ehtimal edilir. Müasir formasına gəldikdə Udmurt dilində udm. кам sözü «çay, böyük çau»[3] anlamı daşıyır. Fərziyəyə görə "Komi" etnomini Kama çayını adından törəmişdir[4].

Coğrafiya
Kamanın hövzəsi

Çay öz başlanğıcını Udmurtiyanın Kezki rayonu, Kuliqa kəndi yaxınlığından götürür. Mənbəyi Vernekams yüksəkliyidir. Yuxarı axarlarda axarı sabit olmayaraq lillidir. Ən böyük Qolu Ağidel çayıdır. Çay 400–1200 m arası enə malik yatağa sahibdir. Çay Kuybışev su anbarında reyləşən Kama körfəzinə tökülür.

Qolları

Kamaya ümumilikdə 73 718[5] çay tökülür. Bunun 94,5 % 10 kimoletrdən çox axara sahib deyildir. Əsas sol qolları: Cənubi Keltma, Vişera, Çusovaya, Belaya, İk, Zay, Şeşma, Menzelya; sol qolları: Kosa, Obva, Vyatka, İj, Toyma, Myoma.

Qolların siyahısı
  • 1[6] km: Vyatka (1314 km)
  • 9 km: Zay (219 km)
  • 53 km: Toyma (121 km)
  • 65 km: Vetki
  • 75 km: Çelna
  • 78 km: Şilna
  • 118 km: İl (571 km)
  • 124 km: İj (237 km)
  • 177 km: Ağidel (çay) (1430 km)
  • 227 km: Vetlyanka
  • 232 km: Berezovka
  • 240 km: Buy (228 km)
  • 241 km: Kambarka
  • 259 km: Şolya
  • 271 km: Kiçik Sarapulka
  • 277 km: Böyük Sarapulka
  • 329 km: Siva (206 km)
  • 493 km: Tulva (118 km)
  • 545 km: Oçyor
  • 549 km: Yuq
  • 572 km: Taborka
  • 576 km: Peremka
  • 586 km: Nıtva
  • 605 km: Sırka
  • 620 km: Çakva
  • 624 km: Syuzva
  • 631 km: Palta
  • 636 km: Kiçik Lasva
  • 638 km: Lasva
  • 693 km: Çusovaya (735 km)
  • 729 km: Polzna
  • 745 km: Dobryanka
  • 748 km: Tyos
  • 776 km: Qarevaya
  • 776 km: Lyovna
  • 780 km: Obva (247 km)
  • 787 km: Böyük Visim
  • 792 km: Çyormoz (121 km)
  • 799 km: Aşağı Lux
  • 807 km: Kosva (283 km)
  • 810 km: İnva (257 km)
  • 824 km: Emelyanixa
  • 835 km: Pojva
  • 844 km: Tuzim
  • 846 km: Sınva
  • 864 km: Poz
  • 872 km: Poludennı Kondas (102 km)
  • 872 km: Kondas
  • 879 km: Yayva (304 km)
  • 881 km: Lyonva
  • 889 km: Zıryanka
  • 891 km: Tolıç
  • 913 km: Lısva
  • 919 km: Usolka
  • 930 km: Borovaya
  • 932 km: Vilva
  • 937 km: Moşevisa
  • 958 km: Vişera (415 km)
  • 962 km: Qremyaçevka
  • 965 km: Kerçevka
  • 996 km: Urolka (140 km)
  • 1005 km: Bolşoy Kozır
  • 1014 km: Çyolva
  • 1025 km: Çumıç
  • 1037 km: Vilva
  • 1056 km: Pilva (214 km)
  • 1060 km: Cənubi Keltms (172 km)
  • 1102 km: Svetlisa
  • 1109 km: Kosa (267 km)
  • 1172 km: Yazevka
  • 1174 km: Todya
  • 1175 km: Leman
  • 1181 km: Lupya (128 km)
  • 1193 km: Veslyanka (266 km)
  • 1195 km: Ves
  • 1198 km: Pıy
  • 1199 km: Sordva
  • 1206 km: Volva
  • 1222 km: Liz
  • 1222 km: Punşin
  • 1236 km: Berezovka
  • 1241 km: Poqva
  • 1244 km: Syova
  • 1261 km: Porış (131 km)
  • 1267 km: Tuprunka
  • 1287 km: Piseqovka
  • 1293 km: Pıelka
  • 1310 km: Kujva
  • 1342 km: İma
  • 1349 km: Lupya
  • 1364 km: Buzima
  • 1379 km: Çus
  • 1388 km: Kım
  • 1406 km: Nırmıç
  • 1421 km: Volosnisa
  • 1440 km: Rıta
  • 1473 km: Lupya (135 km)
  • 1487 km: Çula
  • 1508 km: Çyornaya
  • 1519 km: Syozva
  • 1528 km: Nyarpa
  • 1530 km: Şalim
  • 1545 km: Zuykarka
  • 1551 km: Puqovka
  • 1561 km: Çus
  • 1562 km: Çeneq
  • 1572 km: Zyozba
  • 1580 km: Pura
  • 1590 km: Kolıç
  • 1594 km: Vok
  • 1601 km: Neopol
  • 1608 km: Kaya
  • 1617 km: Nirim
  • 1630 km: Tomız
  • 1637 km: Pax
  • 1640 km: Çenoq
  • 1646 km: Kedra
  • 1652 km: Çenoq
  • 1656 km: Lıtka
  • 1667 km: Syova
  • 1683 km: Leman
  • 1703 km: Şimali Sarday
  • 1709 km: Sarday
  • 1723 km: Kiçik Pızel
  • 1724 km: Kampızel
  • 1729 km: Lopya
  • 1767 km: Nilkam

İdman

Kama çayında Perm vilayətində Yelkənli qayıqların yarışı keçirilir - Kama kuboku

Gəmiçilik

Kama nəhəng naviqasiya sisteminə malikdir. Su anbarlarının inşası onun imkanlarını artırmışdır. Kama Kerçevski qəsəbəsinə qədər gəmiçilik üçün yararlıdır. Əsas limanları: Solikamsk, Berezniki, Lyovşina, Perm, Krasnokamsk, Çaykovski, Sarapul, Kambara, Naberejneye Çelnı, Nijnekamsk, Çistopol. Permdən Moskva, Nijne Novqorod, Həştərxan və Ufaya reyslər təşkil edilir.

Təbiəti

Çayda çökə, nərə, çapaq, karp, naqqa, xanı, adi durnabalığı və s balıqlar yayılmışdır.

Qalereya

Bəndlər və su anbarları

Kama üzərində bir neçə yerdə bənd mövcuddur:

İstinadlar
  1. "Kama". 2021-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-24.
  2. "Судоходные реки России". 2017-06-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-24.
  3. Фасмер М. Этимологический словарь русского языка. Т. II. С. 172.
  4. Владимир Владимирович Напольских К начальным этапам этнической истории коми Arxivləşdirilib 2015-03-28 at the Wayback Machine
  5. "Реки Перми на сайте администрации". 2011-07-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-24.
  6. Kuybışev su anbarı Kamanın uzunluğuna daxil deyil
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.