Giza piramidaları

Giza ehramları kompleksi (ərəb. جيزة يسروبوليس‎) — Misirdə, Qahirənin şəhəri ətrafında, Cizə platosunda yerləşir. Xeops (Xufu) ehramı qədim dünyanın yeddi möcüzəsindən tək qalmış abidədir.

Giza piramidaları
ərəb. جيزة يسروبوليس‎
29°58′34″ şm. e. 31°07′58″ ş. u.
Ölkə  Misir
Şəhər Qahirə
Yerləşir əl-Cizə mühafəzəsi[d]
Aidiyyatı Qədim Misir
Üslubu Qədim Misir memarlığı
Sahəsi
  • 16.359 ha
Vəziyyəti stabil
Rəsmi adı: Memphis and its Necropolis – the Pyramid Fields from Giza to Dahshur
TipiMədəni
Kriteriyai,iii,vi
Təyin edilib1979
İstinad nöm.86
DövlətMisir
RegionAfrika
Giza piramidaları (Misir)
Giza piramidaları
Kompleksin planı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Təsvir

Bu qədim misir nekropolu Xufu ehramından (Böyük ehram və Xeops ehramı kimi məlumdur), Xefren ehramlarından və Menkaur ehramlarından ibarətdir, həmçinin çariçaların ehramları kimi məlum binalar, səkilər, vadinin ehramları. Böyük Sfinks kompleksin şərq tərəfində şərqə üzlə yerləşir. Çox alimlər hesab etməyə davam edirlər ki, Sfinks Xefren portret oxşarlığına malikdir.

Ehramların tikintisi
Cizə ehramları

Lövhələr çəkiylə ən azı 2,5 tondurlar, hansılardan ki, ehramlar tikilmişdilər, yaxındakı karxanada daşdan kəsilirdilər və pandusların, blokların və linglərin köməyi ilə tikintinin yerinə çatdırılırdılar. Fikir mövcuddur, haşiyələrdə yazılan elmi cəmiyyət tanınmış ki, ehramın tikintisi vaxtı beton istifadə olunurdu, yəni lövhələr bilavasitə tikintinin yerində edilirdi[1]. Ki, ehramların divarının sıxma-genişlənməsinin prosesi nəticəsində çatlamasınlar, ayrı bloklar inşaat məhlulunun incə qatlarıyla bölünürdü. Xarici divarların meyli düz 45° təşkil edir. Divarların üzün parıldadılmış ağ əhəngdaşının blokları örtürdü.

Cizə platosunun xəritəsi

Cizə platosunda dörd əsas qəbiristanlıq aşkar edilmişdir: qərbdə, şərqdə, cənubda və mərkəzi hissədə qəbiristanlıqlar.

1. Xeops ehramı

2. Xefren ehramı
3. Menkaur ehramı
4. Xefren dəfn məbədi
5. Dəfn məbədi
6. Peyk ehram
7. Vadidə Xefren məbədi
8. Vadidə Menkaura məbədi
9. I Xetep-Xeres çariçanın məqbərəsi
10. I Xentkaus ehramı
11. Çariçaların ehramları
12. Mastaba
13. Böyük Sfinks
14. Sfinks məbədi
15. Xemiunu məqbərəsi
16. Ehramlar öyrənilməsinin mərkəzi
17. Bilet kassası

18. Çuxurlar, hansılarda ki, günəş qayıqları tapılmışdır
19. Yeni yol
20. Qayada yonulmuş məqbərələr
21. Sənətkarların kəndi
22. Qahirə
23. Nazlet-el-Samman kəndi
24. Dəfn yolu
25. Menkaur daş karxanası
26. Müasir qəbiristanlıq
27. Qayalıq cinsində kəsilmiş məqbərələr
28. Hasarın divarı
29. Qayalıq cinsində kəsilmiş mastabalar və məqbərələr
30. Qərb qəbiristanlığı
31. Şərq qəbiristanlığı
32. Mərkəzdə mastabalar zonası, və qayada kəsilmiş məqbərələr

Şərq məqbərələri

Şərq məqbərələri Xufu ehramından şərqə yerləşdirlər və qəbiristanlığı daxil edirlər. Burada Xufu ailəsinin bir qədər üzvləri basdırılmışdır, həmçinin 5-6 sülalərdən kahinlər[2].

Qərb məqbərələri

Qərb məqbərələri Xufu ehramından qərbə yerləşirlər. Onlardan bəziləri mastaba nömrələri üzrə adlandırılmışdılar, bəziləri — onların tədqiq etmiş arxeoloqlarının adları üzrə[2].

