II Şahanduxt
Şahanduxt — Albaniya məleykəsi və Sünik çariçası. Atası Seveda – Albaniya çarı[2], anası Sofya – Albaniya məleykəsi[3] olub. Sünik hakimi I Qriqora ərə getmişdir. lakin övladları olmadığına görə I Qriqorun ölümündən sonra (1072) Süniyi böyük qardaşı Sənəkərim ilə birlikdə idarə etmiş, daha sonra isə hakimiyyət Sənəkərimin oğlu I Qriqora keçmişdir.
| Şahanduxt | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | ? |
| Vəfat tarixi | [1] |
| Atası | Seveda |
| Anası | Sofya |
| Həyat yoldaşı | |
| Dini | xristian |
Adı epikrafik mənbələrdə
1086-cı ildə Vahanvəng monastırı ərazisində bacısı Kata ilə birlikdə müqəddəs Məryəm adına ikimərtəbəli kilsə tikdirmişdir[4]. Kilsənin üzərindəki bu yazı zamanəmizədək gəlib çatıb:
535-сi (1086-cı) ildə mən, Şahanduxt, Sevada ağvan çarının qızı və Qriqorun – Aşotikin oğunun arvadı, bizim varisimiz olmadığına görə, mən və bacım Kata müqəddəs Məryəmin mərhəmətini qaznmaq üçün bu Müqəddəs Məryəm kilsəsini tikdirdik...[5]
Monastırın ərazisində Sahanduxtun anasının qəbri də aşkarlanmışdır. Başdaşı üzərində yazılıb:
Sofya —ağvan çariçası, çar Qriqorun—Aşotikin oğlunun, qaynanası. 530-cu (1081-ci) ilin yayı[6]
Nəsil şəcərəsi
| Vatçaqan | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kousçaq | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Filipp | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Seveda | Sofya | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sənəkərim | II Şahanduxt | Kata | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| II Qriqor | Smbat | Seveda | Kürike | Kata | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Şuşik | Kata | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İstinadlar
- Григорян Г. М., 1990. səh. 163
- Григорян Г. М., 1990. səh. 307
- Григорян Г. М., 1990. səh. 225
- Григорян Г. М., 1990. səh. 16, 356
- Григорян Г. М., 1990. səh. 308
- Григорян Г. М., 1990. səh. 225, qeyd 250
Ədəbiyyat
- Григорян Г. М. Очерки истории Сюника. IX—XV вв (PDF). Ереван: Издательство АН Армянской ССР. Отв. ред. X. А. Торосян, Б. А. Улубабян. 1990. ISBN 5—8080—0042—4.
- Chronique de Matthieu d'Édesse (962-1136) Continuée par Grégoire le prêtre.
Linklər
- Г. М. Григорян. Новонайденные надписи Ваанаванка (PDF) // Ист.-филол. журн. 1972. 215–229.