Fleboloqiya

Damar xəstəliyinin ilk qeyd edilməsi qədim Misirdə tapıldı. Qədim Misir ,varikoz damarları da daxil olmaqla, bir çox xəstəliyin müalicə edilməsi və təsvir edilməsində bütün sivilizasiyalardan daha uzağa getmişdir.[2] Qazıntılar zamanı mumiyalılarda, alimlər varikoz damarlarınının əlamətlərini aşkar etdilər və ən əsası, bu xəstəliyi müalicə etməyə çalışdıqları bəlli olmuşdur. Bu xəstəliyin daha ətraflı təsviri böyük alimlər – tibbin ataları – Hipokrat, Ibn Sina( Avicenna) və digərlərinin yazılarında ortaya çıxdı. 19-cu əsrdə Adolf Trendelenburq bu patologiyanın səbəbini təyin etdi.[3] Normal olaraq qan dərialtı venadan (saphenous ven) vena femoralisə (femoral ven) qədər axır, ancaq patoloji vəziyyətində, əksinə , qan axınının əksinə olur, bu isə əsas vena şüalarının bölüşdürülməsinə gətirib çıxarır. Trendelenburqun fəaliyyətində yeni üsul təklif etmişdi. Ancaq o zaman bu üsulun çatışmazlığı var idi. 20-ci əsrin əvvəlində N.Schede dərialtı damarlarla əlaqədar bir əməliyyat təklif etdi, lakin bunun mənfi nəticələri var idi və rədd edildi. 20-ci əsrin əvvəllərində varikoz damarları üçün təxminən 20 cür müalicə üsulu var idi və zamanla varikoz damarlarının müalicəsində əsas tendensiya minimal invazivlik idi, çünki bu halda az miqdarda komplikasiya mövcuddur.[4]

Flebologiyanın inkişafında A.N.Bakılev , R.Ə. Əsgərxanov , A. Filatov, N.İ.Krakovski kimi elm adamları mühüm rol oynamışlar. Venöz patoloji diaqnozunda növbəti addım ultrasəs tətbiqi ilə tətbiq olunmaqla həyata keçirildi. Doppler sonoqrafiyası xəstənin patologiyasının müəyyən yerini, xəstənin damarlarının topoqrafiyasını, qan axınının istiqamətini və sürətini təyin etməyə imkan verir. Belə bir dəqiq diaqnoz skleroterapiya ilə başlayan əməliyyatlardan qaçmağa imkan verir.

Aşağı ətrafların varikoz genişlənmiş damarlarının müalicəsində yeni və daha müasir üsullar daim inkişaf edir. Bir neçə il bundan əvvəl, varikoz damarların cərrahi müdaxilələri açıq əməliyyatlarla yerinə yetirilirdi.[5] Bu səbəbdən də əvvəlki illərdə əməliyyat metodları yara izləri buraxırdı. Bu gün artıq fleboloq həkimlər ayaqlardakı genişlənmiş damarları müalicə etmək üçün daha rahat üsullardan istifadə etməkdədirlər. Məsələn, Endovasal Lazer Ablasiyası apararkən dəri kəsiklərinə ehtiyac qalmır. Patoloji olaraq genişlənmiş damara dəri içərisindən kiçik bir kəsinti ilə Lazer kateter yerləşdirilir. Termal enerjinin köməyi ilə damarların divarları möhürləndirilir. Bu yolla aparılan cərrahi müdaxilə reabilitasiya dövrünü əhəmiyyətli dərəcədə azaldır, həmçinin əməliyyatdan sonrakı fəsadların riskini də azaltmış olur.[6] Oxşar prosedurlar arasına aşağı ətrafların damarlarında Miniflebektomiya və Radiofrekans Ablasiyası[7] da daxildir. Varikoz genişlənmiş damarları müalicə etmək üçün istifadə olunan ən müasir texnologiyadan biri də ing. Veinviewer hesab edilir. Bu metodologiya təkcə fleboloji deyil, bütün tibbdə yeni imkanlara yol açmışdır.[8] Veinviewer-in işi ilə əlaqədar olaraq, həkim dərmanın inyeksiya edilməsi olan damarı aydın şəkildə görə bilir.[9]

Damarların ən çox yayılmış patologiyaları:

• varikoz damar
• tomboflefit
• trofik yara
• phlebopathy;
• spider damarlar;
• xronik venoz çatışmazlığı və s

Aşağıdakı simptomlar bir həkimə getmənin səbəbi ola bilər:

• qırmızı və ya mavi rəngli görkəmli damarlar;
• dəri və ayaq biləyində dərinin qəhvəyi piqmentasiyası;
• ayaqlarda şiddətli ağrı;
• ayaqların şişməsi;
• ayaqlarda yaralar (xüsusilə oynaqlarda);
• aşağı ətrafların qıcolmaları