Gizənin Qərb məqbərələrində basdırmalar[2]
Ad  (ing.)DövrQazıntılar
Abu Bakr Excavations5 və 6 sülalər(1949-1953)
Cemetery G 10005 və 6 sülalərReisner (1903-1905)
Cemetery G 11005 və 6 sülalərReisner (1903-1905)
Cemetery G 1200Əsasən 4 sülaləReisner (1903-1905)
Cemetery G 13005 və 6 sülalərReisner (1903-1905)
Cemetery G 14005 və 6 sülalərReisner (1903-1905)
Cemetery G 1500Reisner (1931)
Cemetery G 16005 sülalə və sonraReisner (1931)
Cemetery G 1900Reisner (1931)
Cemetery G 20005 və 6 sülalərReisner (1905-1906)
Cemetery G 21004, 5 sülalər və sonraReisner (1931)
Cemetery G 2200Gec 4 və ya erkən 5 sülaləReisner
Cemetery G 23005 və 6 sülalərReisner (1911-1913)
Cemetery G 24005 və 6 sülalərReisner (1911-1913)
Cemetery G 2500Reisner
Cemetery G 30006 sülaləFisher and Eckley Case Jr (1915)
Cemetery G 40004 sülalə və sonraJunker and Reisner (1931)
Cemetery G 60005 sülaləReisner (1925-1926)
Junker Cemetery (West)Gec Qədim çarlıqJunker (1926-1927)
Steindorff Cemetery5 və 6 sülalərSteindorff (1903-1907)
Junker Cemetery (East)Gec Qədim çarlıqJunker

Cənub məqbərələri

Cənub məqbərələrinin basdırılmaları 2-3 sülalə və 5-6 sülalə tarixə aid olur[2].

Mərkəzi məqbərələr

Çar ailəsinin bəzi üzvlərinin basdırılmaları daxil edir. 4-5 sülalə və sonraki tarixə aid olurlar[2].

Mərkəzi məqbərələr[2]
NömrəBasdırılmışdır
G 8172 (LG 86)Nebemakhet
G 8158 (LG 87)Nikaure
G 8156 (LG 88)Persenet
G 8154 (LG 89)Sekhemkare
G 8140Niuserre
G 8130Niankhre
G 8080 (LG 92)Iunmin
G 8260Babaef
G 8466Iunre
G 8464Hemetre
G 8460Ankhmare
G 8530Rekhetre
G 8408Bunefer
G 8978Khamerernebty I

Basdırmaların planları
  • Şərq basdırmalarının planı
    Şərq basdırmalarının planı
  • Qərb basdırmalarının planı
    Qərb basdırmalarının planı
  • Cənub basdırmalarının planı
    Cənub basdırmalarının planı

Şəkillər
  • Şərq mastabaları
    Şərq mastabaları
  • Xufuxaf mastabası
    Xufuxaf mastabası
  • I Xufuxaf mastabası
    I Xufuxaf mastabası
  • Anxaf büstü
    Anxaf büstü
  • Dəyirmi topluyla kilsə
    Dəyirmi topluyla kilsə
  • Kar mastabası
    Kar mastabası
  • Kar mastabasından qravyuralar
    Kar mastabasından qravyuralar
  • İdu mastabası
    İdu mastabası
  • İdu mastabasından heykəl
    İdu mastabasından heykəl
  • Sfinks
    Sfinks
  • Ehramlar gecədə
    Ehramlar gecədə

İstinadlar
  1. "Were the Pyramids Made With Concrete?". 2012-10-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-05-13.
  2. Porter, Bertha and Moss, Rosalind, Topographical Bibliography of Ancient Egyptian Hieroglyphic Texts, Statues, Reliefs and Paintings Volume III: Memphis, Part I Abu Rawash to Abusir. 2nd edition (revised and augmented by Dr Jaromir Malek, 1974. Retrieved from gizapyramids.org Arxivləşdirilib 2008-10-11 at the Wayback Machine

Ədəbiyyət
  • Badawy, Alexandre. A history of egyptian architecture - Volume I - From the earliest times to the end of Old Kingdom. Caire: A. Badawy, 1954.
  • DDAA. Egipto. Dioses, templos y faraones. Volum I. Madrid: Ediciones Prado, 1992.
  • DDAA. Egipto. Dioses, templos y faraones. Volum II. Madrid: Ediciones Prado, 1992.
  • Dieter, Arnold; Strudwick, Nigel;Strudwick, Helen. The encyclopaedia of ancient Egyptian architecture. I.B. Tauris, 2002.
  • Edwards, Iorwerth Eiddon Stephen. Les Pyramides d'Égypte. Reader's Digest, 1992.
  • Hawass, Zahi. Trésors des pyramides. Reader's Digest, 2003.
  • Langer, Kurt. Egipto. Mexico D.F.: Editorial Herrero, 1962.
  • Lehner, Mark. Todo sobre las Pirámides. Barcelona: Destino, 2003.
  • Lehner, Mark. The Complete Pyramids. Thames & Hudson, 1997.
  • Manley, Bill. The Seventy Great Mysteries of Ancient Egypt. Barcelona: Thames & Hudson, 1997.
  • Manuelian, Peter. Egypt: The World of the Pharaohs. Cologne Germany: Könemann Verlagsgesellschaft mbH, 1998.
  • National Geographic Society: Mysteries of Egypt, 1999.
  • Sureda, Joan. Historia Universal del Arte:Las primeras civilizaciones Volum I. Barcelona: Editorial Planeta, 1988.
  • Vandier, Jacques. Manuel d'archéologie égyptienne, tome II, 1976.
  • Verner, Miroslav. The Pyramids: The Mystery, Culture, and Science of Egypt's Great Monuments. Nova York: Grove Press, 2001.
  • Wildung, Dietrich. Egipto de la prehistoria a los romanos. Còlonia: Taschen, 1998.

Həmçinin bax
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.